Overzicht van archieven over de VOC in het Nationaal Archief
Alles uitklappen| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| Compagnieën op Oost-Indië ('Voorcompagnieën') | 1594-1603 | 1.04.01 | Stukken over de scheepstochten naar de Oost voor de oprichting van de VOC in 1602. De archiefinventaris bevat stukken van de volgende ondernemingen: De Compagnie van Verre (Amsterdam, 1594), Oude Oost-Indische Compagnie en de Eerste Verenigde Compagnie op Oost-Indië (Amsterdam, 1598-1601), Nieuwe Brabantse Compagnie (Amsterdam, 1599-1601), Compagnie op Oost-Indië (Middelburg, 1601-1602) en De Compagnie op Oost-Indië (Delft). Zie ook de stukken in de inventaris Landsadvocaat Van Oldenbarnevelt, 3.01.14, deel IV. |
| Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) | 1602-1795 | 1.04.02 | Het archief van de VOC in Nederland. Deze inventaris is opgebouwd uit de deelarchieven van de kamers van de VOC in Nederland: Amsterdam, Zeeland, Rotterdam, Delft, Enkhuizen en Hoorn. Hiervan zijn de collecties van Amsterdam en Zeeland het meest volledig. De VOC-archieven bevatten een schat aan informatie, zowel over de bedrijfsvoering in Nederland, de personeelsadministratie als het Aziatische bedrijf. Onderaan deze pagina zijn links naar een aantal zoekhulpmiddelen en indexen op delen van het VOC-archief te vinden. |
| Comité tot de Oost-Indische Handel en Bezittingen | 1796-1800 | 2.01.27.01 | Op 24 december 1795 werd het bestuur van de VOC vervangen door het Comité tot de Oost-Indische handel en Bezittingen, bestaande uit 28 leden waarvan 17 uit Holland, 6 uit Zeeland en één uit elk van de overige provincies. |
| Raad der Aziatische Bezittingen en etablissementen | 1800-1806 | 2.01.27.02 | De Raad der Aziatische bezittingen en etablissementen was per 6 mei 1800 de opvolger van het Comité tot de Oost-Indische Handel en Bezittingen. |
| Koloniën Oost-Indië | 1806-1810 | 2.01.27.03 | Per koninklijk besluit werd op 1 juli 1806 een ministerie van Koophandel en Koloniën opgericht. In dit nieuwe ministerie ging onder meer de Raad der Aziatische bezittingen en etablissementen op (2.01.27.02). De eerste afdeling van het nieuwe ministerie ging over de koloniën in Azië. |
| Oost-Indische Bezittingen | 1791-1793 | 2.01.27.04 | Deze inventaris bevat veel materiaal rond de rol van S.C. Nederburgh en S.H. Frijkenius als Commissarissen-Generaal van Nederlands-Indië en de Kaap de Goede Hoop. |
| Hollandse Divisie Parijs | 1810-1814 | 2.01.27.05 | Na de inlijving van Nederland bij Frankrijk in 1810 werd het koloniaal beleid in Parijs gemaakt. De Hollandse divisie was alleen met ambtelijke taken belast. |
| Comptabiliteit Oost-Indië | 1795-1813 | 2.01.27.06 | Na de opheffing van de VOC werd de Comptabiliteit Oost-Indië opgericht, belast met de boekhouding, de handel met de koloniën en de opheffing van de oude compagnie. |
| Oost-Indische troepen | 1795-1813 | 2.01.27.07 | Stukken over troepen in de Nederlanden, bestemd voor transport naar Indië, o.a. het Troependepot voor Indië en De Kaap in Hoorn. |
| Comité Oost Indische Compagnie | 1790-1796 | 3.02.33 | Na de desastreus verlopen Vierde Engelse Oorlog stond de VOC aan de rand van de afgrond. Om het failliet van de compagnie af te wenden werden door de Staten van Holland en Zeeland grote bedragen geleend of gegarandeerd. Om controle over de uitgave van deze bedragen te kunnen uitvoeren werd in 1790 een Hollands-Zeeuwse staatscommissie ingesteld die toezicht zou hebben op het beleid en de uitgaven van de compagnie. |
| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| Hoge Regering Batavia | 1602-1827 | 1.04.17 | De documenten in deze inventaris waren onderdeel van het archief van de Hoge Regering van Indië die zich tegenwoordig nog in het Indonesisch nationaal archief (ARNI) in Jakarta bevindt. Deze stukken zijn door een onvolledige en inconsequente verhuizing in de negentiende eeuw in Den Haag terecht gekomen. Het doel was om stukken over gebieden die niet meer onder Nederlands gezag stonden naar Den Haag te verhuizen. Deze inventaris bevat dan ook veel stukken over de VOC-gebieden buiten het huidige Indonesië, maar er zijn ook enkele stukken over comptoiren in Indonesië aanwezig. |
