Monstername

Handreiking Behoud en beheer fysiek archief

Alles uitklappen

Een oppervlaktemonster neem je met een zogenaamd rodacplaatje: een klein schaaltje met een deksel. ‘Rodac’ staat voor Replicate Organism Detection And Counting. In het schaaltje is een voedingsmedium (DG-18 agar) gegoten met een bolle spiegel. Deze plaat is geschikt voor het maken van contactafdrukken van bijvoorbeeld legborden of tafels. Na monstername blijft een restje van de voedingsbodem achter op het geteste oppervlak. Dit trekt schimmels aan of kan sporen bevatten. Daarom kan deze test NIET gebruikt worden op fysieke documenten of verpakkingen.

  • Doe in een depot tot 1000 vierkante meter (minimaal) één test. Bij grotere depots (minimaal) twee tests. 
  • Test op een horizontaal oppervlak nabij de fysieke documenten. 
  • Gebruik per te testen oppervlak één rodac-plaatje. 
  • Draag nitril handschoenen om besmetting van de voedingsbodem met de handen te voorkomen. 
  • Haal het deksel van de plaat en druk, zonder rond te draaien, het voedingsmedium op het te testen oppervlak. Op deze manier komt het voedingsmedium goed in contact met het te testen oppervlak. Plaats het deksel weer op de plaat.
  • LET OP: Het geteste oppervlak moet daarna goed schoongemaakt worden met een desinfectiemiddel en een microvezeldoekje: de restanten voedingsbodem kunnen schimmels aantrekken. 
  • Leg het monster in een broedstoof(je) of warmtekast bij 20-25 °C. En tel op de derde, vierde en vijfde dag het aantal schimmelkolonies op de plaat.  

Interpretatie van de uitkomsten van oppervlaktemonsters is altijd lastig. Vooral omdat er nog geen norm voor is. De volgende getallen zijn gebaseerd op de ervaring van conserveringsspecialisten van het Nationaal Archief.

Aantal schimmelkoloniesBeoordeling
0-15goed
16-50matig
Meer dan 50slecht

Is op de derde dag al een groot aantal sporen ontkiemd en gaan groeien, dan is onmiddellijke actie nodig; ook in het depot ontwikkelen en verspreiden de sporen zich snel. Zijn op de vijfde dag minder dan 15 sporen tot ontwikkeling gekomen, dan is reguliere schoonmaak voldoende.