Hindostaanse contractarbeiders in Suriname, 1873-1916

De index 'Suriname: Contractarbeiders uit India (Hindostanen)' is een goed startpunt voor uw onderzoek. In deze database vindt u persoons- en gezinsgegevens van Hindostaanse immigranten die tussen 1873 en 1916 als contractarbeider vanuit India (toen deel van Brits-Indië) naar Suriname zijn vertrokken. De persoonsgegevens van deze immigranten werden bij aankomst opgenomen in immigratieregisters. Deze registers werden daarna door ambtenaren nog tientallen jaren bijgehouden om aanvullende gegevens te noteren van de immigranten, hun eventuele gezinsleden en (overige) nakomelingen.

In de index kunt u de volgende informatie over de migrant vinden:

Contractnummer

De contractnummers zijn de officiële identificatienummers van de immigranten in Suriname. Deze zijn als zodanig in de registers van Burgerregistratie opgenomen.
Het nummer bestaat uit één of twee letters en een nummer. De letter verwijst naar het jaar waarin het schip met de betrokken immigrant in Suriname aankomt. De nummering begint in het jaar 1872. In dat jaar wordt een traktaat met Engeland van kracht, waarbij de emigratie van vrije werklieden uit Brits-Indië naar Suriname geregeld wordt.  Volgens de koloniale wetgeving van dat jaar moeten immigranten van een bepaalde nationaliteit onder een doorlopend volgnummer worden opgenomen. Elk jaar krijgt een letter, oplopend van A t/m Z en daarna van Aa t/m Ss. De immigranten van 1873 hebben de nummers B/1 tot en met B/2541; die van 1874 hebben de nummers C/1 tot en met C/1413, etc.. Aangezien de immigratie uit India plaatsvindt in de periode 1873-1916, lopen de letters voor de Hindostaanse immigranten van B (1873) tot Ss (1916). Er zijn echter al voor 1873 Hindostaanse immigranten in Suriname aangekomen. Vanaf mei 1868 tot 1873 zijn uit Barbados, St. Lucia, Demerary en Berbice meer dan honderd Brits-Indische immigranten aangevoerd voor werk op de plantages. Deze immigranten zijn ook in de index opgenomen. Zij zijn te onderscheiden door de letter W bij het contractnummer (voorbeeld: W/123). In de index komen ten slotte ook vrije immigranten uit Brits-Indië voor. Deze komen als passagier mee op de immigratieschepen en hebben geen contractnummer. De vrije immigranten uit Brits-Guyana, die nog niet in de index zijn opgenomen, hebben een contractnummer met de letters VR. Voor een overzicht van de bestaande contractnummers en de hiaten daarin kunt u de schepenlijst bekijken. U vindt hierin ook de aankomstdatum per schip.

Naam

In feite was dit de oorspronkelijke voornaam, althans bij de mannen. Toen zij later een familienaam of geslachtsnaam konden kiezen, werd standaard de voornaam als familienaam genoteerd. Deze naam werd vaak anders gespeld dan zoals hij oorspronkelijk in het immigratieregister was opgenomen. Hosenkhan koos later de geslachtsnaam Hassankhan, Babu Ram werd Baboeram. Vrouwelijke immigranten kozen soms de naam van hun vader of van hun echtgenoot als geslachtsnaam. Bij het zoeken naar namen is het goed om met deze mogelijkheden rekening te houden.

Voornaam

De naam van de vader van de immigrant. Later werd deze - bij de mannen - als voornaam geregistreerd.

Geslacht

Man of vrouw.

Leeftijd

Het gaat hier om de leeftijd bij aankomst in Suriname. Deze werd meestal in jaren uitgedrukt. Bij baby's werd de leeftijd ook in maanden gegeven. Bij de invoer in de index is de leeftijd in maanden soms omgezet naar de leeftijd in jaren, bijvoorbeeld: 1 jaar en zes maanden = 1,5 jaar.

Immigratieregister

Hier wordt de letter aangegeven van het desbetreffende jaar en de nummers van de immigranten die voorkomen in dit specifieke register. Voorbeeld: Aa/243 komt voor in het register dat is aangeduid als Aa 1-616. In dit register komen de eerste 616 immigranten voor die de letters Aa hebben in hun contractnummer.

Monsternummer

Dit was het nummer waarmee een immigrant geregistreerd stond op de monsterrol van het schip, waarmee hij of zij vertrok uit India. Dit nummer was een identificatienummer, gegeven door de emigratie-agent te Calcutta. Het monsternummer verschilt van het contractnummer, omdat de immigranten niet in dezelfde volgorde in Suriname werden geregistreerd als zij waren vertrokken uit India. Het monsternummer is van belang als u gegevens in Indiase archieven zou willen zoeken. U moet dan het monsternummer en de naam van het schip (plus jaartal) kennen.

Vertrokken/overleden

Deze gegevens zijn uit de klappers overgenomen. Hierin staat bij de namen van de immigranten of ze overleden of vertrokken waren. Waar niets is vermeld, betekent dit dat de immigrant nog in leven was toen de klapper werd bijgehouden.

Familierelatie

Indien een contractarbeider familie van een andere contractarbeider was, werd het soort relatie en het contractnummer van het familielid genoteerd. De vermelde familierelaties waren: vader, moeder, zoon, dochter, broer, zuster, neef, nicht en oom.

Lengte

Deze werd vaak in millimeters aangegeven.

Huidskleur

Herkenningstekens

Littekens of andere lichamelijke bijzonderheden.

