Testamenten Zuid-Holland tot 1973

Vanaf 1918 worden testamenten geregistreerd in het Centraal Testamenten Register. Hierin zitten gegevens van testamenten vanaf 1890, zoals testateur (de persoon die het testament liet opstellen), notaris en datum van akte. 
Om testamenten van vóór die tijd te vinden, zoekt u in:

• notariële archieven van vóór 1915
• oud-rechterlijke archieven van vóór 1811
• weeskamerarchieven van vóór 1811

Deze archieven werden vroeger per provincie bewaard in de provinciale Rijksarchieven, maar bevinden zich tegenwoordig bijna allemaal in gemeentelijke en regionale archieven. Dit geldt ook voor het Nationaal Archief dat voor Zuid-Holland het provinciale Rijksarchief is. Het Nationaal Archief bewaart daarom nog maar heel weinig van deze archieven. Alleen het algemene deel van de Notariële archieven in Zuid-Holland van vóór 1843 (3.04.01) en het Rechterlijk Archief van het Land van Putten 1434-1811 (3.03.08.148) zijn nog in het Nationaal Archief. Zoek daarom voor notariële, oud-rechtelijke en weeskamer archieven bij gemeente- of streekarchieven.
Verderop staat een overzicht van archieven met testamenten uit het Nationaal Archief die in de afgelopen jaren naar andere archieven zijn overgebracht (vervreemde archieven).

Testamenten vóór 1890 in andere provincies

Ga voor testamenten opgemaakt vóór 1890 in andere provincies dan Zuid-Holland naar het provinciale Rijksarchief in die provincie, of naar een van de gemeente- of streekarchieven in die provincie. Zie voor een overzicht van de provinciale Rijksarchieven de pagina Archieven in Nederland.

Testamenten Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC)

Voor testamenten van werknemers van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) kunt u gebruik maken van een index waarmee u op naam kunt zoeken. Bekijk hiervoor de zoekhulp VOC: Oost-Indische testamenten (1698-1807).

Om een testament uit de periode 1890-1973 te vinden zoekt u in het Centraal Testamenten Register (CTR) (2.09.51). Hierin staan alle testamenten die in de periode 1890-1973 in Nederland zijn opgemaakt van personen die overleden vóór 1974. In het CTR ziet u of er een testament is opgemaakt en zo ja, wanneer en bij welke notaris. Met deze gegevens kunt u het testament achterhalen. U vindt in het CTR niet de testamenten zelf.

Het kan zijn dat het testament is overgebracht naar een ander archief. Dit geldt voor testamenten uit notarieel archief van voor 1926. Notariële archieven in de openbare archiefbewaarplaatsen hebben geen testamenten uit de periode 1926-1935 (en jonger), omdat testamenten pas na 100 jaar openbaar worden gemaakt.
Houd er rekening mee dat testamenten die nog niet zijn overgebracht naar een archief, alleen door belanghebbenden mogen worden ingezien. Genealogische onderzoekers vallen niet in deze categorie. De notaris kan u er eventueel meer over vertellen.

Hoe zoekt u in het Centraal Testamenten Register?

Stap 1:

Zoek in het kaartsysteem van het Centraal Testamenten Register (CTR) (2.09.51) naar de persoon die het testament heeft laten maken (testateur). Het CTR bestaat uit 2 kaartsystemen:

1. Een chronologisch-alfabetisch register van testamenten, opgemaakt voor de periode 1890-1973. Het is te vinden in de inventarisnummers 1 t/m 974. De kaartjes zijn geordend op het geboortejaar van de overledene, en binnen dat jaar geordend op de familienaam. Alle personen in dit register werden geboren vóór 1954.
2. Een alfabetisch register van testamenten, opgemaakt voor de periode 1890-1918, is te vinden in de inventarisnummers 975 t/m 133. Deze kaartjes zijn geordend op familienaam. Alle personen in dit register waren al overleden in 1918.

Op een registratiekaartje staan naam, geboorteplaats, geboortedatum, beroep, woonplaats en burgerlijke staat van de testateur. Soms staan ook het adres, de overlijdensdatum en de naam van de partner vermeld. Verder vindt u de naam en standplaats van de notaris, datum van de akte, aktenummer en het soort testament.

Wanneer u zoekt naar een testament van iemand die vóór 1900 is geboren, dan kunt u het beste beide series raadplegen. Voor testateurs geboren ná 1900 bekijkt u alleen de serie geordend op geboortejaar.