| Weeskamer te Batavia | 1700-1791 | 1.04.18.01 | De weeskamer in Batavia werd in 1624 opgericht, maar de meeste stukken in deze inventaris dateren vanaf 1700. Het bewind van de weeskamer was in handen van compagniesdienaren en vrije burgers. De weeskamer was belast met het opmaken van inventarissen van goederen, het uitoefenen van voogdij over minderjarigen en het beheer van erfenissen tot hun meerderjarigheid. |
| Boekhouder- Generaal Batavia | 1699-1801 | 1.04.18.02 | De boekhouder-generaal in Batavia hield het overzicht over het handelsverkeer van VOC-schepen binnen het octrooigebied. De papieren van de boekhouder-generaal bevatten een schat aan informatie over scheepsbewegingen, producten, veranderingen in de Aziatische markten en de waardes van de verscheepte goederen. Zie ook de database op de stukken van de boekhouder-generaal. |
| Schepenbank te Batavia | 1642-1801 | 1.04.18.03 | De schepenbank werd in 1620 opgericht en was belast met de rechtspraak over personen die niet in dienst van de VOC waren. Het was een gemengd college waarin zowel VOC-dienaren als vrijburgers zitting hadden. |
| Voormalige Nederlandse bezittingen in Voor-Indië | 1703-1826 | 1.04.19 | Deze inventaris bevat stukken over de Nederlandse bezittingen in India die op 17 maart 1824 werden overgedragen aan Groot-Brittannië: de residentie Bengalen, de opperhoofdij Coromandel en Madurai, en de residentie Surat. Tussen deze papieren bevinden zich ook laat 18e -eeuwse stukken van het VOC-bestuur in deze regio's. |
| Nederlandse factorij te Canton | 1742-1826 | 1.04.20 | Deze inventaris bevat de stukken van de VOC-factorij in Canton en haar opvolger. |
| Nederlandse factorij Japan | 1609-1860 | 1.04.21 | Deze inventaris bevat stukken van de Nederlandse-factorijen in Hirado en Deshima in de periode 1609-1860. |
| Nederlandse bezittingen India: digitale duplicaten Chennai | meerendeel 1664-1852 | 1.11.06.11 | Deze inventaris bevat digitale kopieën van een gedeelte van het VOC-materiaal uit de Tamil Nadu Archives in het Indiase Chennai. Dit zijn meestal stukken die te maken hebben met de lokale administratie die niet elders in kopievorm te vinden zijn. |
Deze archiefinventarissen zijn gevormd door de overheden in de Republiek, hetzij op stedelijk of provinciaal niveau of door de generaliteit, en door individuen die de overheid dienden. Een voorbeeld van de laatste categorie zijn de collecties van de stadhouderlijke secretarie en van de raadspensionarissen van Holland die zich vaak uitvoerig met de VOC bezighielden. De inventarissen, gevormd door de admiraliteiten en vlootofficieren, zijn hieronder in een aparte tabel weergegeven.
| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| Staten- Generaal | 1576-1796 | 1.01.02 | De Staten-Generaal voerden het gezag in de (Noordelijke) Nederlanden sinds 1576. In deze hoedanigheid had de Staten-Generaal ook het oppertoezicht op de geoctrooieerde handelscompagnieën. Stukken over de VOC zijn in een aantal verschillende deelcollecties te vinden. De resoluties (besluiten) van de Staten-Generaal bevatten meerdere resoluties over de VOC, en de resoluties werden meestal vergezeld door een of meerdere bijlagen: deze zijn te vinden in de liassen en de requesten. Ook in deel II.B, binnengekomen stukken, zijn meerdere VOC-gerelateerde stukken te vinden. De loketkas en de secrete kas van de Staten-Generaal (deel IV.B) bevat een collectie VOC-materiaal. |
| Raad van State, 1580-1795 supplement | 16e-18e eeuw | 1.01.19.02 | Supplement op het archief van de Raad van State. In deel III.40 zitten elf stukken over de VOC in de periode 1739-1786. |
| Stadhouderlijke Secretarie | 1600-1795 | 1.01.50 | De stadhouderlijke secretarie ondersteunde de stadhouder in de uitvoering van zijn diverse generaliteitsambten. De nadruk ligt op de stukken van stadhouders Willem IV en V. Het materiaal over de VOC in deze collectie betreft alleen de tweede helft van de 18e eeuw, na de verheffing van Willem IV tot opperbewindhebber van de compagnie in 1749. |
| Collectie Fagel | 1513-1927 | 1.10.29 | Archief van de familie Fagel, bevat stukken over de VOC in de achttiende eeuw in deel III, C, stukken van ambtelijke aard, afkomstig van de griffiers der Staten-Generaal Fagel. |
