Terug naar zoekresultaten

3.20.76 Inventaris van het archief van de familie Del Court van Krimpen, (1506) 1611-1979

De familie Del Court van Krimpen bezat de heerlijkheid Krimpen. Onder de leden van deze familie bevinden zich verder een lakenhandelaar te Leiden, een officier van justitie te Haarlem en een patriottisch lid van de Staten van Holland. Het archief bevat stukken van persoonlijke aard betreffende de familie Del Court van Krimpen en aanverwante families, met daarnaast stukken inzake hun bezittingen. Het archief bevat foto's.

Download inventaris als PDF Download inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Er is geen specifieke zoekhulp, zie de algemene hulp bij het zoeken in archieven

Beschrijving

Archief Beschrijving van het archief Archiefvorming Inhoud en structuur van het archief Aanwijzingen voor de gebruiker Verwant materiaal

Archief

Titel

3.20.76

Inventaris van het archief van de familie Del Court van Krimpen, (1506) 1611-1979

Auteur

G.M. van Aalst

Versie

15-12-2020

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag

1986 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Del Court van Krimpen

Court van Krimpen, Del

Periodisering

archiefvorming: 1611-1979

oudste stuk - jongste stuk: 1506-1979

Archiefbloknummer

35066

Omvang

; 925 inventarisnummer(s) 6,00 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het

Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

del Court van Krimpen

Court, Servaas Pietersz. del (ca. 1592-1662)

Court, Jacob. del (1632-1707)

Court, Thomas del (1659-1710)

Court, Abraham del (1661-1722)

Court, Pieter del (1683-1729)

Court, Maria del (1685-1752)

Court, Abraham del (1723-1759)

Court, Isaak del (1689-1730)

Court, Elisabeth Jacoba del (1753-1814)

Court van Krimpen, Martinus Gerard del (1755-1835)

Court, Isaak François del (1758-1795)

Court, Anna Elisabeth Geertruida del (1784-1850)

Court, Johanna Margaretha Nicolasia del (1786-1851)

Court, Henriëtte Jacqueline del (1803-1877)

Court, Catharina Cornelia del (1805-1882)

Court van Krimpen, Aalbrecht Arent del (1810-1884)

Court van Krimpen, Martinus Gerard Pieter del (1841-1915)

Court van Krimpen, Aalbrecht Arent del (1856-1924)

Court van Krimpen, Herman Hendrik del (1867-1931)

Court van Krimpen, Anna Elisabeth del (1877-1959)

Court van Krimpen, Gerard Martinus del (1889-1944)

Sanisson

Wolff

Blom

Barnevelt, van

Leeuwen, van

Six

Beeckman

Sweers, van

Meersch, van

Wickevoort Crommelin, van

Heshuijsen

Creutzberg

Samenvatting van de inhoud van het archief

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer

De familie Del Court van Krimpen

De oudst bekende stamvader van de familie Del Court van Krimpen was Pieter Servaasz. Diens zoon Servaas Pietersz. (del Court) stond bekend als "afkomstig uit het land van Limburch", vermoedelijk uit dat deel wat nu in België ligt ( Nederlands Patriciaat 1918. ) .

Waarschijnlijk kwam hij tussen 1615 en 1620 naar Holland daar hij in 1621 in het huwelijk trad met Barbe de Hasque, die in Dordrecht woonde. Servaas Pietersz. was lakenhandelaar en fabrikant te Leiden, Gouda en Amsterdam. In deze tak van nijverheid bracht hij het tot directeur van de lakencompagnie te Gouda, en gouverneur en president-gouverneur van de Draperie te Amsterdam. Enige van zijn zoons, kleinen achterkleinzoons waren eveneens werkzaam bij de fabrikage van wollen stoffen. De eerste die met deze traditie brak was Abraham del Court, de zoon van Isaak del Court en Elisabeth de Wolff. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Leiden en werd schepen en president-schepen in zijn geboortestad Amsterdam. Door zijn huwelijk met de dochter van de vermogende Martinus van Barnevelt uit Gorinchem, die de heerlijkheid Krimpen aanbracht, werden zijn nakomelingen heer van Krimpen aan de Lek.