Stap 2:

Heeft u de inschrijving van het testament gevonden in het CTR, noteer dan de naam en standplaats van de notaris, de datum van de akte en het aktenummer.

Stap 3:

De opgegeven notaris is ongetwijfeld niet meer in functie. Neem om het testament te achterhalen contact op met zijn of haar opvolger. De opvolger vindt u via het opvolgersarchief op www.notaris.nl.
Wanneer u contact opneemt met de opvolger heeft u het aktenummer en de datum van de akte nodig.

Neem voor meer informatie contact op met:

Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie, Spui 184, Postbus 16020, 2500 BA Den Haag, 070-3307111, communicatie@knb.nl.

De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie registreert de testamenten vanaf 1974 en de testamenten van vóór 1974 van personen die op 1 januari 1974 nog in leven waren. Een verzoek om informatie richt u aan:

Centraal Testamenten Register
Postbus 19398
2500 CJ Den Haag

Stuur bij uw verzoek een uittreksel uit het overlijdensregister van de testateur (degene die het testament liet opmaken) mee. U kunt voor uw informatieverzoek ook het aanvraagformulier-ctr-particulieren op de website gebruiken. De verstrekte inlichtingen bevatten naam en standplaats van de huidige notaris, aktenummer en datum van de akte. Hiermee kunt u het testament zelf achterhalen.

Een memorie van successie is een overzicht van de bezittingen van een overleden persoon. Dit document werd opgesteld om te bepalen hoeveel erfbelasting de erfgenamen moesten betalen. Uit de memorie blijkt of er een testament is opgemaakt en zo ja door welke notaris en wanneer. Het Nationaal Archief bewaart de memories van successie uit de periode 1806 tot en met 1927 uit de provincie Zuid-Holland (3.06.05). Uitleg over het onderzoek naar memories van successie vindt u in de Zoekhulp Memories van Successie Zuid-Holland (1806-1928). Voor memories van successie uit andere provincies dan Zuid-Holland, gaat u naar het gemeente- of streekarchief in de provincie waar de notaris werkte. 

Voor informatie over erfenissen van overheidsdienaren (militairen, ambtenaren) in de periode 1814 tot en met 1958 zoekt u in het archief Algemene Rekenkamer, Bureau Vaste Posten, Verklaringen van Erfrecht (2.02.09.04), inventarisnummers 349-688. In deze verklaringen werden erfgenamen aangewezen voor erfenissen van personen aan wie de staat nog financiële verplichtingen had. Als er ook een testament was, staat dit in de verklaring vermeld met daarbij naam en standplaats van de notaris en datum van de akte. Er is alleen een verklaring als er nog een kwartaal- of maandbedrag aan salaris of pensioen moest worden uitbetaald, dus niet van elke overheidsdienaar. Namenklappers in de inventarisnummers 651-669 en 683 (matrozen) vergemakkelijken het zoeken.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van koloniale archieven waarin testamenten kunnen zitten. Deze archieven zijn, behalve het Archief van Curaçao, Bonaire en Aruba 1707-1828 (1.05.12.01), allemaal online te bekijken.

#

In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de notariële, oud-rechterlijke en weeskamerarchieven die lange tijd in het Nationaal Archief waren, maar in de afgelopen jaren zijn overgebracht (vervreemd) naar regionale archieven.

Overzicht van Zuid-Hollandse archieven waar testamenten en notarieel archief wordt bewaard:

• Erfgoed Delft, Stadsarchief
• Erfgoed Leiden en omstreken
• Gemeentearchief Alphen aan de Rijn
• Gemeentearchief Schiedam
• Haags Gemeentearchief
• Regionaal Archief Dordrecht
• Regionaal Archief Gorinchem
• Stadsarchief Rotterdam
• Stadsarchief Zoetermeer
• Streekarchief Goeree-Overflakkee
• Streekarchief Midden-Holland
• Streekarchief Voorne-Putten

Bij het Nationaal Archief vindt u de volgende naslagwerken:

• F.L. Hartong, Register van Protocollen van notarissen in Nederland ±1550-1915 (Rotterdam 1916), informatiecentrum S12 D26.
• J.E. Kasdorp, Register van Protocollen der notarissen die in de periode 1916-1993 in functie waren (4e druk Amsterdam 1993), bibliotheek 191A 14.