In 1858 vroegen planters in Suriname aan het gouvernement steun bij het werven van arbeiders. Ze vreesden een tekort aan arbeidskrachten als de slavernij zou worden afgeschaft. Met de werving van 18 Chinezen datzelfde jaar voor contractarbeid op de plantage Catharina Sophia, begon een periode van 20 jaar Chinese arbeidsmigratie naar Suriname. In deze zoekhulp vindt u uitleg over het onderzoek naar Chinese contractarbeiders in Suriname.
U kunt zoeken in de index Suriname: Contractarbeiders uit China. Deze index bevat gegevens van Chinese immigranten (en hun nakomelingen) die in de periode 1858-1873 als contractarbeider naar Suriname vertrokken om daar op de plantages te werken.
U kunt in de index zoeken op persoonsnaam, contractnummer, scheepsnaam, plaats van herkomst en op termen voorkomend in het zogenaamde memoveld. De gegevens in de database zijn overgenomen uit immigratieregisters en naamklappers. Het Immigratiedepartement in Suriname hield Immigratieregisters voor contractarbeiders bij.
Voor de verschillende groepen contractarbeiders (uit Brits-Indië, uit Brits West-Indië, Chinese immigranten en immigranten uit Nederlands Oost-Indië) zijn aparte series immigratieregisters aangelegd. De immigratieregisters behoren tot de officiële bevolkingsregisters van Suriname. De persoonsgegevens in de immigratieregisters waren deels gebaseerd op de monsterrollen van de schepen waarmee de arbeiders naar Suriname waren gekomen. Monsterrollen zijn een soort passagierslijsten opgesteld door de emigratie-agent in het land van herkomst.
De originele immigratieregisters en naamklappers zijn in te zien bij het Nationaal Archief in Suriname.
De database 'Chinese contractarbeiders in Suriname' is gebaseerd op gegevens uit de immigratieregisters die berusten in het Nationaal Archief van Suriname.
Voor deze database werden de volgende immigratieregisters gebruikt:
- China 1864-1871 no. C1-C966
In dit register komen de namen voor van contractarbeiders uit China die de nummers C1 t/m C966 hebben. Het betreft hier immigranten die in de periode 1858-1871 zijn aangekomen uit Hongkong en Macao. - China 1864/1871 no. C967-C1080
Dit register is een vervolg op bovengenoemd register en bevat de nummers C967-C1080. - Register China 1880
In dit register komen de namen voor van Chinese contractarbeiders die in 1872-1874 uit Java gekomen zijn. Het gaat om 21 immigranten in 1872, 81 in 1873 en 13 in 1874. - Register Barbados en China 1879 no. 386D
In dit register, met als officiële naam 'Register van aangebrachte vrije arbeiders, opgemaakt naar aanleiding der gouvernementsresolutie dd. 23 december 1863 no.1', komen de namen voor van vrije immigranten uit de periode 1863-1871. Verder staan in dit register de namen van 58 arbeiders afkomstig uit Brits Guyana in de periode 1865-1868 en tewerkgesteld in Nickerie. Tot slot is achterin deze band een duplicaat-register geplakt van contractarbeiders van vóór 1871. Het originele register is blijkbaar verloren gegaan. Het overgebleven deel bevat de contractnummers C1513 t/m C1879. - Immigranten uit Brits West-Indië A t/m V 1872-1892
In dit register staan 42 immigranten uit 1872 en 60 immigranten uit 1873.
Niet alle immigratieregisters zijn bewaard gebleven. Ook zijn sommige delen zo beschadigd dat niet alle gegevens meer leesbaar zijn. Deze lacunes zijn zoveel mogelijk opgevuld met gegevens uit de naamklappers, die destijds door de ambtenaren van de burgerlijke stand vervaardigd zijn. Van de 2630 Chinese contractarbeiders die in de periode 1853-1874 in Suriname arriveerden zijn de gegevens van 2017 Chinezen in deze database opgenomen.
Jaar vervaardiging: 1999
Accountability: Deze database is een initiatief van Amrit consultancy in Den Haag in samenwerking met het Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO) te Paramaribo. Het Nationaal Archief heeft de publicatie op internet verzorgd.
Project Historische Database Suriname
De database 'Chinese contractarbeiders in Suriname' was voorheen te vinden op de website 'Arbeid op Contract'. Deze website maakte deel uit van de Historische Database Suriname (HDS). Het idee van de HDS werd ontwikkeld door Amrit consultancy in Den Haag en het Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO) in Paramaribo, in samenwerking met het Nationaal Archief.
