De Wet implementatie Open data richtlijn is op 19 juni 2024 inwerking getreden. Met deze wijziging is de Europese Open data richtlijn geïmplementeerd in de bestaande Nederlandse Wet hergebruik van overheidsinformatie. Een vernieuwde handleiding helpt (overheids-)organisaties bij het uitvoeren van deze aangepaste wet. Het Nationaal Archief heeft een inhoudelijke bijdrage geleverd voor die onderdelen die raken aan het onderwerp ‘duurzame toegankelijkheid’.
De Handleiding herziene Wet hergebruik van overheidsinformatie dient niet alleen als leidraad voor de afhandeling van verzoeken om hergebruik, maar ook voor het (pro-)actief beheren en beschikbaar stellen van overheidsinformatie voor hergebruik. De definitieve handleiding is gepubliceerd via open-overheid.nl. De handleiding zal periodiek verder worden bijgewerkt aan de hand van nieuwe ontwikkelingen.
De geactualiseerde handleiding is ontwikkeld door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, in samenwerking met andere departementen binnen de Rijksoverheid, het Nationaal Archief, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), het InterProvinciaal Overleg (IPO), de Unie van Waterschappen (UVW) en Kenniscentrum Europa Decentraal (KED).
Veel hergebruikregels bestaan al
De Wet implementatie Open data richtlijn vergroot en verbetert het aanbod aan beschikbare waardevolle overheidsgegevens voor hergebruik. Door snelle technologische ontwikkelingen waren de oorspronkelijke open data-regels achterhaald. Daarom was deze update nodig. Overheden zijn al bekend met de Wet hergebruik van overheidsinformatie. Die verplicht hen om op verzoek openbare (niet-gevoelige) overheidsinformatie aan te leveren voor hergebruik op een manier dat deze gegevens vindbaar, toegankelijk en ook daadwerkelijk technisch herbruikbaar zijn. Zodat deze informatie ook voor andere doeleinden gebruikt kan worden, zoals het oplossen van maatschappelijke problemen als de energiecrisis, en voor innovatie en economische groei.
Wat is nieuw?
Onder de Wet hergebruik van overheidsinformatie konden al verzoeken worden gericht tot bestuursorganen, maar ook tot andere instellingen met een publieke taak en tot archieven, musea en bibliotheken. Met de nieuwe wijzigingen, vallen er meer typen organisaties (gedeeltelijk) onder de wet: overheidsondernemingen en publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties.
Andere wijzigingen zijn: een verplichting om ‘specifieke hoogwaardige gegevenssets’ actief ter beschikking te stellen voor hergebruik (een voorbeeld hiervan is informatie over UNESCO cultureel werelderfgoed, van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed), het op verzoek beschikbaar stellen van ‘dynamische gegevens’ (een voorbeeld hiervan is live verkeersinformatie), het actief beschikbaar stellen van onderzoeksgegevens door publiek gefinancierde onderzoeksorganisaties en een algemene inspanningsverplichting om zoveel mogelijk te werken vanuit het principe 'open door ontwerp en door standaardinstellingen'.
Software en broncode
Onder de overheidsinformatie die onder de toepassing van de gewijzigde hergebruikregels vallen, valt ook software. Software die de overheid maakt (of laat maken) moet zo veel mogelijk open source zijn. Dit betekent dat de broncode vrij toegankelijk en herbruikbaar moet zijn. Dat is de kern van de in 2020 geïntroduceerde beleidslijn Open, tenzij. De ‘tenzij’ komt voort uit de weigeringsgronden van de Wet open overheid. Broncode van overheidssoftware is immers overheidsinformatie. In 2022 verscheen het rapport Opensourcewerken: de vrijblijvendheid voorbij, hierin is onder meer een afwegingskader opgenomen dat helpt in het toepassen van ‘Open, tenzij’. De Wet hergebruik overheidsinformatie zorgt er nu voor dat overheden de broncode van hun overheidssoftware (lees: alle software die zij zelf maakt of laat ontwikkelen) geschikt maken voor hergebruik wanneer mogelijk. Hiervoor is vereist dat de broncode onder een open source licentie (bij voorkeur de EUPL) wordt gepubliceerd.
Meer informatie
Als expertisecentrum informatiehuishouding ondersteunt het Nationaal Archief overheidsorganisaties bij het goed beheren van hun informatie. Zodat deze duurzaam toegankelijk is en iedereen gebruik kan maken van het recht op overheidsinformatie. Het aanbod bestaat uit kennisproducten, kennisdeling, advies en onderzoek. Het expertisecentrum faciliteert, stimuleert en organiseert activiteiten, samen met een actieve community. Voor actuele informatie bekijk ook onze themapagina expertisecentrum.
Lees ook het oorspronkelijke bericht op rijksoverheid.nl.
