Terug naar zoekresultaten

2.09.163 Inventaris van het archief van de Raad voor de Kinderbescherming (en voorgangers), (1933) 1956-1980 (2022), Adoptiedossiers van personen met een geboortedatum vóór 1970 [GEANONIMISEERDE VERSIE]

Het archief bevat het door de verschillende regiokantoren van de Raad voor de Kinderbescherming uitgevoerde raadsonderzoeken in verband met adoptie of herroeping daarvan. De beschrijvingen in deze toegang bevatten een dossiernummer en indien aanwezig de looptijd van het dossier. Slechts enkele openbare inventarisnummers bevatten een volledige beschrijving met de naam van de geadopteerde(n).

Download inventaris als PDF Download inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Binnenlandse afstand en adoptie

Beschrijving

Archief Beschrijving van het archief Archiefvorming Inhoud en structuur van het archief Aanwijzingen voor de gebruiker Verwant materiaal Bijlagen

Archief

Titel

2.09.163

Inventaris van het archief van de Raad voor de Kinderbescherming (en voorgangers), (1933) 1956-1980 (2022), Adoptiedossiers van personen met een geboortedatum vóór 1970 [GEANONIMISEERDE VERSIE]

Auteur

Doc-Direkt

Versie

11-11-2024

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag

2024 cc0

( Geanonimiseerde versie. )

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Raad voor de Kinderbescherming: Adoptiedossiers, geboortejaren 1956-1969

Adoptiedossiers, geboortejaren tot en met 1969

Periodisering

archiefvorming: archiefvorming: merendeel 1956-1980

oudste stuk - jongste stuk: oudste stuk - jongste stuk: 1933-2022

Archiefbloknummer

J89

Omvang

12139 inventarisnummer(s) 210,40 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.

Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten

Archiefdienst

Nationaal Archief, Den Haag

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Regionale Raden voor Kinderbescherming

Samenvatting van de inhoud van het archief

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer

Door adoptie ontstaan er familierechtelijke betrekkingen tussen een kind, zijn adoptiefouder(s) en de bloedverwanten daarvan, en houden de familierechtelijke betrekkingen tussen de geadopteerde en zijn eigen bloedverwanten op te bestaan. Tot 1997 leidde adoptie tot de status van wettig kind van zijn adoptiefouders. Adoptie geschiedt door een uitspraak van de rechtbank op verzoek van een echtpaar dat een kind wil adopteren.

Tegenwoordig denken we bij het woord ‘adoptie’ bijna automatisch aan buitenlandse kinderen. Oorspronkelijk had adoptie echter vooral betrekking op Nederlandse kinderen. Al in 1947 werd er in de Tweede Kamer gepleit voor invoering van de wettelijke mogelijkheid tot adoptie. Men zag het toen vooral als mogelijkheid om de problemen rond kinderen van ongehuwde moeders en oorlogspleegkinderen definitief te regelen. Het zou echter tot 1956 duren voor de Adoptiewet (Stb. 42 / 1956), die voorzag in de nodige wijzigingen op het Burgerlijk Wetboek, Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en het Wetboek van Strafrecht, werd aangenomen.

Hoewel adoptie geïntroduceerd werd als een nieuwe maatregel van kinderbescherming, was het natuurlijk geen maatregel in strikte zin. De nadruk lag veel meer op het juridisch bevestigen van een feitelijke band tussen de pleegouders en het kind, dan op het ingrijpen in het bestaande gezag van de ouders, zoals bij de klassieke maatregelen van kinderbescherming. Desalniettemin speelde ‘het afstaan’ van de kinderen door de echte ouders in de oorspronkelijke procedure wel een belangrijke rol.

Het Burgerlijk Wetboek bepaalde de voorwaarden voor adoptie:

het kind is minderjarig;
het kind is geen wettig of natuurlijk kind van een van de adoptiefouders;
de adoptiefouders zijn tenminste 18 en ten hoogste 50 jaar oud;
de echte ouder of ouders tekenen geen bezwaar aan (al kon de rechter hiervan onder omstandigheden afwijken);
de echte ouders zijn meerderjarig;
de adoptiefouders hebben het kind samen al 2 jaar verzorgd en opgevoed (in 1973 gewijzigd naar 1 jaar (Stb. 553 / 1973), en een van de adoptiefouders is voogd over het kind;
de adoptiefouders zijn minstens 5 jaar getrouwd.