Godsdienst of kaste

Bij godsdienst werd eerst hindoe of mohammedaan/muzelman/mosulman ingevuld. Later is men begonnen bij hindoes de kaste in te vullen in plaats van de godsdienst. Soms is bij de moslims ook shaik als kaste ingevuld, hetgeen niet juist is.

Beroep

Tot 1882 werd bij beroep steeds veld- of fabrieksarbeider ingevuld. Daarna is beroep niet ingevuld, waarschijnlijk omdat alle immigranten uit Brits-Indië voor veld- of fabrieksarbeid werden geworven.

Geboorteland

Behalve immigranten geboren in Brits-Indië zijn er ook die in Jamaica, Natal of Fiji zijn geboren.

Plaats van herkomst

Laatste woonplaats van de immigrant. Er zijn drie aanduidingen: district (zilla), politiepost (thana) en dorp (gaun). Voor 1 april 1886 wordt in plaats van de term thana, de term pergunnah (= pargana, onderdeel van een district) gebruikt.

Afreisplaats

Dit was Calcutta.

Scheepsnaam

Dit was het schip waarmee de immigrant in Suriname aangekomen was.

Afreisdatum

De dag waarop men uit India is afgereisd.

Aankomstdatum

Dit is de aankomstdatum in Suriname.

Contractdata

De periode van contractering. Dit waren in ieder geval de data van het begin en het eind van het eerste contract. Het contract begon op de dag van aankomst in Suriname. Sommige contractanten vernieuwden hun contract. De duur van de hercontracten varieerde van één tot vijf jaar. De hercontracteringen werden genoteerd. In de index zijn de data van maximaal drie hercontracteringen opgenomen. Er kwamen gevallen voor van vier hercontracteringen. In dat geval is de informatie in het memo-veld opgenomen.

Wervingsinstantie

De instantie die de contractant liet werven en die het contract met de arbeider sloot, namelijk het koloniaal gouvernement. De plantage-eigenaar of de beheerder van de plantage was huurder van de arbeider.

Aankomstplaats 

Dit was in alle gevallen Paramaribo, hoewel ook Nickerie als aankomstplaats was aangegeven in de wetgeving. 

Planter

De naam van de planter bij wie de contractant werd aangesteld.

Plantage

De naam (en plaats) van de plantage waarop de contractant te werk werd gesteld.

Verzetsactiviteiten

Voor uitleg zie memo-veld.

Kinderen

Geeft met Ja of Nee aan of in het memoveld melding gemaakt wordt van kinderen die in Suriname geboren zijn.

Memo-veld

Hier werden verschillende gegevens genoteerd over de lotgevallen van de immigrant na aankomst in de kolonie: huwelijk, overlijden, hercontract, terugkeer, datum van het certificaat van ontslag, verzuim, misdrijven en straffen. In veel gevallen, vooral bij vrouwen, werd ook aantekening gemaakt van kinderen en zelfs kleinkinderen die in Suriname werden geboren. We treffen ook gegevens aan over geslachtsnamen en naamsveranderingen. Belangrijk is ten slotte de informatie over de percelen die in bezit (gekomen) zijn van immigranten.
De gegevens over werkverzuim en zaken die met overtredingen en straffen te maken hebben zijn soms ook in het veld verzetsactiviteiten opgenomen.

A  

afg. = afgestaan
A.G. = akte van - Agent Generaal
Ag. = agenda
ag =  " 

B

Ben. = Beneden
Ben.Para. = Beneden Para (een district)
besch. = beschikking
Besch. = "
besch.gouv = beschikking van de Gouverneur
Br.G. = Brits Guyana
B.G. =  "

C

c. = contract
cert. = certificaat
Comm.Res. = Comm. = Commissaris; Commewijne
                                  Res.= resolutie
CV = Contractverlenging
CvO = Certificaat van Ontslag (Bewijs na het einde van de diensttijd)
CVO = "
C.V.O. =  "
C.v.o. = "

D

(D.) = dochter
DC = Districts Commissaris
D.C. = "
dupl. = duplicaat/afschrift (van certificaat van ontslag)
d/v = dochter van

E

echte = echtgenote

F

fol. = folio (blad)

G

G.B. = Gouvernements Blad
geb. = geboren
gebr. = gebruik
gec. werkv. = geconstateerd werkverzuim 
geh. = gehuwd
gen. = genaamd
gerec. = gerecontracteerd
gerecon = "
gesl. = gesloten
gesl.naam = geslachtsnaam
gev.str. = gevangenisstraf
Gouv. = Gouverneur/Gouvernement
gr. = grond
G.R. = Gouvernementsresolutie
G.R. afgest.  Afgest.= afgestaan
GR = Gouvernementsresolutie
Gr =  "

H

herc. = hercontract
HvJ = Hof van Justitie

I

Ifonds = Immigratiefonds
im.fonds  "
Imfds. =  "
Imm.fonds =  "
ingetr. = ingetrokken

J

j = jongen

K

kol.kas = koloniale kas
Kol.Kas =  "
Kolkas =  "

M

m = meisje
M.H. = militair hospitaal
mnl. = mannelijk
m/v = moeder van

N

N.V. = register van naamsverandering
Nw. = Nieuw

O

overgen. = overgenomen

P

Par’bo = Paramaribo
parbo = "
perc. = perceel
Perc =  "
pl. = plantage
Pr.fonds = Premie uit Immigratiefonds

R

Re = resolutie
reg.= register
reg.N.V. = register van naamsverandering
reg.n.v. =  "
res. = resolutie

S

SS = stoomschip

T

tripl. = triplicaat (tweede afschrift)

V

voorn. = voornaam
vw.c. = voorwaardelijk contract

Z

(Z.) = zoon
z/v = zoon van

NOOT: * = Zwaar beschadigde registers

Bron: Immigratieregisters CBB, Paramaribo, eigen inventarisatie.