Het project HDS was een open samenwerkingsverband waaraan diverse organisaties en personen konden meewerken. Voorwaarde voor medewerking was dat men historische persoons- en familiegegevens van de Surinaamse bevolking in digitale vorm voor publicatie op internet beschikbaar stelde. De website 'Arbeid op Contract' kwam zo tot stand dankzij de inzet van zowel instellingen als particulieren.
Functies van de database:
- Belemmeringen van afstand en toegankelijkheid wegnemen
Onderzoek naar Surinaamse voorouders was in het verleden lastig. Veel genealogische informatie was niet in Nederland, maar uitsluitend in Suriname voorhanden. De Surinaamse archieven verkeerden vaak in een slechte fysieke staat en waren nauwelijks toegankelijk gemaakt. Voor zover informatie over Surinaamse voorouders wel in Nederland (voornamelijk in het Nationaal Archief) aanwezig was, was deze vaak verborgen in archiefbestanden die met een heel ander doel waren aangelegd dan registratie van persoonsgegevens. Voor onderzoek naar Surinaamse voorouders moest men dan ook een ervaren historisch onderzoeker zijn. Met het digitaliseren van deze bronnen en publicatie hiervan op internet, zijn de belemmeringen van afstand en toegankelijkheid grotendeels weggenomen. - Mogelijkheden bieden voor het ontdekken van de culturele identiteit
Genealogen zoeken niet alleen naar naar hun Surinaamse voorouders als vrijetijdsbesteding, maar ook omdat genealogische gegevens informatie verschaffen over hun culturele identiteit. - Behoud van historische informatie
De databases van het Project Historische Database Suriname (waartoe de database 'Hindostaanse contractarbeiders' behoort) zorgen ervoor dat historische informatie behouden blijft. Informatie, afkomstig uit Surinaamse archiefbronnen blijft digitaal bewaard, ook al is de oorspronkelijke papieren bron inmiddels vergaan. Daarnaast voorkomt digitalisering dat de oorspronkelijke bronnen moeten worden geraadpleegd, waardoor de fysieke staat nog verder verslechtert. - Wetenschappelijk onderzoek
De databases ontsluiten bronnen voor wetenschappers die de Surinaamse geschiedenis bestuderen. Met behulp van de databases kunnen statistische analyses worden uitgevoerd, die een schat aan historisch informatie opleveren.
Dankbetuiging
De makers van de database brengen hun bijzondere dank uit aan de oud-minister van Binnenlandse Zaken van Suriname, Sonny Kertowidjojo, die het mogelijk heeft gemaakt dat de projectleiding over het archiefmateriaal kon beschikken.
Daarnaast bedanken zij de directie en het personeel van het Centraal Bureau Bevolkingsregistratie (CBB), met name de heer B. Ganpatsing.
Alan Chin A Fat, de systeembeheerder van het IMWO, verdient een bijzondere dank, omdat hij elk moment van de dag klaar stond om computerproblemen bij de data-invoer op te lossen. Hij heeft de projectleiding in Suriname onschatbare diensten bewezen door meer dan zijn plicht te doen.
Tevens willen de makers van de database de studenten bedanken die bereid waren mee te werken aan de data-invoer. Zonder hun werk zou er geen database zijn. Aan de data-invoer hebben de volgende studenten meegewerkt: Reema Akloe, Berryl Eillioth, Ilva Freeman, Luanda Landveld, Dirk Manickchand, Bianca Overeem, Ramdas, G., Nirandjani Ramdas, Eurita Tjan A Way en Nita Toekoen. Helen Stomp, Ypsila Moestro en Judith Altenberg, allen stafleden van IMWO hebben hun aandeel in het succes van het project.
De medefinancieringsorganisatie Cordaid in Nederland heeft een belangrijk deel van het budget voor het project voor haar rekening genomen. Zonder haar medewerking was het project niet van de grond gekomen.
De makers willen de directeur van het IMWO, de heer Edgar Akrum, bedanken voor het vertrouwen dat hij heeft gesteld in dit project en voor de ondersteuning die hij bij alle stadia heeft gegeven om het project tot een succes te maken.
In Nederland heeft Sitla Bonoo van Amrit Consultancy voor de algemene ondersteuning gezorgd.
