Belang van het klimaat

Handreiking Behoud en beheer fysiek archief

Fysieke documenten zoals papier en perkament verouderen met het verstrijken van de tijd. Een goed geregeld klimaat vertraagt dat proces maximaal. Een slecht geregeld klimaat kan het versnellen en dat kan in het ergste geval zelfs leiden tot onherroepelijke schade. De impact van een goed of slecht geregeld klimaat in een archiefdepot is merkbaar voor álle fysieke documenten die in dat depot bewaard worden.

In het algemeen kan gesteld worden dat een lagere temperatuur (T) gunstig is voor het behoud van fysieke documenten, ongeacht het materiaal. Ook voor ongedierte en schimmel is een koelere omgeving minder aantrekkelijk. Een hogere T daarentegen versnelt veroudering van fysieke documenten zoals papier en perkament, vandaar dat in de voorschriften van de Regeling een maximum T wordt aangegeven. 

Een te hoge relatieve luchtvochtigheid (RV) (>60%) kan schimmelvorming en versnelde chemische degradatie tot gevolg hebben, zeker in combinatie met hogere T (>22 °C). Ook voor veel plaagdieren is een wat warmer en vochtiger klimaat een aantrekkelijke leefomgeving. Een te lage RV kan zorgen voor uitdrogen van materiaal. Vooral perkament is hier gevoelig voor: bij een RV onder de 35% kan perkament beschadigd raken door teveel krimp van de vezels. 

Een groot temperatuurverschil tussen archiefdepot en (bijvoorbeeld) raadpleegruimte kan ertoe leiden dat de overgang van de ene naar de andere ruimte een te grote klimaatschok met zich meebrengt, met condensvorming of ongewenste rek of krimp tot gevolg. 

In de tabel hieronder worden de grootste risico’s van te lage en te hoge waarden samengevat.
 

FactorRisico
Temperatuur

Lager dan 13 °C: condensvorming op het stuk bij verplaatsen naar ander klimaat als er een verschil van tenminste 10 graden is.

Hoger dan 22 °C: versnelde chemische degradatie.

Relatieve luchtvochtigheid

Lager dan 35%: uitdroging of krimp van bepaalde materialen, waaronder perkament.

Hoger dan 60%: ontwikkeling van schimmel en versnelde chemische degradatie.