Terug naar zoekresultaten

2.10.19.01 Inventaris van het digitaal duplicaat van het archief van de Samensteller van de Eerste Algemene Volkstelling in Suriname, (1838) 1921 (1924)

Archief bevat registratielijsten die zijn ingevuld bij de eerste volkstelling in de kolonie Suriname in 1921.Het originele archief berust in het Nationaal Archief van Suriname. Beschikbaarstelling via website d.m.v. scans van origelen en microfiches
Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaalBijlagen

Archief

Titel

2.10.19.01
Inventaris van het digitaal duplicaat van het archief van de Samensteller van de Eerste Algemene Volkstelling in Suriname, (1838) 1921 (1924)

Auteur

J.A.A. Bervoets en S.M. Pereira

Versie

20-11-2019

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1978 cc0
( Digitaal duplicaat van originelen en microfiches. Het originele archief berust thans in het Nationaal Archief van Suriname te Paramaribo )

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Digitaal Duplicaat: Eerste Algemene Volkstelling Suriname [1921]
Suriname / Eerste Algemene Volkstelling [digitaal duplicaat]

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1921-1921

Archiefbloknummer

DDK23104

Omvang

253 inventarisnummer(s);

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Microfiches

Archiefbewaarplaats

Nationaal Archief, Den Haag

Locatie

Nationaal Archief, Den Haag

De originelen bevinden zich in

Nationaal Archief van Suriname, Paramaribo

Archiefvormers

Gouvernement in Suriname Bureau Volkstelling
N.E. Henriquez
J. Gemmink, algemene leider van de Tweede Volkstelling in Suriname in
, 1950

Samenvatting van de inhoud van het archief

Archief bevat registratielijsten die zijn ingevuld bij de eerste volkstelling in de kolonie Suriname in 1921.Het originele archief berust in het Nationaal Archief van Suriname. Beschikbaarstelling via website d.m.v. scans van origelen en microfiches

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
De Surinaamse Volkstelling van 1921
1 Het Besluit tot samenstelling van een Bevolkingsregister voor Suriname
In 1910 werden door het Nederlandse gouvernement in Suriname pogingen in het werk gesteld om bij landsverordening een bevolkingsregister tot stand te brengen in navolging van de gemeentelijke bevolkingsregisters, die sedert 1850 in Nederland werden bijgehouden . Op 29 oktober 1914 werd een ontwerp-verordening in deze zin aan de Koloniale Staten voorgelegd; goedkeuring door de Staten volgde echter pas op 24 april 1917. Bij gouvernementsresolutie van 30 april 1917, nr. 1438, werd het besluit tot samenstelling van het bevolkingsregister vastgelegd; de afkondiging geschiedde op 29 november 1917 (Gouvernementsblad nr. 80).
2 De voorbereiding op de Volkstelling
Voor de totstandkoming van dit register werd in 1919 N.E. Henriquez door de Nederlandse regering uitgezonden. Hierbij werd tot een telling van de bestaande bevolking besloten en na voorbereidende werkzaamheden van twee jaar werden bij Gouvernementsbesluit van 4 mei 1921, Gouvernementsblad nr. 29, de uitvoerende maatregelen van de bevolkingsregistratie verordend. De telling zelf werd omschreven in de artikelen 8 tot en met 15. Zij behelsde 'eene registratie der woonbevolking, gehouden naar den toestand dier bevolking te middernacht tusschen 31 Juli en 1 Augustus 1921'. De vragen, die na 1 augustus door de tellers moesten worden gesteld, stonden omschreven in artikel 10 sub 1.
3 De wijze van registratie
Nadere instructies over te ondervragen personen kan men ontlenen aan de artikelen 16 en 17, waarin enkele bijzondere categorieën van in het bevolkingsregister op te nemen personen zijn vermeld. De vragen werden ingevuld op 'registratielijsten' door de te registreren persoon zelf; alleen wanneer zulks 'van Overheidswege' nodig werd geacht, geschiedde dit door de opnemers van de bevolkingstelling. Deze hielden per straat een 'register' bij (art. 12).