Rechten voorbehouden. De indexrecords uit deze Nadere Toegang zijn niet beschikbaar onder een Creative Commons licentie of CC0 verklaring.
|
Veld |
Betekenis |
|
Contractcode |
Het contractnummer van de immigrant, zoals aangegeven in het immigratieregister. |
|
Monsternummer |
Het nummer dat de emigrant had op de monsterrol van het schip waarmee hij naar Suriname gekomen was. Het monsterrolnummer verschilt van het nummer in het immigratieregister, omdat de immigranten niet in dezelfde volgorde in Suriname werden geregistreerd als zij waren vertrokken uit China. |
|
Familienaam |
De naam die de immigrant in het register heeft. In werkelijkheid is deze een combinatie van de voornaam en familienaam. |
|
Vadersnaam |
Bij sommige immigranten van voor 1872 en bij alle migranten vanaf 1872 is de naam van de vader vermeld. |
|
Aankomstjaar |
Het jaar waarin de immigrant in Suriname is aangekomen. |
|
Familierelatie |
Gegevens van familieleden waarmee betrokkene naar Suriname is gekomen. |
|
Familiegegevens |
Familiegegevens na aankomst in Suriname, bijvoorbeeld gegevens over huwelijken, kinderen enz. |
|
Geboorteland |
Bij de meeste personen is dit China. Sommige immigranten zijn echter elders geboren, zoals Brits Guyana. |
|
Lengte |
De lichaamslengte werd tot in centimeters aangegeven. Bij de immigranten die in 1872 of later zijn aangekomen is dit gegeven consequent vermeld. Bij anderen staat het zelden vermeld. |
|
Kleur |
De huidskleur. |
|
Herkenningstekens |
Lichaamstekens zoals littekens, wratten, moedervlekken enz. of andere lichamelijk bijzonderheden van de immigrant. Net als bij kleur en lengte worden deze gegevens aangetroffen vanaf 1872. |
|
Geslacht |
Man of vrouw. |
|
Leeftijd jaren |
De leeftijd in jaren bij aankomst. |
|
Leeftijd maanden |
De leeftijd in maanden van zuigelingen en peuters bij aankomst. |
|
Beroep |
Hier werd in alle gevallen 'veld- en fabrieksarbeider' vermeld. |
|
Godsdienst |
Bij de meeste immigranten werd hier niets vermeld. Bij sommigen werd confucianisme opgegeven. |
|
Plaats van herkomst |
De laatste woonplaats. |
|
Afreisplaats |
De plaats van vertrekhaven. |
|
Datum afreis |
De datum waarop de immigrant is afgereisd. |
|
Wervingsinstantie |
Door wie de immigrant werd aangetrokken. |
|
Datum aankomst |
Datum van aankomst in Suriname. |
|
Aankomstplaats |
De plaats van aankomst in Suriname. In de meeste gevallen is dat Paramaribo, maar immigranten die uit Brits Guyana de grensrivier overstaken kwamen in Nickerie aan. |
|
Schip |
Hier is de naam van het schip vermeld waarmee de immigrant aankwam. In het geval dat de immigrant via Nederland reisde zijn twee schepen vermeld, n.l. het schip dat via Indonesië naar Nederland ging, en het schip dat vanuit Nederland naar Suriname voer. |
|
Planter |
Hier is de naam vermeld van de eigenaar of de directeur van de plantage. Soms is de naam van een agent vermeld. |
|
Begin contract |
De datum van het begin van het (eerste) contract van de immigrant. |
|
Einde contract |
De datum van het einde van het (eerste) contract van de immigrant. De duur van de contracten varieerde tussen de drie en vijf jaar. |
|
Hercontracten |
De data van volgende contracten. De duur van de hercontracten varieerde tussen de zes maanden en vijf jaar. |
|
Plantage |
De naam van de plantage waar de contractant te werk werd gesteld. |
|
Datum cvo |
Het gaat hier om de datum waarop de immigrant zijn certificaat van ontslag heeft ontvangen, waarmee hij uit loondienst trad. |
|
Datum premie ontvangst |
Dit betreft de datum waarop de immigrant eventueel een premie heeft ontvangen voor zijn werk. In de meeste gevallen ging het om een bedrag van 150 gulden (60 dollar). |
|
Verblijfstatus |
Dit betreft de voorwaarden van het contract waarnaar in de immigratieregisters wordt verwezen. |
|
Datum terugkeer |
De datum waarop de immigrant uit Suriname vertrok. |