| Groot, H. de Supplement | 1.10.35.02 | Supplement op het archief van Hugo de Groot. Dit supplement kwam in het Nationaal Archief terecht na een veiling in 1864. Andere delen van de collectie van Hugo de Groot kwamen terecht in de Universiteitsbibliotheek in Leiden, het Stadsarchief van Rotterdam en in particulier bezit. Deel I van de collectie bevat onder andere stukken over de onderhandelingen over de fusie van de VOC en de EIC uit de jaren tien van de zeventiende eeuw, naast brieven en ingekomen stukken uit Indië, onder andere van Cornelis Matelieff de Jonge. | |
| Lelyveld | 1547-1795 | 1.10.53 | Bernard Pieter van Lelyveld was onderklerk van de gezamenlijke admiraliteitscolleges en vanaf 1790 commies ter griffie van de Staten-Generaal. De door hem samengestelde collectie bevat een (gedrukt) stuk van de independent-fiscaal aan de Kaap de Goede Hoop over de armoedige staat van de burgerij aldaar. |
| Collectie Fagel supplement | 1524-1795 | 1.10.94 | Supplement op het archief van de familie Fagel. Bevat in 3.10 een aantal stukken over de VOC in de 18e eeuw. |
| Collectie Wiselius | 1788-1818 | 2.21.176 | Samuel Iperus Wiselius (1769-1845) was een vooraanstaand patriot en betrokken bij de liquidatie van de VOC. |
| Staten van Holland | 1572-1795 | 3.01.04.01 | Het archief van de Staten van Holland bevat een drietal stukken over de VOC in deel II.F.3. |
| Gedeputeerden Haarlem | merendeel 1603-1787 | 3.01.09 | Het archief van de Gedeputeerden van Haarlem ter Dagvaart van de Staten van Holland bevat stukken over de onderwerpen die werden behandeld tijdens de dagvaarten. Ook de VOC kwam hierbij aan bod. |
| Landsadvocaat van Oldenbarnevelt | 1586-1619 | 3.01.14 | Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619) was in de periode 1596-1619 Landsadvocaat van de Staten van Holland en de facto een van de leiders van de Republiek. De fusie tussen verschillende voorcompagnieën (zie 1.04.01) kwam op zijn initiatief tot stand en de collectie bevat dan ook onder deel IV een uitgebreide collectie stukken rond de oprichting van de VOC en de compagnie in haar eerste jaren. |
| Raadpensionaris Fagel | 1672-1688 | 3.01.18 | Gaspar Fagel (1634-1688) was in 1672-1688 raadpensionaris van Holland en werkte in deze periode nauw met stadhouder Willem III samen. De collectie bevat een aantal stukken m.b.t. de VOC in de jaren 1670-1680. |
| Raadpensionaris Heinsius | 1689-1720 | 3.01.19 | Anthonie Heinsius (1641-1720) was in 1689-1720 raadpensionaris van Holland. Daarvoor was hij o.a. in 1685-1687 diplomaat in Engeland. Verspreid in de collectie zijn een aantal stukken rond de VOC te vinden. |
| Raadpensionaris van Hoornbeek | 1720-1727 | 3.01.20 | Isaac van Hoornbeek was in 1720-1727 raadspensionaris van Holland en West-Vriesland. De stukken over de VOC zijn retroacta uit de 17e eeuw, o.a. rond het conflict tussen de Magelaanse Compagnie en de VOC. |
| Raadpensionaris van der Heim | 1609-1800 | 3.01.22 | Anthonie van der Heim was in 1737-1746 raadpensionaris van Holland. In deze collectie zijn een aantal stukken (ook retroacta) over de VOC te vinden, vooral over de financiën. |
| Raadpensionaris van Bleiswijk | 1772-1787 | 3.01.25 | Pieter van Bleiswijk (1724-1790) was in in 1772-1787 raadpensionaris van Holland. In deze collectie is een verzameling documenten over de VOC te vinden, met een nadruk op de Vierde Engelse Oorlog en de gevolgen voor de compagnie. |
| Raadpensionaris van de Spiegel | 1787-1795 | 3.01.26 | Laurens Pieter van de Spiegel (1737-1800) was achtereenvolgens raadpensionaris van Zeeland (1785-1788) en Holland (1788-1795). Uit zijn Hollandse periode zijn er veel stukken over de VOC in de laatste periode van haar bestaan te vinden. |
| Collectie Surendonck | merendeel 1692-1727 | 3.20.57 | Jacob Surendonck (1647-1729) was advocaat bij het Hof van Holland, 'advocaat van het land', en bevriend met raadspensionaris Heinsius (zie 3.01.19). De stukken met betrekking tot de VOC gaan vooral over de concurrentie die de VOC ondervond van de Oost-Indische Compagnie die na de Spaanse Successieoorlog in Oostende werd opgericht. |
De stukken over de VOC in de diverse admiraliteitscolleges uit de 17e eeuw gaan meestal over het begeleiden van schepen in Europese wateren. Voor de late 18e eeuw gaat het meestal om de marineschepen die in de nasleep van de Vierde Engelse Oorlog naar Azië werden gestuurd. Voor de bijdrage van de VOC aan de vloot in Europese wateren tijdens de Engelse zeeoorlogen van de 17e eeuw, zie ook de stukken van raadpensionaris De Witt als gevolmachtigde bij 's lands vloot in de inventaris Aanwinsten 1e afdeling (1.11.01.01).
| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| Admiraliteiten | 1586-1795 | 1.01.46 | Archief van de admiraliteitscolleges. Een groot gedeelte van de admiraliteitsarchieven zijn verloren gegaan bij een brand in 1844. Deze inventaris is dan ook zeer incompleet. De stukken over de VOC zijn vooral te vinden in de scheepsjournalen van schepen die de thuiskomende Oost-Indiëvaarders escorteerden, en de schepen die aan het eind van de 18e eeuw naar Azië werden gestuurd om de VOC te ondersteunen. |
| Admiraliteiten / Blommendaal | 1787-1808 | 1.01.47.04 | N.P. Blommendaal was rond 1802 luitenant-ter-zee in de Bataafse marine. De inventaris bevat het journaal van de Orangezaal op haar tocht naar oost-Indie in 1787-1788. |
| Admiraliteiten / Buyskes | 1783-1808 | 1.01.47.05 | A.A. Buyskes begon zijn carrière bij de marine in 1783 als adelborst en eindigde in 1827 als vice admiraal. Deze inventaris bevat onder andere de door hem bijgehouden journalen van de reis naar Oost-Indië aan boord van De Havick in 1788-1793. Zie ook de Collectie Verhuell (2.21.004.04) en de stukken van de militaire commissie in de inventarissen van de Stadhouderlijke Secretarie en de Hoge Regering van Batavia. |
| Collectie Kinckel | 1649-1792 | 1.01.47.11 | Hendrik August baron van Kinckel was marineofficier en diplomaat. De collectie bevat een stuk over de werving van officieren en manschappen voor de VOC in Duitsland. |
| Admiraltieten / Van den Velden | 1692-1793 | 1.01.47.17 | In deze inventaris is een aantal scheepsjournalen te vinden van oorlogsschepen die in de 18e eeuw thuiskomende retourschepen in Europese wateren escorteerden. |
| Admiraliteiten / Wolterbeek | 1781-1853 | 1.01.47.19 | Constantijn Johan Wolterbeek (1766-1845) nam op zestienjarige leeftijd dienst bij de marine en bleef tot 1840 in dienst. Vanaf 1813 was hij commandant zeemacht in Oost-Indië en vanaf 1830 directeur-generaal van marine. In zijn collectie zijn, naast stukken over zijn eigen optreden in Indië, ook laat 18e-eeuwse VOC-stukken of kopieën daarvan opgenomen, veelal rond de Britse overname van voormalige VOC-bezittingen eind 18e, begin 18e eeuw. |
| Admiraliteiten / Bisdom | 1525-1793 | 1.01.47.21 | Mr. Jacob Bisdom was in 1744-1762 advocaat-fiscaal bij de Admiraliteit op de Maze. In de door hem en zijn schoonzoon Mr. Gerard Daniël Denick (advocaat-fiscaal 1762-1780) aangelegde collectie bevindt zich onder letter E een aantal stukken rond de koloniën, waaronder een project-reglement op de troepen van de VOC door Gouverneur-Generaal Van Imhoff uit 1742. |
| Admiraliteiten / Van Bleiswijk | 1690-1787 | 1.01.47.22 | Pieter van Bleiswijk (1724-1790) was raadspensionaris van Holland van 1772-1787. Deze collectie bevat vooral stukken rond de admiraliteiten in de Vierde Engelse Oorlog, waaronder nr. 27: een verzoek aan Frankrijk om VOC-schepen te begeleiden. |
| Admiraliteiten / Van der Hoop | 1524-1825 | 1.01.47.29 | Joan Cornelis van der Hoop was in 1781-1795 advocaat-fiscaal bij de admiraliteit van Amsterdam. Inv.nr. 159 bevat stukken rond zijn rol in het formeren van de militaire commissie naar Oost-Indië, zie ook de collecties Verhuell (2.21.004.04), Braam (1.10.11.02) en de stadhouderlijke secretarie (1.01.50). |
| Doedes Star | 1666-1691 | 1.01.47.40 | Enno Doedes Star was (1631-1707) was schout-bij nacht voor de admiraliteit van Friesland. De stukken omtrent de VOC in deze inventaris gaan over het het escorteren van thuiskomende VOC-schepen in 1691. |
| Braam | 1727-1803 | 1.10.11.02 | Jacob Pieter van Braam (1737-1803) was in dienst van zowel de VOC als de Admiraliteit van Amsterdam. Hij commandeerde in 1782 het eerste smaldeel van de vloot naar Oost-Indië. Na zijn terugkeer in Nederland was hij o.a. betrokken bij de plannen voor het formeren van een militaire commissie. |
| Collectie Verhuell | 1779-1835 | 2.21.004.04 | Christiaan Anthonie Verhuell (1760-1832) was een marineofficier. Hij maakte in de jaren 80 en 90 van de 18e eeuw twee reizen naar Azië. Tijdens de tweede reis gaf hij samen met kapitein-ter-zee Jan Olphert Vaillant leiding aan de militaire commissie. |
| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| Collectie Boreel | 1443-1931 | 1.10.10 | Archief van de familie Boreel. Willem Boreel (1591-1668) werd in 1618 benoemd tot advocaat van de Heren XVII. Deze collectie bevat o.a. zijn aanstellingsbrief. |
| Collectie Brugmans | 1602-1870 | 1.10.13 | Mr. P.A. Brugmans was tweede advocaat van de VOC in 1793-1796. Bevat ook briefwisselingen met Meerman van der Goes (1.10.57) en de equipagemeester te Batavia. |
| Collectie Van Ghesel | 1638-1773 | 1.10.31 | Bewindhebber van de kamer Amsterdam in 1757-1773. |
| Collectie Van der Heim | 1609-1800 | 1.10.39 | Jacob van der Heim, bewindhebber van de kamer Rotterdam en secretaris van der admiraliteit van de Maze. |
| Collectie Hope | 1602-1783 | 1.10.46 | Thomas Hope (1704-1779), bewindhebber van de kamer Amsterdam vanaf 1756. Vanaf 1766 representant van Willem V. Ontslag op zijn verzoek in 1770. |
| Collectie Hudde | 1602-1703 | 1.10.48 | Joannes Hudde, burgemeester van Amsterdam en bewindhebber van de VOC in de periode 1679-1702. |
| Collectie Meerman van der Goes | merendeel 1769-1795 | 1.10.57 | Daniel Meerman van der Goes was adjunct-advocaat, later tweede advocaat van de VOC, 1776-1785. |
| Collectie Nederburgh | 1431-1965 | 1.10.59 | Mr. Sebastiaan Cornelis Nederburgh (1762-1811) was advocaat van de VOC in 1787-1791 en werd daarna met S.H. Frijkenius lid van de Hoge Commissie in Indië. Nederburgh bleef tot 1799 in Indië en kreeg na terugkomst zitting in de commissie tot onderzoek van de handel op Oost-Indië. |
| Collectie Radermacher | 1460-1800 | 1.10.69 | Samuel Radermacher (1693-1761) en zijn zoon Daniël (1722-1803) waren bewindhebbers voor de VOC en de WIC voor de kamers Zeeland. Grootvader van Samuel, Johan Radermacher was bewindhebber van de 2e WIC, diens schoonvader Pieter Boddaert was bewindhebber van de VOC. |
| Collectie Van Vredenburgh | 1602-1779 | 1.10.83 | Adriaan en Gerard van Vredenburgh. Bewindhebbers van de kamer Delft eind 17e en 18 eeuw. |
| Van der Goes | 1584-1811 | 3.20.16 | Familiearchief van de familie Van der Goes van Naters, bevat stukken rond de voorgestelde vergoeding van de VOC uit de jaren '80 van de 17e eeuw. |
| Collectie Slingelandt de Vrij van Temminck | 1550-1813 | 3.20.52 | Egbert de Vrij Temminck was in 1742-1785 bewindhebber van de VOC bij de kamer Amsterdam. |
| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| Collectie Alting | 1596-1800 | 1.10.03 | Willem Arnold Alting (1724-1800) vertrok in 1750 als onderkoopman naar Batavia en klom uiteindelijk op tot Gouverneur-Generaal in de periode 1780-1796. De collectie bevat veel materiaal van het eind van de 18e eeuw, maar ook retroacta tot aan het eind van de 16e eeuw. |
| Collectie Valckenier | merendeel 1723-1752 | 1.10.05.05 | De meeste stukken in de collectie Valckenier gaan over de procedures tegen Adriaan Valckenier, Gouverneur-Generaal in Batavia in de periode 1737-1741. Tijdens zijn bewind vond de beruchte 'Chinezenmoord' plaats, maar ook in andere zaken liet Valckenier zich kennen als een slechte keus voor het ambt van Gouverneur-generaal. Valckenier werd uiteindelijk gevangengezet en overleed in de gevangenis in Batavia zonder dat het proces tegen hem ooit was afgesloten. |
| Van Goens | 1619-1872 | 1.10.32 | Stukken van de familie Van Goens. Rijckloff Volckertsz. van Goens was in 1678-1681 Gouverneur-Generaal. Daarvoor had hij al een lange carrière binnen de VOC achter de rug, o.a. als gouverneur van Ceylon, een functie waar hij door zijn zoon Rijckloff jr. werd opgevolgd. |
| Mossel, J. | 1704-1761 | 1.11.06.03 | Jacob Mossel (1704-1761) was Gouverneur-Generaal in 1750-1761. |
| Collectie Daendels | 1754-1862 | 2.21.046 | Herman Willem Daendels was Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië voor het Koninkrijk Holland van 1807 tot 1810. Strikt genomen is hij dus geen VOC-gouverneur, maar hij is in deze lijst toch opgenomen omdat de periode tot de Britse inname van Java zich door een grote mate van continuïteit met het voorgaande VOC-bestuur kenmerkte. |
| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| H. Becker | merendeel 1689-1721 | 1.10.05.01 | Hendrik Becker (1661-1722). In dienst van de VOC vanaf 1689. Gouverneur van Ceylon in 1707-1716. |
| Cnoll | 1678-1709 | 1.10.05.02 | Govert Pietersz. Cnoll (1644-1710). Officier in het leger van de VOC. Commandeur Java's Noordoostkust in 1705-1716. |
| Van Kal | 1760-1811 | 1.10.05.03 | Jacob van Kal (1754-1829). Resident ad-interim van Riouw, 1791-1792. Kreeg een conflict met gouverneur Couperus van Malakka (1.10.23). |
| Van Polanen | merendeel 1780-1831 | 1.10.05.04 | Rogier Gerard van Polanen (1757-1833) diende in 1776-1783 in Indië en werd na de Bataafse omwenteling een contactpersoon in de VS. |
| Couperus | 1443-1927 | 1.10.23 | Bevat stukken van Abraham Couperus (1752-1813) gouverneur van Malakka 1788-1796 |
| Collectie Geleynssen de Jongh | 1612-1648 | 1.10.30 | Wollebrandt Geleynssen de Jongh was assistent te Banda in 1611-1618. Vanaf 1624 was hij actief in India en Perzië, onder andere als hoofd van de loge te Gamron. Hij was commandeur van de retourvloot in 1648 |
| Van Riebeeck | 1595-1780 | 1.10.45 | Stukken van de families Van Riebeeck en van Hoorn, vooral vanaf 1663. |
| Plettenberg | 1763-1788 | 1.10.67 | Joachim baron van Plettenberg diende vanaf 1763 voor de VOC en was in 1774-1783 gouverneur aan de Kaap. |
| Van Schinne | 1683-1855 | 1.10.75.01 | Persoonlijke stukken van de familie Schinne waarvan meerdere leden de VOC in Azië dienden. |
| Sweers | 1602-1674 | 1.10.78 | Stukken van de raden van Indië Salomon Sweers, Jeremias van Vliet en Jacques Speckx, met kopieën van officiële en particuliere correspondentie. Salomon Sweers was de oudere broer van admiraal Isaac Sweers. |
| Teding van Berkhout | 1633-1701 | 1.10.79 | Bevat brieven van Hans Putmans, gouverneur van Formosa, aan de predikanten op het eiland. |
| Vernet | 1746-1766 | 1.10.82 | G.L. Vernet, koopman in Cassimbazar (directie Bengalen) 1754. Opperhoofd aldaar in 1755. Directeur van Bengalen in 1763. |
| Wittewaal | 1758-1804 | 1.10.86 | Jan Wittewaal (1743-1777) trad in 1754 in dienst van de VOC en schopte het tot resident in Gorontalo, deel van het gouvernement van Celebes. De inventaris bevat ook stukken van Hendrik van Staveren, in 1763 gezaghebber op Sumatra's Westkust. |
| Moens | 1751-1893 | 1.10.100 | Adriaan Moens (1728-1792) was commandeur van Malabar in 1770-1781. |
| Van Eck | merendeel 1735-1765 | 1.10.106 | Lubbert Jan, baron van Eck, in dienst VOC 1732. Gouverneur Coromandel 1758, in 1761 benoemd als gouverneur van Ceylon. |
| Collectie A. Gijssels | 1602-1647 | 1.11.06.04 | Aert Gijssels: opperkoopman Ambon 1618. Later gouverneur van Ambon en raad van Indië. |
| Engelhard supplement 1 | 1620-1831 | 2.21.004.21 | Nicolaas Engelhard was tijdens zijn loopbaan dienaar van zowel de VOC als het Nederlands-Indische gouvernement. Veel materiaal over Batavia en de Ommelanden, de Preanger en Java's Noord-Oostkust, maar ook Maleisië en Japan. |
| Collectie Falck | merendeel 1756-1850 | 2.21.006.48 | Familiearchief van de familie Falck, bevat twee stukken van Iman Willem Falck, gouverneur van Ceylon, 1765-1785. |
| G.F. van Hogendorp | merendeel 1766-1863 | 2.21.006.49 | Particuliere stukken van de familie Hogendorp. Willem van Hogendorp was resident van Rembang. |
| Engelhard supplement 2 | 1790-1830 | 2.21.010 | Zie 2.21.004.21 |
| Cort van der Linden, supplement | merendeel 1634-1935 | 2.21.040 | Bevat extract-resolutie van de Raad van Coromandel, augustus 1750. Phillipus Franciscus Cort diende in Coromandel. |
| Prins | 1656-1925 | 2.21.317 | Frans Prins diende in de 2e helft van de 17e eeuw op Ceylon. Zijn afstammeling Francois Albertus Prins diende eind 18e eeuw op Ceylon en bezocht in 1770 Kandy. |
Dit zijn in de 19e en 20e eeuw samengestelde collecties die in zichzelf geen samenhang vertonen. De grootste is de inventaris 'Aanwinsten 1e afdeling'; een vergaarbak van aanwinsten van het archief zelf.
| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| VOC-naamindex van Delden | 1.04.23 | F.G. van Delden was een KNIL-officier. Hij legde een uitgebreide naamindex van VOC-dienaren aan. | |
| Aanwinsten 1e afdeling ARA | 14e eeuw - 1933 | 1.11.01.01 | De collectie aanwinsten 1e afdeling bevat stukken die in de periode 1818-1933 door het archief zijn verworven. Deze aanwinsten werden in de periode 1933-1944 verdeeld over aparte collecties voor de verschillende afdelingen van het toenmalige Algemeen Rijksarchief (ARA). In 1947 werd ook de serie Koloniale Aanwinsten Oost-en West-Indië in de nieuwe inventaris opgenomen. De collectie bevat een rijke collectie VOC-materiaal over uiteenlopende onderwerpen. |
| Heeres | 1525-1896 | 1.13.04 | Mr. Heeres was van 1888-1897 verbonden aan het Algemeen Rijksarchief en was bijzonder belast met de inventarisatie van de archieven van de VOC. In 1902 werd hij hoogleraar op de nieuwe leerstoel geschiedenis van Nederlands-Indië en de historie en methode der zending. Deze inventaris bestaat deels uit kopieën en inventarissen door Heeres gemaakt of opgesteld, en deels uit originele stukken die door hem zijn verworven. |
| Collectie van Delden | 19e-20e eeuw | 1.13.24 | Frederik Godfried van Delden (1864-1942) was hoofdofficier bij het KNIL en verzamelde gedurende zijn leven aantekeningen over geschiedenis van Nederlands-Indië, o.a. over de VOC. De collectie bevat dus transcripties en foto's van archiefstukken, en lijsten van VOC-personeel. |
| Collectie Baud | merendeel 1804-1985 | 2.21.007.58 | J.C. Baud was een Nederlands staatsman, onder andere gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, minister van Koloniën en lid van de Tweede Kamer. In dit familiearchief zitten verschillende retroacta uit de 17e en 18e eeuw. VOC-materiaal is vooral te vinden in delen CC en DD van de collectie. |
In de 19e eeuw werden de kaarten en afbeeldingen die zich toen in de verschillende inventarissen bevonden losgemaakt en in aparte kaarteninventarissen samengebracht.
| Archief | Periode | Toegang | Omschrijving |
|---|---|---|---|
| Collectie Leupe | 16e-19e eeuw | 4.VEL | De Collectie Leupe werd samengesteld in de 19e eeuw met kaarten gelicht uit andere inventarissen, o.a. het VOC-archief. De kaarten in deze collectie zijn digitaal beschikbaar via de inventaris. |
| Collectie Leupe supplement | 1617-1867 | 4.VELH | Supplement op de collectie Leupe, bevat naast kaarten o.a. de verzameling Vingboons aquarellen. |
| Collectie aanwinsten (kaarten) | 1888-1990 (periode van verwerving) | 4.AANW | Samengestelde collectie met meerdere VOC-kaarten. |
| Oorlog/Buitenlandse Plans Vestingen | 1609-1876 | 4.OBPV | Bevat 18e eeuwse plattegronden van de vestingen op Ceylon. |
| Kaarten en tekeningen van het ministerie van Koloniën | 16e-19e eeuw | 4.MIKO | Bevat onder onderdeel III de kaartenverzamelingen van Joan Gideon Loten, Nicolaas Engelhard en Jan Theunis Busscher. |
| Topografische Dienst / Kaarten | 1814-1932 (samenstelling collectie) | 4.TOPO | Nr. 15, de collectie C.J. van de Graaff, bevat de kaarten van Cornelis Jacob van de Graaf, gouverneur van de Kaap in 1785-1791. |
Er zijn ook verschillende zoekhulpen en databases gemaakt om het VOC-archief nader te ontsluiten:
- zoekhulp VOC-opvarenden
- zoekhulp Oost-Indische testamenten
- zoekhulp op de overgekomen brieven en papieren (OBP's) die uit Azië naar Nederland werden gezonden.
- Boekhouder-Generaal Batavia (zie inv.nr.1.04.18.02)
- Dutch-Asiatic Shipping (DAS): een overzicht van het scheevaartverkeer tussen Nederland en Azië. De informatie hieruit is ook te vinden in de database op vocsite.nl
Het Nationaal Archief bezit een grote collectie VOC-materiaal, maar ook buiten het Nationaal Archief is er veel over de VOC te vinden, zowel in Nederland als in het buitenland.