De opnemers hadden speciale registers voor bijzondere categorieën als 'tijdelijk aanwezige personen in inrichtingen, gestichten of instellingen', die echter ook voor andere gevallen werden aangewend; verblijvenden in hotels, schepen aan de kust, op werkplaatsen in de bossen, zulks naargelang de opvatting van de opnemer. Het aldus verkregen materiaal werd verwerkt op de gezinskaarten op het bevolkingsregister van Paramaribo en in de districten.
De telling van 1921 beperkte zich voornamelijk tot de 'woonbevolking' en behelsde bijgevolg slechts het gecultiveerde gedeelte van Suriname. Bosnegers en Indianen in stamverband bleven buiten de registratie evenals het merendeel van de bewoners van geïmproviseerde optrekjes in de periferie van huizen (stoep- of erfbewoners). Waar 'daklozen' werden geregistreerd zal dit vermoedelijk in opvangcentra zijn geschied.
4 De Tweede Algemene Volkstelling van 1950
In 1929 stelde Henriquez een herziening van de registratie van het bevolkingsregister voor, omdat de gezinsregistratie per woning vanwege de veelvuldige migratie van gezinsleden in Suriname ondoenlijk werd. Dit impliceerde een nieuwe volkstelling, doch hieraan werd eerst in 1950 uitvoering gegeven.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het in 1921 verzamelde telmateriaal bleef, eenmaal verwerkt in het register, verder ongebruikt liggen. Het Bureau Volkstelling, dat op 1 november 1949 zijn werkzaamheden aanving, kreeg de beschikking over het telmateriaal van 1921. De algemene leider van de volkstelling J. Gemmink, die sedert 1952 zijn werkzaamheden in Nederland voortzette, vroeg het materiaal in 1954 als vergelijkingsmateriaal op, waarna het in tien kisten naar Nederland werd verscheept . Bij dit materiaal was een klapper op fiche gevoegd, die vermoedelijk in 1948 was vervaardigd in het kader van een controle op het bevolkingsregister. Gemmink ordende het materiaal globaal.
In 1977 werd het bestand met het basismateriaal van de volkstelling van 1950 overgedragen aan het Algemeen Rijksarchief . ( Correspondentie van de Tweede Afdeling, 1976, D 1749; 1977, D 9.17, D 9.58. ) Het werd in samenwerking met drs. J.A.A. Bervoets geïnventariseerd door S.M. Pereira, medewerker van het hulpdepot van het Algemeen Rijksarchief in Schaarsbergen. Het archief zal te gelegener tijd naar Suriname worden overgebracht.
De verwerving van het archief
De collectie is een duplicaat van een archief dat elders bewaard wordt.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Digitaal Duplicaat: Eerste Algemene Volkstelling Suriname [1921], nummer toegang 2.10.19.01, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Suriname / Eerste Algemene Volkstelling [digitaal duplicaat], 2.10.19.01, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Bewaarplaats van originelen
Het archief is op 12 april 2010 overgedragen aan de Republiek Suriname. De originelen berusten vanaf die datum bij het Nationaal Archief van Suriname te Paramaribo.
Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Een kritische geschiedschrijving over de registratie van 1921 bevindt zich in het pre-advies inzake de volkstelling van Suriname van 1950 van de Werkcommissie voor de Volkstelling, ingediend op 28 juli 1949 (Archief van de beheerder van het Surinaams Welvaartsfonds, inventarisnummer 84). Correspondentie over de verscheping bevindt zich in het archief van de beheerder van het Surinaams Welvaartsfonds, inventarisnummer 87. (2.10.27.01). Voor het archief van de algemeen leider der tweede algemene volkstelling in Suriname in 1950, zie toegang: 2.10.19.02.