|
Datum overlijden |
Overlijdensdatum van de immigrant. Wanneer in dit veld niets vermeld staat is de immigrant overleden toen het register niet meer bijgehouden werd. |
|
Grondsituatie |
Bij de Chinezen is, in tegenstelling tot de Brits-Indiërs en Javanen, bijna niets vermeld over het in huur of eigendom verkrijgen van een stuk grond. |
|
Vrije arbeider |
Het nummer dat de immigrant kreeg als hij na afloop van zijn contract als vrije arbeider bleef werken. Hij werd dan ingeboekt in het register van vrije arbeiders. In het register van vrije arbeiders staan ook de gegevens van immigranten uit andere landen van het Caribisch gebied uit de periode vanaf de afschaffing van de slavernij in 1863. |
|
District |
De naam van het district waar de immigrant te werk werd gesteld. |
|
Info |
Alle gegevens die niet in een van de andere velden zijn opgenomen, zoals contractvoorwaarden, hercontracten, aantal verzuimdagen, desertie, ontslag en overplaatsing. |
A
- afgeschr. = afgeschreven
- AG = Agent Generaal
- ag. = agenda
- arb = arbeid, arbeider(s)
C
- cath. = categorie
- contr = contract
D
- dd. = de dato
- dec. = december
E
- exp. = expiratie
F
- fol. = folio
G
- geconst. = geconstateerd
- gedesert. = gedeserteerd
- geexp. = geëxpireerd
- ger. = geregistreerd
- gerecontr. = gerecontracteerd
I
- i/h = in het
M
- miss. = missive
N
- n/h = naar het
- Nick. = Nickerie
O
- ontsl. = ontslag(en)
- overgeschr. = overgeschreven
- overl. = overleden
- ovk. = overeenkomst
P
- Par’bo = Paramaribo
- pl. = plantage
R
- reg. = register
- res. = resolutie
S
- Sar'ca = Saramacca
- stamb. = stamboek
- susp. = suspect
V
- v/d = van de
- v/h = van het
- voorw. = voorwaarde(lijk)
- Contractarbeiders die niet rechtstreeks naar Suriname zijn gegaan, maar bijvoorbeeld via Brits-Guyana, staan vaak niet in de database.
- Sommige immigratieregisters zijn helaas verloren gegaan. Andere registers zijn beschadigd. Daardoor ontbreken gegevens of zijn onleesbaar geworden.
- Het komt voor dat bepaalde individuele gegevens in de databases niet kloppen. Hoewel de data-invoer met de grootst mogelijke zorgvuldigheid heeft plaatsgevonden, valt niet uit te sluiten dat gegevens soms niet goed zijn gelezen of onjuist zijn ingevoerd.
In de onderstaande archieven uit het Nationaal Archief is meer informatie te vinden over Chinese contractarbeiders.
In het archief Volkstelling van Suriname van 1921 (2.10.19.01) vindt u ook gegevens over Chinezen in Suriname. De registratie van personen gebeurde per woning. Van elke bewoner werden de volgende gegevens genoteerd op de tellijst: geslachtsnaam, voornamen, geslacht, huwelijkse staat, in een instelling verblijvend of levend in gezinsverband, de plaats in het gezin, geboortedatum, geboorteplaats, geloof, nationaliteit en beroep.
Hoe gaat u te werk?
- U zoekt in de scans van de namenklappers (inventarisnummers 203-250), die op de website staan, de naam van de persoon die u zoekt. De namen zijn alfabetisch geordend, maar alleen op de eerste letter.
- Bij elke persoonsnaam worden de naam van het district, het nummer van de kring en het nummer van de tellijst vermeld. Schrijf deze gegevens op.
- Zoek in de inventarisnummers 1-140 naar het inventarisnummer met de juiste districtsnaam en het opgeschreven kringnummer
- Bekijk de scans van het betreffende inventarisnummer en zoek daarbinnen het opgeschreven nummer van de tellijst op. De tellijsten zijn numeriek geordend.
Het originele archief van de volkstelling is overgebracht naar het Nationaal Archief in Suriname. De scans zijn te bekijken op onze website.
Het archief van de volkstelling 1921 is openbaar. Dit is niet het geval met de volkstelling van 1950.
Het archief ministerie van Koloniën 1850-1900 (2.10.02) en het archief ministerie van Koloniën vanaf 1900, Gouvernementsjournalen Sur. en Curaçao (2.10.36.24) zijn relevant.