Het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering regelde de procedure: de pleegouders dienen een schriftelijk verzoek in bij rechtbank. De griffier meldt dat aan de Raad voor de Kinderbescherming en aan het Openbaar Ministerie. De Raad voert een onderzoek uit en stuurt haar rapport, vergezeld van een voorlopig advies aan de Centrale Adoptieraad. De Centrale Adoptieraad adviseert vervolgens de Raad, die haar rapport, vergezeld door de adviezen doorzendt naar de rechtbank. Dan volgt er een terechtzitting en vervolgens wijst de rechtbank vonnis.

Wordt de adoptie toegestaan dan meldt de Raad dit aan de ouders van het kind. De adoptiefouders (of de Raad) moeten de adoptie tot slot laten inschrijven in het register van de burgerlijke stand.

Tegen de toewijzing van adoptie is hoger beroep en beroep in cassatie mogelijk. Het is ook mogelijk om de adoptie later te herroepen. In het laatste geval wordt een soortgelijke procedure gevolgd als bij de oorspronkelijke adoptie. Ook hiertegen staat hoger beroep en beroep in cassatie open.

Tenslotte voorzag de Adoptiewet in wijzigingen in het Wetboek van Strafrecht en Burgerlijk Wetboek, die samenhingen met het als pleegkind opnemen van zeer jonge kinderen. Het uit winstbejag plaatsen, maar ook het niet volgens de regels opnemen van kinderen onder de 6 maanden, werd strafbaar gesteld. Een dergelijke plaatsing kon voortaan als grond dienen voor voorlopige toevertrouwing aan de Raad door de officier van justitie.

Adoptie Buitenlandse Pleegkinderen

De Wet opneming buitenlandse pleegkinderen (Stb. 566/1988) gaf regels inzake de opneming in Nederland van buitenlandse pleegkinderen met het oog op adoptie. De wet heeft enkel betrekking op opneming van buitenlandse kinderen. Voor het overige is de Adoptiewet van toepassing. De wet bepaalt dat het naar Nederland brengen van minderjarigen met het oog op adoptie slechts is toegestaan nadat de minister van Justitie een beginseltoestemming geeft. Voor die beginseltoestemming is een raadsonderzoek van de Raad voor de Kinderbescherming nodig. Opname van een buitenlands pleegkind zonder voorafgaande beginseltoestemming leverde een grond voor de maatregel van voorlopige toevertrouwing (tegenwoordig voorlopige voogdij).

Ook als een kind wordt meegenomen door pleegouders die een tijdje in het buitenland gewoond hebben, volgt ambtshalve een gezinsonderzoek door de Raad na binnenkomst in Nederland. De minister van Justitie beslist vervolgens. Bij afwijzing van de aanvraag bracht hij de officier van justitie op de hoogte, die het kind voorlopig kon toevertrouwen aan de Raad. In 1997 werd de voorlopige toevertrouwing door officier gewijzigd in een voorlopige voogdij toe te wijzen door de kinderrechter. Er is beroep mogelijk op grond van Wet administratieve rechtspraak overheidsbeschikkingen (Stb. 284 / 1975).

Geschiedenis van het archiefbeheer

De adoptiedossiers zijn gevormd door de 22 Regionale Raden voor Kinderbescherming. Alle dossiers zijn voorzien van een dossiernummer dat door toevoeging van de gevormde locatie een uniek nummer is. De dossiers zijn in de meeste gevallen gevormd vanuit het gezichtspunt van het gezin (gezinsdossier). Er zijn twee soorten gezinsdossiers te onderscheiden.

Dit kan een gezinsdossier (of alleenstaande moeder) zijn waaruit later één of meerdere kinderen zijn geadopteerd. Aangezien dit dossier al werd aangelegd voordat er überhaupt sprake was van adoptie betekend dit dat het dossier allerlei documenten bevat die niet direct verband houden met de adoptieprocedure. Hierbij valt o.a. te denken aan:

Rapportages gezinssituatie;
Voogdijvoorziening

Ook kan het een gezinsdossier betreffen van het gezin dat aangegeven heeft in aanmerking te willen komen voor het adopteren van een (buitenlands) kind.