- Stadsarchief Amsterdam: onder andere in de archieven van de burgemeesters zijn meerdere stukken over de VOC te vinden.
- Het Utrechts Archief: bevat onder andere de papieren van Joan Huydecoper van Maarsseveen, VOC-bewindhebber in de tweede helft van de 17e eeuw.
- Westfries archief: in de stadsarchieven van Hoorn en Enkhuizen zijn VOC-gerelateerde stukken te vinden.
- Zeeuws Archief: In het Zeeuws archief liggen verschillende stukken van de VOC, het archief heeft een overzichtspagina met daarop beschrijvingen van de VOC-geralteerde stukken.
- Universiteitsbibliotheek Leiden: De collecties van de UB Leiden bevatten onder andere de kaartencollectie van Bodel Neijenhuis met verschillende VOC-kaarten en de collectie van gouverneur-generaal Joan van Hoorn
- Het Nationaal archief van Indonesië, het Arsip National, beheert de grootste VOC-collectie ter wereld. Een gedeelte is gescand en tegenwoordig online te bekijken op de site Sejarah-Nusantara.
- Het nationaal archief van Sri Lanka in Colombo beheert de administratie van het VOC-gouvernement van Ceylon.
- Kaapstad: In de Western Cape Archives worden de archieven van de VOC in Zuid-Afrika bewaard. Het gaat vooral om de papieren van de lokale administratie. Helaas is er geen goede inventaris online beschikbaar.
- De Tamil Nadu archives Chennai beheren een collectie VOC-materiaal uit de vestigingen in India. Een gedeelte hiervan is gedigitaliseerd en via de site van het NA te bekijken (1.11.06.11)
Het Nationaal Archief werkt aan automatische handschriftherkenning (htr) met behulp van artificial intelligence (AI). Op de website Zoeken in Transcripties kunt u transcripties van handgeschreven documenten van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) uit de 17e en 18e eeuw bekijken en doorzoeken.
Bekijk de pagina over handschriftherkenning voor meer informatie.
In het verleden zijn belangrijke onderdelen van het VOC-archief getranscribeerd en uitgegeven in de groene serie van Rijks Geschiedkundige Publicatiën (RGP). Deze zijn in te zien in de informatiecentrum van het Nationaal Archief, of via historici.nl.
- Dutch Sources on South Asia (Engelstalig): Deze publicatie beschrijft archiefmateriaal gerelateerd aan de geschiedenis van India en Sri Lanka in Nederlandstalige bronnen.
- Grote atlas van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, 2006-2010 (7 delen). Herziene digitale editie uit 2020-2021:
- Deel I: Atlas Isaak de Graaf/Atlas Amsterdam
- Deel II: Java en Madoera
- Deel III: Indische Archipel en Oceanië;
- Deel IV: Ceylon;
- Deel V: Afrika;
- Deel VI: Voor-Indië, Perzië, Arabisch Schiereiland;
- Deel VII: Oost-Azië, Birma tot Japan supplement.
- De Vroedschap van Amsterdam: een klassieker van J.E. Elias uit 1903-1905. Hierin worden alle leden van het Amsterdamse regentenpatriciaat beschreven, waaronder ook een groot aantal bewindhebbers van de VOC.
- Generale missiven: getranscribeerde stukken uit de Generale Missiven van Gouverneur-Generaal en Raden van Indië die zich in het origineel in het VOC archief (1.04.02) in het NA bevinden.
- De Nederlanders in Kerala: een bronnenpublicatie met de memories van overgave van de VOC-commandeurs van Malabar in de periode 1663-1703.
- Pieter van Dams Beschryvinge van de Oost-Indische Compagnie
- Veel VOC-kaarten, zowel van het Nationaal Archief als andere collecties zijn samen met recente foto's en opgravingsverslagen te vinden op Atlas of Mutual Heritage.
- Het Huygens Instituut biedt ook een VOC-glossarium aan, een lijst met verklaringen van termen die voorkomen in de RGP-series over de VOC.
Er zijn ook projecten die kwantitatieve gegevens over schepen, lading, reisduur en bestemmingen uit het VOC-archief via databases toegankelijk hebben gemaakt:
- Boekhouder-Generaal Batavia (1.04.18.02);
- Dutch-Asiatic Shipping (DAS): een overzicht van het scheepvaartverkeer tussen Nederland en Azië. De informatie hieruit is ook te vinden in de database op vocsite.nl.
Een uitgebreid overzicht van de VOC-gerelateerde inventarissen vindt u in de archiefgidsen 'Sources for the history of Asia and Oceanea in the Netherlands' in ons informatiecentrum. Voor verschillende deelcollecties of regio's zijn in het verleden ook meer uitgebreide gidsen gepubliceerd, bijvoorbeeld 'Dutch sources on South Asia'. Deze kunt u vinden in de bibliotheekcollectie van het Nationaal Archief.