De gouvernementsjournalen ( vindt u in 2.10.02 onder inv. nrs. 6889-7104 en in 2.10.36.24 onder inv. nrs. 267-736) bevatten besluiten (resoluties) van de gouverneur. De gouverneur nam besluiten over onder meer de huur en verhuur van percelen en winkels, gratieverlening en de overplaatsing van arbeiders naar andere plantages. De archieven zijn niet op naam ontsloten. Onderzoek is dus alleen zinvol als u vermoedt dat iemand in aanraking is gekomen met de gouverneur vanwege een economische of juridische kwestie en als u weet op welke datum dit (ongeveer) plaatsvond. Vindt u de vermelding ‘GR’ (Gouvernements Resolutie) of ‘res.’ (= resolutie) met daarachter een datum in de database? Dan kunt u de betreffende datum opzoeken in de gouvernementjournalen.
De gouvernementsjournalen zijn per maand of per kwartaal ingebonden. Elk journaal heeft een inhoudsopgave. In de inhoudsopgaven van vóór 1900 worden geen namen vermeld (slechts een korte omschrijving van het besluit), in die van na 1900 wel.
Voorbeeld
U weet dat de heer Roman vanaf 1924 een winkel had. U kijkt in inventaris 2.10.36.24 en zoekt in de serie gouvernementsjournalen Suriname naar het jaar 1924. Dit zijn de inventarisnummers 398-409. U reserveert deze inventarisnummers via de website. Als u ze in de studiezaal van het Nationaal archief voor u heeft, leest u de inhoudsopgaven door. In de inhoudsopgave van maart 1924 (inv.nr. 400) vindt u een verwijzing naar resolutienummer 843. U vindt deze resolutie in hetzelfde deel: Roman krijgt toestemming de winkel van Ramadhar, gelegen op de plantage Johannisburg, over te nemen.
Het Archief Nederlandsche Handelmaatschappij (NHM) 1824-1964 (2.20.01) bevat beperkte persoonsgegevens over arbeiders in de fabriek Mariënburg en op plantages die eigendom waren van de NHM, zoals De Resolutie en Mon Trésor. Het zoeken is moeilijk: er zijn geen nadere toegangen op naam. Zo bevat inventarisnummer 9591 een lijst van immigranten uit Brits-Indië die in 1882 in de fabriek Mariënburg werkten. In inventarisnummer 9593 vindt u een lijst van immigranten die in 1882 werkten op De Resolutie, en een lijst van hen die dat jaar vertrokken.
De archieven schetsen een beeld van de achtergronden van de immigratie, zoals cijfers van benodigde arbeiders en contracten met schepen. Ook geven ze een indruk van het dagelijks leven op de plantages. Ze vertellen bijvoorbeeld hoeveel mannen en vrouwen er werkten op de plantages, hoeveel loon zij ontvingen etc.
De volgende inventarisnummers zijn voor dergelijk onderzoek interessant:
- inventarisnummers 9426-9590, 9591-9662 (o.a. Mariënburg, De Resolutie)
- inventarisnummers 11526-11527 (Zoelen en à la Bonne Heure)
- inventarisnummers 12154-12171 (Dordrecht en Peperpot)
- inventarisnummers 12700-12701 (Mon Souci en Killenstein)
- inventarisnummers 12887 (NV Surinaamsche Immigratiemaatschappij)
- inventarisnummers 13209-13238 (kaarten en tekeningen)
De foto's uit het archief van de NHM, waaronder van de fabriek Mariënburg, bevinden zich in het ABN AMRO Historisch Archief te Amsterdam dat uitsluitend op afspraak te bezoeken is, tel. 0900-0024.
Gouverneur
De gouverneur was verantwoordelijk voor het beleid in Suriname. U vindt in het archief gouverneur van Suriname, afdeling kabinet geheim, 1885-1951 (2.10.18) enige informatie over contractarbeiders.
De volgende inventarisnummers zijn hiervoor van belang: 53, 54, 360, 517, 518, 522 en 525. In de archieftoegang vindt u achterin ook een index op persoonsnamen, die verwijst naar inventarisnummers.
Gezantschap Groot-Brittannië
Het archief Gezantschap Groot-Brittannië, 1813-1937 (2.05.44), bevat onder meer informatie over de regelingen die Nederland met Engeland trof over de immigratie naar Suriname vanuit de Britse koloniën.