De dossiers kunnen adoptiegegevens bevatten van meerdere kinderen en informatie over de periode na de adoptie. Hierbij valt o.a. te denken aan verzoeken en het verstrekken van informatie uit het verleden (bemiddeling mbt afstamming)

De verwerving van het archief

Het archief is in 2024 overgebracht naar het Nationaal Archief, krachtens artikel 12 van de Archiefwet 1995.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud

Alle dossiers bevatten informatie over het kind/ de kinderen en de adoptieouders. Het komt veel voor dat andere betrokkenen bij het gezin, zoals biologische vader, (half)broers en (half)zussen, pleegouders en aanverwante familie, ook voorkomen in de dossiers.

De dossiers bevatten de volgende type stukken:

Aanwijzing voogdij of opname buitenlands kind;
Screening adoptieouders met gegevens over uiterlijk, karakter, hobby’s, werk achtergrond, godsdienst, familie, vrienden en informatie van informanten;
Vonnis van adoptie;
Administratieve stukken;
Facturen ziektekosten (soms).

In de dossiers komen ook bijzondere persoonsgegevens voor, zoals bijvoorbeeld:

de religie van de biologische ouders en de adoptieouders
het seksuele verleden van met name de biologische moeder;
medische/psychologische gegevens (Bijvoorbeeld de reden dat het adoptiegezin geen kinderen kan krijgen of een duiding van de toestand van biologische moeder of kind.
strafrechtelijke gegevens voor (bv. van de adoptievader of het kind).

Daarnaast kunnen de dossiers informatie bevatten over de biologische moeder of kinderen (en soms over andere familieleden), zoals aanranding, prostitutie, misbruik of ander strafbaar gedrag.

Sommige dossiers bevatten ook een verzoek van latere datum om afstammingsinformatie door het afgestane en geadopteerde kind of bijvoorbeeld zijn (half/pleeg)zus of broer. Zo’n verzoek is toegevoegd aan een bestaand adoptiedossier of bepaalde stukken zijn uit een bestaand dossier gelicht om een nieuw dossier te vormen aan de hand van het afstammingsverzoek.

Selectie en vernietiging

Dossiers inzake adoptie zijn integraal bewaard conform proces 8.9 uit de Selectielijst van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en rechtsvoorgangers over de periode vanaf 5 mei 1945 kenmerk: NA/2021/2700573 (Stcrt. Nr. 17848, 1 april 2021).

Aanvullingen

In een later stadium worden de dossiers met geboortejaren vanaf 1970 overgedragen. In dit bestand kunnen ook geadopteerden voorkomen met geboortejaren tot en met 1969, als onderdeel van een gezinsdossiers met kinderen geboren na 1969. Deze dossiers zijn nog niet overgebracht en nog in beheer bij de Raad voor de Kinderbescherming.

Verantwoording van de bewerking

De adoptiedossiers van de Raad voor de Kinderbescherming, met geboortedata tot en met 2006, zijn in de periode 2007-2008 bewerkt door de Centrale Archief Selectiedienst (CAS), een van de taakvoorgangers van Doc-Direkt.

Voor de te bewaren adoptiedossiers werd per locatie één inventaris, met bijlagen vervaardigd. Deze dossiers zouden per regiokantoor naar de betreffende rijksarchiefbewaarplaatsen in de provincie overgebracht worden. Het oorspronkelijk bewerkt archiefblok bestond uit:

Locatie Alkmaar, omvang 63 meter
Locatie Almelo, omvang 65 meter
Locatie Amsterdam, omvang 100 meter
Locatie Arnhem, omvang onbekend
Locatie Assen, omvang 30 meter
Locatie Breda, omvang 55 meter
Locatie Den Bosch, omvang 30 meter
Locatie Den Haag, omvang 65 meter
Locatie Dordrecht, omvang 6 meter
Locatie Eindhoven, omvang 22 meter
Locatie Groningen, omvang 32 meter
Locatie Haarlem, omvang 100 meter
Locatie Leeuwarden, omvang onbekend
Locatie Lelystad, omvang 3 meter
Locatie Maastricht, omvang 13,5 meter
Locatie Middelburg, omvang 25 meter
Locatie Roermond, omvang onbekend
Locatie Rotterdam, omvang 100 meter
Locatie Tilburg, omvang onbekend
Locatie Utrecht, omvang 55 meter
Locatie Zutphen, omvang 32 meter
Locatie Zwolle, omvang 43 meter

Tussendoor is besloten het archief te splitsen in een bestand met geboortejaren tot en met 1969 en een bestand met geboortejaren vanaf 1970 tot en met ca. 2006. Uitgangspunt voor het geboortejaar bij een dossier is het geboortejaar van het jongste kind.

In 2021 is besloten om af te stappen van het oorspronkelijk plan om de dossiers, afkomstig van de diverse regionale kantoren over te brengen naar de rijksarchiefbewaarplaatsen in de provincie. In plaats daarvan is een centraal landelijk bestand gevormd en overgebracht aan het Nationaal Archief in Den Haag. De afzonderlijk opgemaakte toegangen en fysieke kenmerken zijn aangepast tot één toegang en fysieke eenheid. De totale omvang bedraagt 201 strekkende meter.

Gedurende de periode dat de adoptiedossiers bij de archiefbewerker stonden, kon de Raad voor de Kinderbescherming dossiers opvragen bij de archiefbewerker voor de uitvoering van hun werkzaamheden. De archiefbewerker heeft vóór de overbrenging naar het Nationaal Archief de Raad gevraagd om de betreffende dossiers terug te geven, maar de dossiers die in de inventaris als ‘niet overgebracht’ benoemd worden, zijn niet vanuit de Raad teruggekomen bij de archiefbewerker en dus ook niet overgebracht naar het Nationaal Archief.

Ook zijn er inventarisnummers als 'vervallen' gemarkeerd. Dit betekent dat het nummer is komen te vervallen na de bewerking. Bijvoorbeeld doordat er bij de bewerking is besloten is om de betreffende inventarisnummers te verplaatsen naar het volgende blok met geboortejaren vanaf 1970 of omdat het nummer nooit is gebruikt. Deze hiaten zijn bewust in de toegang gelaten met een verklaring voor de raadpleger.

Alle stukken zijn van nietjes, plakband en overige hechtmiddelen ontdaan en verpakt in zuurvrije omslagen en zuurvrije archiefdozen. Ze zijn daarna genummerd volgens de inventaris. De omslagen en dozen zijn voorzien van etiketten.

Ordening van het archief

De dossiers zijn primair alfabetisch op plaats van het regiokantoor geordend. Hierbinnen zijn de dossiers numeriek, op basis van oorspronkelijk dossiernummer, geordend. De datering van het dossier heeft betrekking op de datering van de stukken in het dossier en niet op de geboortedatum van de geadopteerde. De recente datering van de dossiers kan te maken hebben met toevoeging van stukken inzake afhandeling van verzoek naar afstammingsinformatie.

Naast deze inventaris is er een los bestand vervaardigd met inventarisnummer, dossiernummer, naam en geboortedatum geadopteerde en indien bekend namen van biologische en adoptief ouders. Ook is het vonnisnummer van de rechtbank opgenomen in dit bestand. Dit bestand wordt gebruikt door het Nationaal Archief om te zoeken in het archief.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen

Deels openbaar, deels beperkt openbaar (B). Bescherming van de persoonlijke levenssfeer.
De dossiers uit deze toegang hebben een openbaarheidsbeperking gekregen waarbij gerekend is met de geboortedatum van de jongste persoon uit het dossier. Om de vrijval te bepalen is telkens 100+1 jaar gerekend om te bepalen in welk jaar het dossier vrijvalt.

Beperkingen aan het gebruik

Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het Auteursrecht.

Materiële beperkingen

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Andere toegang

In een niet-openbare nadere toegang zijn de dossiers voorzien van metadata, zoals gegevens over geadopteerde(n), adoptief ouders en eventueel biologische ouder(s) en vonnisnummer.

Aanvraaginstructie

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

Creëer een account of log in.
Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Citeerinstructie

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Raad voor de Kinderbescherming: Adoptiedossiers, geboortejaren 1956-1969 , nummer toegang 2.09.163, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Adoptiedossiers, geboortejaren tot en met 1969, 2.09.163, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Bewaarplaats van originelen

Niet van toepassing.

Beschikbaarheid van kopieën

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar.

Afgescheiden archiefmateriaal