Bijlagen

Gouvernementsbesluit van 4 mei 1921, G.B. 29, artikelen 8-17.
Artikel 8
  1. Ter verkrijging van de voor het aanleggen van het bevolkingsregister vereiste gegevens wordt in de kolonie Suriname een registratie der woonbevolking gehouden naar de toestand van die bevolking te middernacht tussen 31 juli en 1 augustus 1921.
  2. De registratie omvat een gedeeltelijke voorlopige opneming en een eindopneming of de eigenlijke registratie van die bevolking.
Artikel 9
Tot de woonbevolking behoren alle personen, die op het in het vorige artikel bedoeld tijdstip hun werkelijke woonplaats hebben binnen Suriname, onverschillig of zij op dat tijdstip in hun woning al dan niet aanwezig zijn of zich al dan niet tijdelijk buiten Suriname bevinden.
Artikel 10
  1. Omtrent een ieder, die deel uitmaakt van de in het vorige artikel bedoelde bevolking, worden de volgende opgaven verzameld
    :
    1. de geslachtsnaam en voornamen of de naam;
    2. het geslacht;
    3. of hij in een gezin dan wel afzonderlijk leeft en zo hij in een gezin leeft, of hij dan daarin is als hoofd; of (voor zoveel de vrouwen betreft) als echtgenote; of als zoon of dochter; of in andere betrekking van verwantschap, zo ja, welke; of als niet-verwant inwonend; of als kostganger of bestedeling; of in dienstbetrekking, met vermelding daarbij of al dan niet verwantschap met het hoofd van het gezin bestaat;
    4. de dag, de maand en het jaar van de geboorte;
    5. de plaats van de geboorte, met vermelding voor personen, die hier te lande zijn geboren, van de plaats en het district van geboorte en voor buiten Suriname geboren personen, van de plaats en het land van geboorte;
    6. of hij is wettig geboren of gewettigd en zo niet, of hij is erkend, (met vermelding daarbij of hij is erkend door de moeder alleen, door de moeder en de vader, door de vader alleen) of niet erkend;
    7. of hij is gehuwd of ongehuwd, of weduwnaar (weduwe), of gescheiden van echt, of gescheiden van tafel en bed;
    8. of hij tot een kerkgenootschap of zelfstandige kerkelijke gemeente behoort, of tot enige andere godsdienstige gemeenschap, zo ja, tot welke;
    9. of hij is Nederlander en zo hij geen Nederlander is, tot welk volk hij behoort;
    10. het ambt, beroep of de bediening, of het middel van bestaan.
  2. Ten aanzien van opgenomenen of verpleegden in gebouwen en gestichten, staande onder bestuur of toezicht van Landswege en in kloosters, inrichtingen van onderwijs, gestichten tot opvoeding, gestichten tot verzorging van de oude dag en ziekenhuizen, wordt de vraag, bedoeld onder c, beantwoord met vermelding van de aard der instelling en als hoedanig de persoon daarin is.
Artikel 11
  1. Voor de toepassing van het bepaalde in deze paragraaf is de werkelijke woonplaats van ieder daar, waar hij die heeft volgens de voorschriften van dit besluit.
  2. Zij, die op het tijdstip der registratie in Suriname vertoevende, zonder dat blijkt, waar zij werkelijke woonplaats hebben, worden geacht werkelijke woonplaats te hebben daar, waar zij verklaren thuis te behoren.
Artikel 12
  1. Het materieel, voor de registratie benodigd, bestaat uit de formulieren, waarvan de modellen achter dit besluit zijn gevoegd, te weten:
    • Model A. Registratielijst;
    • Model B. Register voor de opnemers;
    • Model C. Lijst voor tijdelijk aanwezige personen in inrichtingen, gestichten of instellingen.
  2. De te registreren personen vullen de registratielijsten zelf in hetzij alleen voor zich, hetzij mede voor de personen, die deel uitmaken van hun gezin of van de samenwoning, aan welker hoofd zij staan.
  3. De lijsten worden evenwel door andere daartoe aangewezen personen (opnemers) ingevuld in de gevallen, waarin zulks van Overheidswege nodig wordt geoordeeld.
Artikel 13
  1. Ieder, die tijdens de aan de registratie voorafgaande voorlopige opneming van de bevolking, tijdens de registratie zelf of gedurende de bewerking van de uitkomsten daarvan in Suriname aanwezig is, is desgevorderd verplicht naar zijn beste weten en vermogen alle opgaven, in artikel 10 van dit besluit bedoeld, te verstrekken omtrent hemzelf en omtrent de personen, die gedurende dat tijdvak deel uitmaken of uitmaakten van zijn gezin of de samenwoning van personen, waarvan hij het hoofd is of was, of bij hem aanwezig zijn of waren, of die tot de bevolking behoren of behoorden, van of aanwezig zijn of waren in een onder zijn bestuur staand gebouw, gesticht, instelling of onderneming.
  2. Afzonderlijk levende personen, hoofden van gezinnen of samenwoningen, alsmede bestuurders van gebouwen, gestichten, instellingen of ondernemingen, aan wie ten behoeve van de registratie de in artikel 12 van dit besluit bedoelde lijsten worden verstrekt, zijn verplicht die lijsten binnen twee etmalen na de dag der registratie naar hun beste weten in te vullen, overeenkomstig de nopens die invulling gegeven aanwijzingen.
Artikel 14
Door de Gouverneur kan worden bepaald, dat de registratie niet zal plaats hebben in de gedeelten van Suriname, waar een regelmatige registratie der bevolking vooralsnog niet goed doenlijk is, onverminderd de bevoegdheid, om voor die gedeelten een afzonderlijke organisatie in het leven te roepen.
Artikel 15
De werkzaamheden ten opzichte van de registratie van de bevolking worden door de Gouverneur geregeld.
Artikel 16
Voor de toepassing van dit besluit wordt de bevolking van Paramaribo en van elk district geacht te bestaan uit hen:
  1. die aldaar werkelijke woonplaats hebben in een huis;
  2. die op het tijdstip der registratie van de bevolking in Suriname vertoevende zonder bekende werkelijke woonplaats, verklaard hebben in een bepaald ressort van het bevolkingsregister tehuis te behoren, zonder dat het blijkt, dat zij na die registratie in een ander ressort werkelijke woonplaats hebben verkregen.
Artikel 17
  1. Bij de inschrijving in het bevolkingsregister van personen, genoemd onder a van artikel 16, wordt de volgende bepaling in acht genomen.
  2. De werkelijke woonplaats;
    1. van dienstboden;
    2. van personen, opgenomen in kloosters, inrichtingen van onderwijs, gestichten en inrichtingen tot opvoeding en verzorging;
    3. van personen, opgenomen in gebouwen, staande onder bestuur of toezicht van overheidswege;
    4. van personen, langer dan één jaar opgenomen in ziekenhuizen of gestichten voor zenuwlijders, dan wel in andere inrichtingen van dergelijke aard;
    5. van personen, dienstdoende in gebouwen, bedoeld onder b, c en d en van de leden van hun gezin;
    is de woning, het gebouw of gesticht, waarin zij als regel nachtverblijf hebben.

Archiefbestanddelen