In C. Koeman (red.), Links with the past: the history of the cartography of Suriname 1500-1971 (1973), Informatiecentrum Nationaal archief: S 50 62, zijn kaarten van Suriname opgenomen.
De volgende collecties uit het Nationaal Archief bevatten kaarten van onder andere Suriname, Zuid-Amerika en het Caraïbische gebied, India, Indonesië en het Verre Oosten:
In het Nationaal Archief van Suriname is veel materiaal aanwezig. Het beheert het archief van het vroegere Immigratiedepartement en het Archief Centraal Bureau voor Burgerzaken (CBB), Immigratieregisters.
Naast correspondentie tussen de functionarissen en instanties die iets met immigratie te maken hadden (agent-generaal, districtscommissarissen, gouverneur) ligt daar ook het archief van het Hof van Justitie.
Verder is in het Nationaal Archief Suriname correspondentie te vinden van de immigratie-agent en de emigratie-agent in de plaatsen waarvandaan de immigranten scheep gingen (zoals Calcutta, Batavia, Hong Kong etc.).
Archiefmateriaal over immigranten is ook te vinden in het archief van het Rooms-Katholiek Bisdom van Suriname en in het archief van de Evangelische Broedergemeente. Dit laatste archief bevindt zich in het Utrechts archief.
Chinese contractarbeiders in Suriname
Lange tijd werd de arbeid op de plantages in Suriname verricht door tot slaaf gemaakten. Toen in de 19e eeuw steeds meer landen de slavernij afschaften , vreesden Surinaamse planters voor de gevolgen als ook Nederland de slavernij zou afschaffen. Ervaringen van de Engelse en Franse afschaffing van slavernij boezemden de planters de nodige angst in. In de Engelse kolonie Brits Guyana had circa 66 procent van de slaven de plantages verlaten. Daarbij zorgden een hoog sterftecijfer en vluchtpogingen van de slaven in Suriname voor krapte op de arbeidsmarkt.
In 1858 vroegen planters in Suriname, uit angst voor een toekomstig tekort aan arbeidskrachten, het gouvernement om steun bij het werven van arbeiders. Met de werving van 18 Chinezen datzelfde jaar voor contractarbeid op de plantage Catharina Sophia begon een periode van 20 jaar Chinese arbeidsmigratie naar Suriname.
Werving van Chinese contractarbeiders
De werving van de eerste groep Chinese contractarbeiders uit Java in 1858 bracht hoge kosten met zich mee. Als gevolg hiervan werd besloten een tweede groep Chinese contractarbeiders niet uit Java, maar uit China zelf te halen. China, dat na het sluiten van het Verdrag van Nanking in 1842 was opengebroken voor Westerse mogendheden, had in 1850 emigratie gelegaliseerd. Van de mogelijkheid het eigen land te ontvluchten via opengestelde Chinese havensteden, het Portugese Macao en het Britse Hongkong, maakten vooral de 'Hakka' gebruik. Deze minderheid was in de 13e eeuw door de Mongolen vanuit het Noorden naar Zuid-China verdreven, waar het in conflict leefde met de autochtone bevolking. Veel van de Chinese contractarbeiders in Suriname waren uit deze groep afkomstig.
In eerste instantie regelde het gouvernement in Suriname de werving van Chinese contractarbeiders. Maar na de komst van de tweede groep Chinese contractarbeiders in 1858 werd de werving overgedragen aan particulier initiatief. Een deel van deze werving regelde de 'Immigratie Maatschappij', die in 1865 in Amsterdam werd opgericht. Deze maatschappij, met een kantoor in Hongkong, wierf tegen commissie contractarbeiders in China. Maar al na vier jaar volgde de laatste zending door deze maatschappij. Hongkong werd gesloten voor werving van arbeiders anders dan voor de Britse kolonies.
In de periode 1858 - 1874 zijn ruim 2500 Chinezen, voornamelijk uit China, geworven voor arbeid in Suriname. Na 1874 werden er geen Chinese contractarbeiders meer geworven voor Suriname. Dit is te verklaren door het officiële verbod op contractmigratie door China en door de sluiting van havens als Macao en Hongkong. Maar deze wervingsstop valt ook te verklaren door andere bezwaren als de hoge wervingskosten en de korte periodes van de contracten. Veel Chinezen verlengden hun contract na vijf jaar niet en keerden terug naar China. De reden voor terugkeer was vaak de afwezigheid van Chinese vrouwen. Deze kregen van de clanhoofden geen toestemming om met hun echtgenoten te emigreren. De clanhoofden hoopten op die manier de mannen te dwingen geld te sturen naar China en terug te keren na afloop van het contract.