Over het vermogen van Abraham del Court had Martinus van Barnevelt zijn twijfels. Na inlichtingen te hebben ingewonnen bij zijn zwager François Bruijningh, werd hij gerustgesteld door diens verklaring dat de jonge Del Court "nog veel heeft te wagten" ( Inv.nr. 504. ) . Bruijningh wist dat zijn neef niet alleen het enig overgebleven kind was uit het gezin van zijn ouders; ongetwijfeld had hij leden van de familie op het oog die ongehuwd waren zoals zijn ooms De Wolff, of kinderloos, zoals zijn tantes Catharina Maria Blom en Maria del Court, waardoor veel nalatenschappen uiteindelijk in een hand zouden komen.

Deze situatie heeft zich nog twee keer voorgedaan, n.l. bij zijn zoon Martinus Gerard en bij zijn kleinzoon Aalbrecht Arent del Court. De broers en zusters van beiden bleven ongehuwd of hadden geen kinderen met het gevolg dat de familie Del Court van Krimpen in de vorige eeuw zeer vermogend was.

Abraham was de laatste Del Court die in Amsterdam woonde. Zijn zoon Martinus Gerard vestigde zich na zijn rechtenstudie aan de Universiteit van Utrecht te Delft, waar hij lid van de vroedschap werd. Hij behoorde tot de patriotten en was als lid van de Staten van Holland mede verantwoordelijk voor het gebeurde in 1787 bij Goejanverwellesluis. Na de tussenkomst van Pruisen werd hij uit de vroedschap van Delft verwijderd. Hij vestigde zich op het slot Paanderen bij Koudekerk, later op Bye-Lust bij Hazerswoude.

Tijdens de inlijving van het koninkrijk Holland door Napoleon bekleedde hij openbare functies te Leiden. Na het herstel van de onafhankelijkheid tot aan zijn dood bleef hij actief bij de publieke zaak betrokken ( Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek VI kolom 360; inv.nrs. 142-148 en 157. ) . De zoon van Martinus Gerard, Aalbrecht Arent del Court, werd officier van justitie te Haarlem, lid van de gemeenteraad aldaar en hoofdingeland van verschillende waterschappen. Hij stelde veel belang in de verbetering van de landbouw, veeteelt en houtteelt. Op zijn uitgebreide bezittingen zoals boerderijen in Noord-Holland, het landgoed Rooswijk en heidegronden bij de Woeste Hoeve onder Beekbergen kon hij veel van zijn ideeën van zowel verbetering als ontginning in praktijk brengen. Om ook anderen in staat te stellen zijn voorbeeld te volgen richtte hij de Haarlemsche Hulpbank op. Ook was hij een van de medeoprichters van de Nederlandsche Maatschappij voor Landbouw ( N.N.W.B. VI kolom 358-360; inv.nrs. 306-313, 322-325 en 332. ) . Zijn zoons hebben veel onderzoek verricht om de verwantschap van de familie vast te stellen met een van de vele Waalse families Del Court die woonachtig zijn in Belgisch Limburg. Men meende de oorsprong van de familie gevonden te hebben bij een adellijk geslacht in Verviers. Dit is wel mogelijk al kon het juiste bewijs niet worden geleverd ( Nederlands Patriciaat 1911; De Nederlandsche Leeuw 1917 en 1920; inv.nrs. 415, 418, 425 en 426. ) . Hoewel Aalbrecht Arent een groot gezin had, zijn volwassen zoons allen huwden en hem drie kleinzoons schonken, is de familie in mannelijke lijn snel uitgestorven, daar een kleinzoon ongehuwd bleef, de ander in Engeland verbleef en zeer waarschijnlijk tot Brit is genaturaliseerd, en de derde alleen dochters had ( Zie genealogie op blz. VIII. ) .

