Wat is gegevenskwaliteit?
Volgens NORA is de definitie van gegevenskwaliteit: “De mate waarin een geheel van eigenschappen en kenmerken van een of meer gegevens voldoet aan eisen.” De toelichting bij deze definitie benadrukt dat gegevens fit for purpose moeten zijn. Oftewel: gegevens zijn van de juiste kwaliteit als ze geschikt zijn voor het beoogde doel. (zie ook GEMMA)
Dit principe heeft sterke overlap met passende maatregelen voor duurzame toegankelijkheid in het DUTO-raamwerk. Namelijk:
- voor overheidsinformatie moet een niveau van maatregelen worden benoemd;
- deze moeten in verhouding staan met de waarde van overheidsinformatie;
- die waarde kan voortkomen uit o.a. het gebruik en context van de overheidsinformatie.
Voor gegevens is dit specifiek toegelicht in de Module Passende maatregelen voor duurzame toegankelijkheid.
Hoe verhoudt het DUTO-raamwerk zich tot het Raamwerk Gegevenskwaliteit NORA?
In het DUTO-raamwerk staat omschreven wanneer overheidsinformatie duurzaam toegankelijk is. Namelijk wanneer het vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig is. Vanuit gegevensmanagement worden ook kwaliteitseisen gesteld aan gegevens; binnen NORA wordt dit gedaan in het Raamwerk Gegevenskwaliteit. Hierin worden de eisen uitgewerkt in kwaliteitsdimensies en onderliggende kwaliteitsattributen. Een kwaliteitsdimensie kan worden gekoppeld aan een of meerdere DUTO-kenmerken. NORA werkt de kwaliteitsdimensies verder uit in meetbare aspecten: kwaliteitsattributen. Deze attributen zijn lastiger te koppelen aan het DUTO-raamwerk. Ze kunnen op verschillende plekken in het DUTO-raamwerk een plek krijgen of extra invulling geven aan kenmerken van duurzame toegankelijkheid.
Grofweg kun je stellen dat het DUTO-raamwerk er een meer ‘holistische’ benadering op nahoudt. En dat het Raamwerk Gegevenskwaliteit van NORA zich vooral richt op de kwaliteit van de gegevens zelf. Met ‘holistisch’ bedoelen we het samenbrengen van alle onderdelen van een informatiesysteem en hoe deze onderdelen uiteindelijk de duurzame toegankelijkheid dienen.
Waarom is gegevenskwaliteit belangrijk?
Gegevens vormen de basis waarop we als overheid beslissingen nemen. Om als overheid gewogen beslissingen te kunnen nemen, moeten deze gegevens van de juiste kwaliteit zijn. Ook hebben gegevens een grote invloed op het leven van mensen. Bijvoorbeeld wanneer iemands gegevens worden vastgelegd in de Strafrechtketendatabase. Door die registratie is die persoon formeel een verdachte of veroordeelde. Gegevens moeten dan dus wel juist zijn. En is dus van belang dat gegevens de juiste gegevenskwaliteit hebben. Volgens GEMMA begint gegevenskwaliteit met het beantwoorden van de volgende drie vragen:
- weet waar een gegeven voor gebruikt wordt in een proces of in stuurinformatie;
- weet welk effect het kan hebben als een gegeven niet correct is;
- weet wat de (gebruiks-)waarde van gegevens is, en weet wat de prijs is van goede gegevens en anderzijds, wat de (potentiële) schade is als gegevens niet goed zijn.
Aan de hand van deze vragen kun je passende maatregelen voor het beheer van gegevens bepalen en uitvoeren.
Advies: aan de slag met gegevenskwaliteit
Gegevens van de overheid vallen onder overheidsinformatie. En moeten dus ook duurzaam toegankelijk zijn of worden. Het DUTO-raamwerk is daarvoor een hulpmiddel. (Zie ook het Overheidsinformatiemodel en DUTO-raamwerk.)
Aan gegevenskwaliteit worden naast DUTO-kenmerken ook specifieke eisen worden gesteld. Hoe zorg je er nu voor dat beide perspectieven elkaar niet ‘bijten’, maar juist versterken? Waarin vinden bijvoorbeeld adviseurs informatiebeheer en dataspecialisten elkaar? Denk aan het in kaart brengen van de kwaliteit van informatiesystemen. Hierin wil je verbanden leggen tussen de kwaliteit van gegevens en informatieobjecten.
Een hulpmiddel om elkaar beter te kunnen vinden is het overzicht van kwaliteitsdimensies NORA en DUTO-kenmerken. Zo maak je inzichtelijk of er veel overlap is tussen beide en/of dat ze aan elkaar te koppelen zijn. Waar dit niet zo is, kun je gezamenlijk vanuit risicoperspectief in kaart brengen wat de gevolgen zijn voor duurzame toegankelijkheid als de gegevenskwaliteit niet op orde is.
- Benoem de risico’s die rondom kwaliteit van gegevens en daaruit voortkomende informatieobjecten. Het kan bijvoorbeeld dat de betrouwbaarheid van gegevens in het geding is omdat er geen vernietiging heeft plaatsgevonden.
- Bepaal in gezamenlijkheid welke passende maatregelen nodig zijn om de kwaliteit van gegevens en informatieobjecten te verbeteren en te borgen.