Chinese gemeenschap in Suriname
In de periode 1858 - 1873 vertrokken ongeveer 2780 Chinese contractarbeiders naar Suriname. In 1905 waren er in Suriname nog maar 1160 Chinezen aanwezig. Deze afname van het aantal Chinezen in Suriname was het gevolg van een relatief hoog sterftecijfer. Dit sterftecijfer lag in de meeste jaren tussen 1870 en 1880 boven de drie procent. Omvangrijke remigratie en sterke assimilatie met de Surinaamse bevolking droegen ook bij aan het lage aantal Chinezen in Suriname. Tot de Tweede Wereldoorlog zou de Chinese gemeenschap in Suriname langzaam groeien.
| Land/ plaats van herkomst | Naam schip | Datum aankomst | Aantal vertrokken | Onderweg overleden | Aankomst Suriname |
|---|---|---|---|---|---|
| Java | Merwede | 20-10-1853 | 18 | 4 | 14 |
| Macao | Pahud | 18-4-1858 | 500 | 13 | 487* |
| Hongkong | De Twee Gezusters | 21-4-1865 | - | 286 | |
| Hongkong | Tricolor | 27-7-1865 | |||
| Hongkong | Whirlwind | 30-3-1866 | 409 | 5 | 404 |
| Hongkong | Golden Horn | 9-7-1866 | 416 | 16 | 403** |
| Hongkong | Veritas | 28-1-1868 | 534 | 18 | 516 |
| Hongkong | Marie Therese | 28-8-1868 | |||
| Hongkong | Veritas | 13-5-1869 | 203 | 4 | 199 |
| Java | Ferdinand Brumm | 23-8-1869 | 299 | 93 | 206 |
| Java | Wilde Man | 3-11-1872 | 11 | 11 | |
| Java | Krommenie | 23-9-1872 | 10 | 10 | |
| Java | Kosmopoliet | 6-3-1873 | 13 | 13 | |
| Java | Julius | 21-5-1873 | 5 | 5 | |
| Java | Adriana Johanna | 19-6-1873 | 16 | 16 | |
| Java | Willem Jacobus | 27-8-1873 | 7 | 7 | |
| Java | Kosmopoliet | 12-9-1873 | 17 | 17 | |
| Java | Lida | 5-11-1873 | 18 | 18 | |
| Java | Adriana Johanna | 18-12-1873 | 5 | 5 | |
| Hendrik Daniel | 12-2-1874 | 13 | 13 | ||
| Totaal | 2780 | 153 | 2630 |
Bron: Encyclopedie van West Indië, p. 379; W. Man A Hing, 1982, p. 36-52; Man A Hing, 2000, p. 320-329; J. Dewnarain, 1990, bijlage 2; Immigratieregisters CBB.
* De meeste schrijvers geven het getal van 500. Volgens Man A Hing(1982, p. 48) is het getal van de Encyclopedie van West Indië op p. 379 in deze juist.
** Onderweg zijn 3 kinderen geboren. (Dewnarain, 1990, bijlage 2)
- J.C Ankum-Houwink,De migratie van Chinezen naar Suriname, (z.p. ca. 1972)
- J.C. Ankum-Houwink, Chinese kontraktarbeiders in Suriname in de 19e eeuw, OSO, 4 (2), 1985, 181-186
- E. Groenfelt, Impressies van de Chinese gemeenschap in Suriname: enkele culturele aspecten van Chinezen in Suriname, (z.p. 1995)
- H.E. Lamur en J.A. Vriezen, Chinese kontraktanten in Suriname, OSO, 4 (2), 1985, 169-179
- W.L. Man A Hing, The Hakkas in Surinam, in: The proceedings of the international conference on Hakkaology, (Hong Kong 1994), 189-195
- F. Tseng, De grote oversteek: het lot van de Surinaamse Chinezen, China Nu 16 (4), 1991, 16-18
- G.C. Zijlmans en H.A. Enser, De Chinezen in Suriname. een geschiedenis van immigratie en aanpassing 1853 - 2000, (z.p. z.j.) Informatiecentrum Nationaal Archief: S 35 104