De heerlijkheid Krimpen aan de Lek

Krimpen aan de Lek, in oudere stukken ook wel Krimpen aan de Merwede genoemd, was in de 18e eeuw een welvarend dorp, fraai gelegen aan de Lek en aan de Merwede ( J. Wagenaar, Tegenwoordige Staat, dl. 3, blz. 459. ) . Voordat Martinus van Barnevelt de heerlijkheid in 1722 kocht maakte zij met andere heerlijkheden deel uit van de heerlijkheid de Lek, een bezit, dat via Jan van Polanen en diens kleindochter Johanna vererfd was op de graven van Nassau ( G.M. van Aalst, Inventaris van het archief van de N.V. Maatschappij Van Nassau la Lecq (1274) 1888-1947. 's-Gravenhage 1985. ) . Prins Maurits liet de heerlijkheid na aan zijn natuurlijke zoon Willem van Nassau. Nadat deze in een gevecht om het leven was gekomen kwam de heerlijkheid in handen van zijn broer Lodewijk van Nassau, heer van Beverweerd. Diens kleinzoon Maurits Lodewijk leende, met als onderpand de heerlijkheid de Lek, kapitale sommen, die hij niet kon aflossen met als gevolg dat de heerlijkheden uit de heerlijkheid de Lek bij executie werden verkocht. Martinus van Barnevelt kocht uit dit faillissement Krimpen aan de Lek, dat hij ijverig en nauwgezet bestuurde. Zoals boven vermeld gaf hij Krimpen mee als bruidschat aan zijn dochter Anna onder voorwaarde, dat hij het bestuur en de inkomsten zou behouden ( Inv.nr. 669. ) . Dit sloot niet uit dat zijn schoonzoon en na diens overlijden zijn dochter Anna, ook de zaken van Krimpen trachtten te regelen, maar zoals uit de bewaard gebleven stukken blijkt altijd na consult van de (schoon)vader ( Zie inv.nrs. 717, 795 en 810. ) . Tot ver in de 18e eeuw bezaten de heren van Krimpen en die van het aan de overzijde van de Lek gelegen Nieuw-Lekkerland ieder een overzetveer, dat niet ver van elkaar een oeververbinding met de tegenovergelegen waard onderhield. In 1779 werden de veren verenigd en de opbrengst gedeeld ( Inv.nrs. 759, 761-763. ) . Ook in de 19e eeuw wordt Krimpen nog steeds als welvarend beschreven. De bevolking leefde van landbouw en visserij. Speciaal de visserij op zalm, elft en steur was belangrijk ( Zie noot 8. ) . Door de aanwezigheid van scheepswerven en molens kan ook de industrie worden genoemd ( A.J. van der Aa, Aardrijkskundig Woordenboek dl. 3, blz. 126. ) . Nadat in de Franse tijd de heerlijke rechten waren afgeschaft en Martinus Gerard tevergeefs getracht had er enkele terug te winnen ( Inv.nrs. 683-695. ) , verminderden in de loop van de 19e eeuw de inkomsten uit de heerlijkheid tot de opbrengst van het gecombineerde veer met Nieuw-Lekkerland.