(zie ook: De Klerk, p. 71-73)

Alleen als de datum die U gevonden heeft vooraf gegaan wordt door G.R. of GR (= Gouvernements-resolutie) of res. (resolutie), kan er in het Nationaal Archief een document aanwezig zijn.  De verwijzing naar een (gouvernements-)resolutie betekent dat de door u gezochte persoon in aanraking is gekomen met de gouverneur vanwege een economische of juridische kwestie. Het gaat bijvoorbeeld om besluiten over de huur en verkoop van percelen en winkels, gratieverlening en de overplaatsing van arbeiders naar andere plantages.

U kunt de genoemde data opzoeken in de gouvernementsjournalen die zich bevinden bij het Nationaal Archief in:

• Ministerie van Koloniën 1850-1900 (2.10.02), inventarisnummers 6797-7104
• Ministerie van Koloniën vanaf 1901 (2.10.36.24), inventarisnummers 267-733 (met een hiaat voor de periode 1911-1923 feb)

Voor de documenten die horen bij de overige data die vermeld staan in het memo-veld, kunt u contact opnemen met het Nationaal Archief Suriname.

Niet alle immigratieregisters zijn bewaard gebleven

De index is gebaseerd op persoonsgegevens zoals die voorkomen in de originele immigratieregisters in Paramaribo. Helaas zijn niet alle immigratieregisters bewaard gebleven. In sommige gevallen is de tekst onleesbaar door de slechte staat van het register. Hierdoor is de index niet compleet en kunnen er bovendien namen of contractnummers in voorkomen zonder verdere gegevens. Weet u het contractnummer of de naam van het schip, dan kunt u ter controle nog kijken in de schepenlijst of er ontbrekende nummers zijn en zo ja, welke dit zijn. Let op: het gaat in deze kolom "ontbrekende nummers" (net zoals in de kolom "contractnummers") om t/m nummers.

Er bestaan meerdere spellingsvarianten van een naam.

Heeft u ook op spellingvarianten gezocht? Bijvoorbeeld: als u Doerbali zoekt, kijkt u dan ook bij Durbali. U kunt ook op een gedeelte van de naam zoeken. Als u op Kanh zoekt, krijgt u zowel Kanhai als Kanhay.

Sommige personen zijn niet rechtstreeks van India naar Suriname gegaan

Deze migranten zijn eerst ergens anders terechtgekomen, bijvoorbeeld in Brits-Guyana en pas later naar Suriname gegaan. Deze personen hoeven niet in de index voor te komen.

Er is een fout gemaakt bij de invoer van de gegevens

Misschien is er een fout gemaakt bij de invoer van de gegevens uit de immigratieregisters in de index. Het Nationaal Archief kan niet in de originele immigratieregisters kijken, want die liggen in het Nationaal archief Suriname in Paramaribo. Omdat het onmogelijk is om de invoer te controleren voeren we geen wijzigingen door in de index. 

Kan het Nationaal Archief onderzoek voor mij doen in de index?

Het Nationaal Archief voert geen betaald onderzoek uit. U kunt derden vragen onderzoek voor u te doen. Een lijst van externe onderzoekers vindt u op de website.  Maar bedenkt u wel: deze partij kan niet meer uit de index halen dan u zelf ook kunt. In de originele immigratieregisters kan niet gekeken worden, want die zijn in Paramaribo.
Als u dat makkelijker vindt, kunt u in de papieren versie van de index zoeken in de studiezaal van het Nationaal Archief: Historische Database van Suriname, De Gegevens over de Hindostaanse Immigranten, Paramaribo/Den Haag 1998 (5 delen), Maurits S. Hassankhan/Sandew Hira ( Informatiecentrum Nationaal Archief S12 C3 t/m C7)
De publicatie "Hindostaanse immigranten in Suriname, Namenboek 1873-1916" (1 deel) van Maurits S. Hassankhan en Sandew Hira, geeft alfabetisch op achternaam een volledige, overzichtelijke lijst van personen die genoemd worden in de bewaard gebleven immigratieregisters. De volgende gegevens worden vermeld: Voornaam; man of vrouw;
contractnummer; district, politiepost en dorp in India; plantage en kaste. Informatiecentrum Nationaal Archief S12 C2.

Voor zover ik weet behoorde mijn grootvader tot de kaste Brahman. In de index staat echter Bahmun. Is dat een andere kaste of is het een verschrijving?

Helaas kunnen we geen antwoord geven op deze vraag. Het Nationaal Archief stelt de index op zijn site beschikbaar maar heeft verder geen kennis over de inhoud van de gegevens.

Ik zie bekende namen in de index. Hoe weet ik nu zeker dat dit mijn voorouders zijn?

Het Nationaal Archief kan die link niet zo maar leggen. Informeert u bij familieleden. Misschien komt u ook meer te weten door verder onderzoek te doen.

Mijn grootvader, die in de index staat, is vorig jaar overleden. Kunnen jullie zijn overlijdensdatum opnemen in de index?

Nee, helaas wordt dat niet gedaan. De index is een afspiegeling, en moet dat ook blijven, van de gegevens die in de originele immigratieregisters in Paramaribo voorkomen.

Er staat een fout in de index. Wilt u deze corrigeren?

Misschien is er een fout gemaakt bij de invoer van de gegevens uit de immigratieregisters in de index. Het Nationaal Archief kan echter niet in de originele immigratieregisters kijken, want die liggen in het Nationaal archief Suriname in Paramaribo. Omdat het onmogelijk is om de invoer te controleren voeren we geen wijzigingen of correcties door in de index. 

Heeft u informatie over de plantage waar mijn grootouders gewerkt hebben?

Over plantages in Suriname tussen 1873 en 1916 is in het Nationaal Archief weinig informatie te vinden. Enige informatie kunt u nalezen in de zoekhulp 'Plantages in Suriname'. 
In de studiezaal van het Nationaal Archief kunt u de publicatie 'Links with the past' van auteur C. Koeman raadplegen (Informatiecentrum Nationaal Archief S 50 62). Hierin zijn kaarten van Suriname opgenomen waarop soms plantages zijn ingetekend.

Waar kan ik het dorp in India vinden dat in de index genoemd wordt?

Heeft u al geprobeerd via Google meer te weten te komen?

U kunt daarnaast zoeken naar kaarten van India in het archief van Koloniën / Kaarten en Tekeningen (4.MIKO).  In dit archief zijn bladen uit de The Indian Atlas, periode 1827-1905 te vinden.
Inventarisnummer 940 en 941 zijn bladwijzers op deze bladen. In inventarisnummer 940 kunt u eerst naar district of eventueel naar politiepost zoeken. Vervolgens zoekt u in inventarisnummer 941 naar het nummer van het blad. De nummers van de bladen die bewaard zijn gebleven, vindt u in de inventarisnummers die behoren bij The Indian Atlas (ze beginnen met de letter I).

Kan ik een reproductie van een originele inschrijving bestellen?

Dit is niet mogelijk. De originele immigratieregisters (die zich helaas in slechte staat bevinden) zijn niet bij het Nationaal Archief, maar in Suriname:

Nationaal Archief Suriname
Jagernath Lachmonstraat # 174
Tel: 430035
Fax: 430040
Studiezaal 430035 toestel 106
Email: nas@homeaffairs.gov.sr

In de volgende archieven uit het Nationaal Archief is meer informatie te vinden over Hindostaanse contractarbeiders.

Volkstelling Suriname 1921

In het archief van de Volkstelling van Suriname van 1921 (2.10.10.01) kunt u ook gegevens vinden over Hindostanen in Suriname. De registratie van personen gebeurde per woning. Van elke bewoner werden de volgende gegevens genoteerd op de tellijst: geslachtsnaam, voornamen, geslacht, huwelijkse staat, in een instelling verblijvend of levend in gezinsverband, de plaats in het gezin, geboortedatum, geboorteplaats, geloof, nationaliteit en beroep.

Hoe gaat u te werk?

• U zoekt in de scans van de namenklappers (inventarisnummers 203-250) die op de website staan, de naam van de persoon die u zoekt. De namen zijn alfabetisch geordend, maar alleen op de eerste letter.
• Bij elke persoonsnaam worden de naam van het district, het nummer van de kring en het nummer van de tellijst vermeld. Schrijft u deze gegevens op.
• Zoek in de inventarisnummers 1-140 naar het inventarisnummer met de juiste districtsnaam en het opgeschreven kringnummer.  
• Bekijk de scans van het betreffende inventarisnummer en zoek daarbinnen het opgeschreven nummer van de tellijst op.  De tellijsten zijn numeriek geordend.

Het originele archief van de volkstelling is overgebracht naar het Nationaal Archief in Suriname. De scans zijn te bekijken op onze website.
Het archief van de volkstelling 1921 is openbaar. Dit is niet het geval met de volkstelling van 1950.

Nederlandsche Handelmaatschappij

In het Archief van de Nederlandsche Handelmaatschappij (NHM) 1824-1964 (2.20.01) kunt u beperkte persoonsgegevens vinden over arbeiders in de fabriek Mariënburg en op plantages die eigendom waren van de NHM, zoals De Resolutie en Mon Trésor. Het zoeken is moeilijk: er zijn geen nadere toegangen op naam. Inventarisnummer 9591 bevat een lijst van immigranten uit Brits-Indië die in 1882 in de fabriek Mariënburg werkten. In inventarisnummer 9593 vindt u een lijst van immigranten die in 1882 werkten op De Resolutie en een lijst van hen die dat jaar vertrokken. 

De archieven schetsen een beeld van de achtergronden van de immigratie, zoals cijfers van benodigde arbeiders en contracten met schepen. Ook geven ze een indruk van het dagelijks leven op de plantages: hoeveel immigranten er werkzaam waren, hoeveel mannen en hoeveel vrouwen, hoeveel loon zij ontvingen, welke producten er werden geproduceerd et cetera. Kaarten en tekeningen geven een visueel beeld. 

De volgende inventarisnummers zijn voor dergelijk onderzoek interessant:

• archief van de Nederlandsche Handelsmaatschappij (NHM) (2.20.01), Afdeling Cultuurzaken, inventarisnummers 9426-9590, 9591-9662 (o.a. Mariënburg, De Resolutie)
• archief van de NV Landbouw Maatschappij Commewijne, NHM (2.20.01), inventarisnummers 11526-11527 (Zoelen en à la Bonne Heure)
• archief van de NV Surinaamsche Cultuurmaatschappij, NHM (2.20.01), inventarisnummers 12154-12171 (Dordrecht en Peperpot)
• archief van de NV West-Indische Cultuurbank, NHM (2.20.01), inventarisnummers 12700-12701 (Mon Souci en Killenstein)
• archief van de NV Surinaamsche Immigratiemaatschappij, NHM (2.20.01), inventarisnummers 12887
• archief van de NHM, Kaarten en tekeningen, NHM (2.20.01), inventarisnummers 13209-13238. De foto's uit het archief van de NHM, waaronder van de fabriek Mariënburg, bevinden zich in het ABN AMRO Historisch Archief te Amsterdam dat uitsluitend op afspraak te bezoeken is, tel. 0900-0024.

Gouverneur van Suriname

De gouverneur was verantwoordelijk voor het beleid in Suriname. Er is in het archief van de gouverneur van Suriname, Afdeling Kabinet Geheim, 1885-1951 (2.10.18) enige informatie over Hindostanen te vinden: inventarisnummers 53, 54, 360, 517, 518, 522 en 525. In de archieftoegang vindt u achterin ook een index op persoonsnamen, die verwijst naar nuttige inventarisnummers.

Ministerie van Koloniën

Soms staat in het Memo-veld in de Hindostaanse database een datum, voorafgegaan door de letters G.R. of GR (= Gouvernements-resolutie) of res. (resolutie).  Dit zijn verwijzingen naar (gouvernements-)resoluties (besluiten). Zo'n verwijzing betekent dat de betreffende persoon in aanraking is gekomen met de gouverneur vanwege een economische of juridische kwestie. Het gaat bijvoorbeeld om besluiten over de huur en verkoop van percelen en winkels, gratieverlening en de overplaatsing van arbeiders naar andere plantages.

U kunt de genoemde data opzoeken in de gouvernementsjournalen in:

Ministerie van Koloniën

• ministerie van Koloniën 1850-1900 (2.10.02), inventarisnummers 6797-7104
• ministerie van Koloniën vanaf 1901 (2.10.36.24), inventarisnummers 267-733 (met een hiaat voor de periode 1911-1923 feb)

Als u geen datum weet, heeft het weinig zin om in bovenstaande grote series te gaan zoeken. Er is namelijk geen namenindex of alleen - vanaf 1901 - per kwartaal.

Geboorteregisters Paramaribo

Informatie over Hindostanen is te vinden in de geboorteregisters Paramaribo 1828-1906 (2.10.61). Let op: er is geen algemene namenindex op het bestand. Bovendien betreft het alleen het district Paramaribo en niet de rest van Suriname.  De stukken, jonger dan 100 jaar, zijn beperkt openbaar.  
Het Nationaal Archief beschikt alleen over kopieën van de geboorteregisters. Deze zijn op microfiche te bekijken. Microfiches kunt u aanvragen via de informatiebalie van het Nationaal Archief.  De originele registers zijn in Suriname.

Kaarten en tekeningen

In de volgende archieven zitten relevante kaarten en tekeningen van Suriname en India:

• Kaarten en tekeningen van het ministerie van Koloniën 1814-1963 (4.MIKO)
• Collectie Aanwinsten Kaarten en Tekeningen, verworven sinds 1888 (4.AANW)

Gezantschap Groot-Brittannië, 1813-1937

Het archief Gezantschap Groot-Brittannië, 1813-1937 (2.05.44) bevat  informatie over de regelingen die Nederland met Engeland trof over de immigratie naar Suriname vanuit de Britse koloniën.

Over immigratie van contractarbeiders zijn nog tal van bronnen aanwezig in archieven in o.a. Suriname en Groot-Brittannië.

Suriname

In Suriname is veel materiaal aanwezig in het Nationaal Archief in Paramaribo. Daar ligt het archief van het vroegere immigratiedepartement (met uitzondering van de immigratieregisters en de klappers, deze bevinden zich bij het Centraal Bureau Bevolkingsregistratie).
Naast correspondentie tussen de functionarissen en instanties die iets met immigratie te maken hadden (agent-generaal, districtscommissarissen, gouverneur) vindt men daar ook het archief van het Hof van Justitie. 
Verder is er correspondentie aanwezig van de immigratie-agent en de emigratie-agent in de plaatsen waarvandaan de immigranten inscheepten (zoals Calcutta, Batavia, Hong Kong etc.).
Archiefmateriaal over immigranten is ook te vinden in het archief van het Rooms-Katholiek Bisdom van Suriname en in het archief van de Evangelische Broedergemeente. Dit laatste archief bevindt zich in het Utrechts archief.

Groot Brittannië

In Groot-Brittannië bevinden zich in de National Archives archieven over the Colonial Office en the India Office.Deze archieven zijn vooral van belang voor de immigratie vanuit Brits-Indië en vanuit de Britse West-Indische koloniën naar Suriname.

Voor het volgen van een studie aan een universiteit in India, voor het krijgen van de Indiase nationaliteit, of voor het verkrijgen van een permanent visum voor India, wordt vaak gevraagd om een officieel bewijs dat uw voorouders uit India komen.
Het Nationaal Archief kan niet zorgen voor een kopie uit het originele immigratieregister, omdat deze registers worden bewaard in Paramaribo. Wel kan het Nationaal Archief een fotokopie maken van een registratiekaart uit het archief van de Volkstelling Suriname 1921 (2.10.19.01). U vindt de registratiekaarten uit dit archief ook gescand op onze website. Op een dergelijke kaart worden alle op het moment van telling aanwezige gezinsleden per woning genoemd, met geboortedatum, en in principe plaats van herkomst. Bij Hindostaanse contractarbeiders wordt echter vaak als plaats van herkomst Calcutta (inschepingsplaats) genoemd. Op deze fotokopie kan een kopie-conform stempel van het "Nationaal Archief" gezet worden. Of dit een document is dat aan de gestelde eisen voldoet kan het Nationaal Archief niet beoordelen.

Archiefgidsen en archiefoverzichten

• Een overzicht van archieven met betrekking tot Suriname elders in Nederland geven H. Vruggink en B. Paasman in OSO, tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis, afl. 7 (1988) blz. 189-244; afl. 8 (1989) blz. 77-96 en blz. 196-226, bibliotheek Nationaal Archief V 1029 
• Een globaal en voorlopig archievenoverzicht geven M.P. Meilink-Roelofsz in Nieuwe West-Indische Gids, 46 (1968), 261-287; 47 (1969), 67-90, bibliotheek Nationaal Archief  V 100 en
• E. van Laar in OSO, tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis, afl. 7 (1988), 169-174, bibliotheek Nationaal Archief V 1029
• P.J. Margry en G.W. van der Meiden, Rapport inzake de archiefzorg in de republiek Suriname (1991), bibliotheek Nationaal Archief 174 D 19
• P.J. Margry, Voorbereidingsrapport archiefprojecten in Suriname (1993), bibliotheek Nationaal Archief 413 B 198
• Voor archieven in India wordt verwezen naar D.A. Low e.a., Government archives in South Asia (1988), Informatiecentrum Nationaal Archief S 10 C 31
• De archieven van het Engelse bewind in Brits-Indië bevinden zich in Londen: M.Moir, A general guide to the India Office records (1988), bibliotheek Nationaal Archief 174 B 32

Geschiedenis Hindostanen in Suriname

• Chan E.S. Choenni,  Hindostaanse contractarbeiders 1873-1920 : van India naar de plantages in Suriname (2016), Informatiecentrum Nationaal Archief S 35 125
• Bisoendajāl Lamberts Birjmohan, Surinaamse parelen uit Brits-Indië (2005), Informatiecentrum Nationaal Archief S 35 117
• Sandew Hira , Terug naar Uttar Pradesh : op zoek naar de wortels van Surinaamse Hindostanen (2000), Informatiecentrum Nationaal Archief S 35 99
• Radjinder Bhagwanbali, Contracten voor Suriname : arbeidsmigratie vanuit Brits-Indië onder het indentured-labourstelsel 1873-1916 (1996), bibliotheek Nationaal Archief 160 D 5
• Maurits S. Hassankhan en Sandew Hira, Historische database van Suriname = Historical database of Suriname : de gegevens over de Hindostaanse immigranten (1998), Informatiecentrum Nationaal Archief S 12 C 3-7
• Maurits S. Hassankhan en Sandew Hira, Hindostaanse immigranten in Suriname : namenboek 1873-1916 (1998), Informatiecentrum Nationaal Archief  S 12 C 2

Kaarten en tekeningen

• C. Koeman (red.), Links with the past: the history of the cartography of Suriname 1500-1971  (Amsterdam 1973), Informatiecentrum Nationaal Archief S 50 62

Bibliografieën

• Gerard A. Nagelkerke, Suriname, a bibliography 1940-1980 (1980), Informatiecentrum Nationaal Archief  S 15 C 27
  Hierin vindt u, via het trefwoord "Hindostanen" in de index achterin de bibliografie, de titels van publicaties die over Hindostaanse Surinamers verschenen zijn. Deze publicaties – vaak Nederlandstalig, soms Engelstalig – zijn in principe in de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag aanwezig.
• Jo Derkx en Irene Rolfes, Suriname, a bibliography 1980-1989 (1990), Informatiecentrum Nationaal Archief: S 15 C 29
• Irene Rolfes, Suriname, a bibliography 1989-1995 (1997), Informatiecentrum Nationaal Archief  S 15 C 37

• Website Sarnámihuis: Het Sarnámihuis is een online community waar je terecht kunt voor informatie over Hindostaanse identiteit, geschiedenis en cultuur. Daarnaast voert het Sarnámihuis regelmatig projecten en activiteiten uit, gericht op het behouden en ontwikkelen van Hindostaans cultureel erfgoed.
• Website Surinaamse Genealogie
• Nationaal Archief Suriname
• Nationaal Archief Engeland 

Onderstaande websites bevatten algemene informatie over Suriname. Ook treft u hier verwijzingen aan naar literatuur en meer gerelateerde websites:

• Suriname.nu
• Nationaal instituut Nederlands slavernijverleden en erfenis
• Landelijk Platform Slavernijverleden 
• The KITLV/Royal Netherlands Institute of Southeast Asian and Caribbean Studies
• The Royal Tropical Institute (KIT)

Hoe is de index 'Suriname: Contractarbeiders uit India (Hindostanen)' tot stand gekomen?

Op 5 juni viert de Hindostaans-Surinaamse gemeenschap traditiegetrouw haar 'Dag van de Immigratie' (naar Suriname). In 1998 was het 125 jaar geleden dat de eerste Hindostanen vanuit het voormalige Brits-Indië aankwamen in Suriname om als contractarbeiders op de plantages te gaan werken. Ter gelegenheid van deze 125-jarige herdenking is de index van Hindostaanse contractarbeiders gereed gekomen. Ook is toen door uitgeverij Amrit in een beperkte oplage een papieren versie uitgebracht.

De eerste aankomst van Hindostanen in Suriname vond dus plaats in 1873. Overigens werkten al vanaf 1868 Hindostaanse immigranten op Surinaamse plantages. Dit waren vooral Indiase immigranten die in eerste instantie als contractarbeider naar Britse kolonies in West-Indië waren gekomen. Na afloop van hun contract aldaar sloten ze een nieuw contract voor Suriname.

Tussen 1873 en 1916 - de periode van de Hindostaanse contractarbeid in Suriname – zijn ruim 35.000 Hindostanen uit Brits-Indië naar Suriname gekomen. Hiervan keerde ongeveer een derde na afloop van hun (vervolg)contract terug naar hun geboorteland. Er zijn verder in deze periode naar schatting 2.500 Brits-Indiërs als vrije immigranten (dus niet als contractarbeiders) uit Brits-Guyana naar Suriname gekomen om zich daar definitief te vestigen. 

Geschiedenis van het archiefbeheer

De index 'Suriname: Contractarbeiders uit India (Hindostanen)' was in eerste instantie samen met de indexen 'Contractarbeiders uit Java' en 'Contractarbeiders uit China' te vinden op de site 'Arbeid op Contract'. Deze site was een initiatief van het Nationaal Archief, het onderzoeksbureau Amrit Consultancy en het Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO) van de Universiteit van Suriname. Het digitaal toegankelijk maken van de immigratieregisters was onderdeel van het project 'Historische Database Suriname'.
Op dit moment bevinden alle drie de indexen zich op de site van het Nationaal Archief. De website 'Arbeid op Contract' bestaat niet meer.

Het project Historische Database Suriname was een open samenwerkingsverband waaraan diverse organisaties en personen konden meewerken. Voorwaarde voor medewerking was dat men historische persoons- en familiegegevens van de Surinaamse bevolking in digitale vorm voor publicatie op internet beschikbaar stelde. De indexen zijn tot stand gekomen dankzij de inzet van deze instellingen en particulieren.

Functies van de index:

• Belemmeringen van afstand en toegankelijkheid wegnemen
  Onderzoek naar Surinaamse voorouders was in het verleden lastig. Veel genealogische informatie was niet in Nederland, maar uitsluitend in Suriname voorhanden.  De Surinaamse archieven verkeerden vaak in een slechte fysieke staat en waren nauwelijks toegankelijk gemaakt. Voor zover informatie over Surinaamse voorouders wel in Nederland (voornamelijk in het Nationaal Archief) aanwezig was, was deze vaak verborgen in archiefbestanden die met een heel ander doel waren aangelegd dan registratie van persoonsgegevens. Voor onderzoek naar Surinaamse voorouders moest men dan ook een ervaren historisch onderzoeker zijn. Met het digitaliseren van deze bronnen en publicatie hiervan op internet, zijn de belemmeringen van afstand en toegankelijkheid grotendeels weggenomen.
• Mogelijkheden bieden voor het ontdekken van de culturele identiteit
  Genealogen zoeken niet alleen naar  hun Surinaamse voorouders als vrijetijdsbesteding, maar ook omdat genealogische gegevens informatie verschaffen over hun culturele identiteit.
• Behoud van historische informatie
  De indexen van het Project Historische Database Suriname (waartoe de index 'Suriname: Contractarbeiders uit India (Hindostanen)' behoort) zorgen ervoor dat historische informatie behouden blijft. Informatie, afkomstig uit Surinaamse archiefbronnen blijft digitaal bewaard, ook al is de oorspronkelijke papieren bron inmiddels vergaan.  Daarnaast voorkomt digitalisering dat de oorspronkelijke bronnen moeten worden geraadpleegd, waardoor de fysieke staat nog verder verslechtert.
• Wetenschappelijk onderzoek
  De indexen ontsluiten bronnen voor wetenschappers die de Surinaamse geschiedenis bestuderen. Met behulp van de indexen kunnen statistische analyses worden uitgevoerd, die een schat aan historisch informatie opleveren.

Jaar vervaardiging: 

1999

Accountability:

Deze index is een initiatief van Amrit consultancy in Den Haag in samenwerking met het Instituut voor Maatschappijwetenschappelijk Onderzoek (IMWO) te Paramaribo. Het Nationaal Archief heeft de online publicatie verzorgd.

De index 'Suriname: Contractarbeiders uit India (Hindostanen)' werd in 1999 beschikbaar gesteld via een website die gemaakt was door Hic et Nunc. In 2010 is deze website overgezet naar de destijds nieuwe website van het Nationaal Archief. De database is gemigreerd van een MS SQL database naar een MySQL database. De technische details zijn opgeslagen in het Beheersysteem voor Nadere Toegangen van het Nationaal Archief.

In een betrekkelijk korte periode tussen juni 1997 en april 1998 zijn persoonsgegevens van de Hindostaanse immigranten uit twee basisbronnen - de immigratieregisters en de zogenaamde klappers - in de computer ingevoerd. De registers vormden de eerste en belangrijkste bron. De klappers zijn als aanvullende bron gebruikt.

Immigratieregisters

Het Immigratiedepartement in Suriname hield de immigratieregisters voor contractarbeiders bij. Voor de verschillende groepen contractarbeiders (uit Brits-Indië, uit Brits West-Indië, Chinese immigranten en Javanen) zijn aparte series immigratieregisters aangelegd. Met de Hindostaanse immigranten uit Brits-Indië zijn in totaal 63 registerbanden gevuld. Tussen 1873 en 1916 nam de serie registers elk jaar met één of meer delen toe, afhankelijk van de immigratiestroom. De persoonsgegevens in de immigratieregisters zijn deels gebaseerd op de zogenoemde monsterrollen van de schepen waarmee de arbeiders naar Suriname waren gekomen. Die monsterrollen zijn een soort passagierslijsten die in India werden opgesteld, en vervolgens in tweevoud aan de kapiteins van de schepen overhandigd.

Van de 63 oorspronkelijke banden waren tijdens het maken van de index al vijftien banden verdwenen. Daardoor zijn van de in totaal 34.304 immigranten (genoemd in de klappers) slechts van ca. 26.500 personen gegevens uit de immigratieregisters overgenomen in de index.
Daarnaast waren vier van de 48 bewaarde registers zo beschadigd dat hieruit een groot aantal essentiële gegevens niet meer te achterhalen was.

Namenklappers

Om mensen makkelijker te kunnen terugvinden in de immigratieregisters stelden de Surinaamse ambtenaren destijds alfabetische namenlijsten van de immigranten op. Deze klappers vermelden de naam van de contractarbeider, het contractnummer, de naam van het schip en de aantekening of de immigrant vertrokken of overleden was. Deze gegevens komen ook voor in de immigratieregisters. De klappers zijn bij het maken van de index gebruikt als aanvullende bron omdat zoveel immigratieregisters verloren zijn gegaan.

Data-invoer

In de index zijn zowel gegevens uit de registers als gegevens uit de klappers opgenomen. Iedere contractant is in de index vertegenwoordigd met een eigen record. Als sleutel voor het aanmaken van een record is over het algemeen het contractnummer gebruikt. Informatie die, vanwege het ontbreken van registers, uitsluitend te vinden was in de klappers is in de index tussen haakjes ( ) gezet.
Overigens bleken de gegevens in de klappers niet altijd overeen te komen met die in de registers. Zo verschilt soms de schrijfwijze van namen van personen en schepen. Soms verschillen de gegevens zelf ook. In de genoemde gevallen zijn de gegevens uit de immigratieregisters als betrouwbaarder beschouwd. De klappers zijn immers later samengesteld en waarschijnlijk (hoofdzakelijk) op basis van de registers zelf.
Bij de data-invoer bleek dat soms bij een naam in de klapper geen contractnummer ingevuld stond. In die gevallen is een nieuw record aan de index toegevoegd. Ook als het niet zeker was of van de betreffende contractant al gegevens uit een register waren overgenomen. Het gevolg is dat de index meer records bevat dan contractanten. Oftewel: er zijn gevallen waarin één persoon in de index met twee records is vertegenwoordigd.

37 studenten van de Universiteit van Suriname voerden de gegevens uit de registers en de klappers tussen juni 1997 en april 1998 in. Bij het gebruik van de gegevens moet u rekening houden met de volgende aspecten:

• De gegevens zijn zo letterlijk mogelijk overgenomen, dus inclusief administratieve afkortingen en kennelijke taal- en spelfouten. Hierdoor is de informatie soms wat moeilijk te volgen. Voor die gevallen is een lijst van afkortingen beschikbaar.
• Er kunnen fouten zitten in de data-invoer. De gegevens zijn in korte tijd en onder tijdsdruk ingevoerd.
• De handgeschreven registers en klappers zijn door verschillende datatypisten gelezen en geïnterpreteerd. In sommige gevallen was de informatie moeilijk leesbaar.
• De datatypisten hebben alle informatie genoteerd, hoe onvolledig die ook was. Onvolledige informatie wordt in de tekst met drie punten (...) aangegeven. Soms is van een naam slechts één letter aanwezig. In combinatie met een contractnummer zou nog achterhaald kunnen worden om wie het gaat.

Ontstaan index

In een relatief korte periode (juni 1997 - april 1998) zijn de persoonsgegevens van de Hindostaanse immigranten ingevoerd.

De data-invoer is gedaan door 37 studenten van de Universiteit van Suriname. AMRIT Consultancy en het IMWO willen hierbij deze personen van harte bedanken voor hun inzet en hun ijver:

G. Abdoelsaboer, P. Abhelak, S. Angoelal, F. Badoella, S. Bendt, S. Betterson, D. Bhulai, Ph. Bissumbhar, M. Brown, R. Chotoe, J. Djasman, B. Ellioth, S. Ferdinand, P.Ferrier, J. Freeman, R. Gonsalves, N. Graanoogst, A. Hassankhan, J. Hensen, R. Jhari, F. Josias, E. Jubithana, S. Kartoredjo, R. Leefland, S. Mahmood, C. Meursinge, L. Pocorni, D. Premchand, S. Ramdas, S. Ramsewaksingh, Sh. Rellum, S. Rodrigues, E. Saiman, S. Setrodjemino, A. Setrokarijo, N. Sitaram, G. Soochit.

Een speciaal woord van dank gaat uit naar de studenten die zich in de slotfase van de data-invoer extra offers hebben getroost:

S. Rodrigues, G. Soochit, S. Mahmood, L. Pocorni, Ph. Bissumbhar, B. Ellioth, E. Jubithana en S. Setrodjemino.
Zonder hun medewerking was het project niet op tijd afgerond.

Dank en erkentelijkheid gelden voorts de stichting HIMOS in Nederland en het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken, die hebben bijgedragen aan de financiering. Dank is ook verschuldigd aan het bestuur van Nauyuga te Suriname en aan de leiding van het IMWO, die het initiatief vanaf het begin hebben ondersteund.