De juridische overdracht van het Nederlandse Rode Kruis (NRK) Oorlogsarchief is voltooid. Twee jaar nadat de archiefstukken fysiek onze depots werden binnengebracht, is het NRK Oorlogsarchief nu officieel onderdeel van de collectie van het Nationaal Archief.
Belangrijke aanvulling
Met de overdracht komt onze collectie oorlogsarchieven nu uit op ruim 9,3 strekkende kilometer. Alle archieven van de Rijksoverheid liggen in principe bij het Nationaal Archief. Soms worden collecties aan het Nationaal Archief overgedragen die aanvullend zijn op wat wij al in huis hebben. Het NRK archief is een belangrijke aanvulling op onze oorlogsarchieven.
Over het NRK Oorlogsarchief
Het NRK Oorlogsarchief is een indringende herinnering aan de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog en daarmee belangrijk historisch erfgoed. In de Tweede Wereldoorlog is bij het Rode Kruis het Informatiebureau opgericht om vermiste Nederlandse burgers op te sporen en daarover informatie te geven. Het gaat om Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, militairen, geïnterneerden en krijgsgevangenen in Nederlands-Indië en Nederlanders die vanwege de arbeidsinzet in Duitsland moesten werken. Het NRK Oorlogsarchief is een weerslag van de toenmalige activiteiten van het Informatiebureau. In de circa 50 deelcollecties van het NRK archief liggen onder andere kampadministraties en deportatielijsten opgeslagen. Repatriëringslijsten (bootlijsten) uit Nederlands-Indië zijn hier ook in te vinden. Iets minder dan de helft bestaat uit persoonsdossiers. De collectie heeft betrekking op 1,5 miljoen oorlogsslachtoffers en overlevenden; 1,3 km oorlogsarchief.
Openbaarheid NRK Oorlogsarchief
Nu het NRK archief bij het Nationaal Archief ligt, worden voor het eerst delen van dit oorlogsarchief openbaar. Dat wil zeggen dat ze vrij opgevraagd kunnen worden door iedereen die dat wil. Maar het grootste deel van het archief heeft om privacy-redenen een beperking op de openbaarheid. Deze stukken zijn alleen onder voorwaarden in te zien. In deze zoekhulp vindt u meer informatie over de openbaarheid van het NRK archief.
Toegankelijk gemaakt
Het NRK archief is twee jaar geleden naar ons overgebracht. Voordat we konden starten met de dienstverlening op het NRK archief, moest het archief toegankelijker worden gemaakt en een grote hoeveelheid kennis worden overgedragen van het Nederlandse Rode Kruis naar het Nationaal Archief.
Zoekhulpen met zoekpaden
Om het zoeken van informatie over slachtoffers en –overlevenden in de 1,3 kilometer NRK Oorlogsarchief makkelijker te maken, heeft het Nationaal Archief verschillende zoekhulpen over het NRK Oorlogsarchief ontwikkeld. Er zijn zoekhulpen voor de volgende categorieën: Joodse slachtoffers/Joodse vluchtelingen, Nederlands-Indië, Arbeidsinzet, verzetslieden en politieke gevangenen, Sinti en Roma en overigen. In de zoekhulpen staat beschreven welke informatie er in de archiefcollecties is te vinden. Per categorie is er een zoekpad gemaakt dat verwijst naar de juiste informatie.
Ontstane achterstand wordt ingelopen
Het NRK archief is tijdens de bewerking niet opvraagbaar geweest. Voor het werd overgedragen was er al een werkvoorraad van zo’n 600 onderzoeksvragen. Dat is tijdens de bewerking van het archief opgelopen tot 1100 vragen. Dat is heel vervelend.
Nu het archief toegankelijk gemaakt is, hebben we zes tijdelijke medewerkers aangenomen om de achterstand zo snel mogelijk in te lopen We verwachten dat we in maart 2021 alle aanvragen hebben behandeld. Zodra een aanvraag is behandeld en er blijkt uit het vooronderzoek dat er informatie aanwezig is, kan er een afspraak worden gemaakt om zelf de betreffende archiefstukken in te komen zien in onze studiezaal. Coronamaatregelen hebben helaas gevolgen voor bezoek aan het Nationaal Archief.
Besluitvorming en opvraagbaarheid Joodse Raad Cartotheek
Eén onderdeel is nog onderwerp van gesprek, de Joodse Raad Cartotheek. Daarvan wordt nog onderzocht of het Nationaal Archief de juiste plek is om dit onder te brengen, of dat het ergens anders moet worden bewaard. Tot dit besluit is genomen, kan men inzage krijgen via het Nationaal Archief.