Genealogie Del Court van Krimpen

Geschiedenis van het archiefbeheer

Het in 1985 naar het Algemeen Rijksarchief overgebrachte archief was verpakt in trommels, dozen, portefeuilles en omslagen, die voorzien waren van een inhoudsopgave. Het merendeel der stukken verkeert in goede staat. Het archief bevat in hoofdzaak stukken die afkomstig zijn van Martinus Gerard en Aalbrecht Arent del Court van Krimpen en van de heerlijkheid van Krimpen aan de Lek. Uit enkele bewaard gebleven brieven kan men opmaken dat in de 18e eeuw veel is vernietigd, vooral door Anna van Barnevelt blijkens haar aantekeningen ( Inv.nrs. 66 en 504. ) . Het geeft te denken dat brieven die zij ontving van Abraham del Court bewaard zijn gebleven, maar die welke zij schreef aan hem verdwenen zijn. Ook de gebroeders Del Court, die tijdens hun genealogische nasporingen ( Deze nasporingen werden vooral verricht door Martinus Gerard Pieter, Aalbrecht Arent en Jacob Willem Cornelis, terwijl blijkens aantekeningen Hendrik Jacob hen van dienst was. ) het zo dikwijls bitter betreurden dat hun voorouders zo nonchalant met archiefstukken zijn omgesprongen, lieten in dit archief zeer weinig oorspronkelijke stukken na. Uit aanwezige aantekeningen blijkt dat het archief meestal bewaard is ten huize van de eigenaars respectievelijk te Amsterdam, op Bye - Lust, Rooswijk en ten huize van mevrouw Creutzberg te Vorden ( Inv.nrs. 276 en 642. ) .

Het archief van de familie Del Court van Krimpen werd in 1985 in bewaring gegeven aan het Rijksarchief in Zuid-Holland door mevrouw A.H.E. Creutzberg.

Het archiefblok bevat archiefstukken onder verschillende rechtstitels verworven.

De verwerving van het archief

Het archiefblok bevat archiefstukken onder verschillende rechtstitels verworven.

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking Bij de inventarisatie is gewerkt volgens de methode die sinds het verschijnen van de inventarissen van de familiearchieven Van Assendelft de Coningh en Berg wordt gebruikt ( G.M. van Aalst, Familiearchief Van Assendelft de Coningh, 1645-1959, 's-Gravenhage 1975; J.P.A. Louman, Familiearchief Berg, 's-Gravenhage 1980. ) . Zo is ook hier weer onderscheid gemaakt tussen stukken van persoonlijke aard en stukken van zakelijke aard, welke laatste eigendommen behandelen, die aan verschillende leden van de familie hebben behoord. De stukken van persoonlijke aard zijn van elkaar onderscheiden door een Romeins cijfer. Per persoon zijn de stukken waar nodig verdeeld naar familie, loopbaan, eigendommen, financiën en nalatenschap. De indeling van de stukken van de heerlijkheden Cromstrijen en Krimpen aan de Lek is gemaakt naar analogie van de heerlijkheden beschreven in bovengenoemde inventarissen, terwijl met een kleine wijziging voor wat betreft de plaats van het bestuur van de heerlijkheid, ook naar de inventarissen van de archieven van het huis Offem en van de heerlijkheid Voshol kan worden verwezen ( J.C. Kort, Het archief van het huis Offem en de families Van Limburg Stirum, Doys en Van der Does, 1428-1937, 's-Gravenhage 1983; L.A.M. Giebels en J.C. Kort, Het archief van de heerlijkheid Voshol, 1543-1838, 's-Gravenhage 1985. ) . De stukken die gediend hebben tot het genealogisch onderzoek betreffende de familie Del Court en de meeste aanverwante geslachten, zijn geplaatst onder de stukken afkomstig van Aalbrecht Arent del Court van Krimpen Jr., tenzij blijkt dat zij zijn ontvangen of opgemaakt door Martinus Gerard Pieter. Ook het familieboek ( Inv.nr. 415. ) , hoewel een gezamenlijke publikatie, staat onder zijn rubriek, daar alle zaken betreffende pukatie en verschijning door hem werden geregeld omdat zijn halfbroer Martinus Gerard Pieter inmiddels was overleden en zijn broer Jacob Willem Cornelis in Engeland verbleef.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen

Volledig openbaar.

Beperkingen aan het gebruik

Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.

Materiële beperkingen

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Aanvraaginstructie

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

Creëer een account of log in.
Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Citeerinstructie

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Del Court van Krimpen, nummer toegang 3.20.76, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Court van Krimpen, Del, 3.20.76, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën

Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar