Terug naar zoekresultaten

2.14.56 Inventaris van het archief van het Hulpdepot van de Rijksarchiefdienst te Schaarsbergen, 1952-2002

Het archief bestaat, naast een serie agenda's, voornamelijk uit dossiers betreffende de organisatie, huisvesting en het personeel van het Hulpdepot van de Rijksarchiefdienst, alsmede het beheer van archieven, het verstrekken van informatie daaruit en het verhuren van depotruimte.
Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.14.56
Inventaris van het archief van het Hulpdepot van de Rijksarchiefdienst te Schaarsbergen, 1952-2002

Auteur

H.A.J. van Schie

Versie

07-10-2024

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2024 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Hulpdepot Rijksarchiefdienst Schaarsbergen
Hulpdepot Schaarsbergen

Periodisering

archiefvorming: 1952-2002
oudste stuk - jongste stuk: 1920-2002

Archiefbloknummer

O28511

Omvang

265 inventarisnummer(s) 5,90 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Hulpdepot van het Algemeen Rijksarchief, Schaarsbergen (1952-1970) Hulpdepot van de Rijksarchiefdienst, Schaarsbergen (1970-2002)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bestaat, naast een serie agenda's, voornamelijk uit dossiers betreffende de organisatie, huisvesting en het personeel van het Hulpdepot van de Rijksarchiefdienst, alsmede het beheer van archieven, het verstrekken van informatie daaruit en het verhuren van depotruimte.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Ontstaan
Het gebouw van het Algemeen Rijksarchief aan het Bleijenburg in Den Haag was in 1931 nagenoeg geheel gevuld met archieven. De algemene rijksarchivaris suggereerde de minister tot aankoop van het leeg gekomen gebouw van de gemeentelijke HBS aan het Bleijenburg 38 - pal tegenover Bleijenburg 7 - en tot inrichting ervan tot archiefbewaarplaats. In 1937 werd het gebouw voor dat doel aangekocht, maar in maart 1938 werd het gebouw gevorderd door het Ministerie van Defensie als kantoorgebouw. De oorlogsomstandigheden en de bezetting maakten ingebruikneming van het gebouw in de periode 1939-1945 onmogelijk. Ook na de bevrijding bleef het Ministerie van Oorlog van het gebouw gebruik maken, waardoor voor uitbreiding van de depotcapaciteit naar andere mogelijkheden gezocht moest worden. Deze werden tijdelijk gevonden in een gebouw aan het Kortenbosch in Den Haag en in een kelder van het gele scheikundegebouw van de Technische Hogeschool te Delft.
In 1947 kwam een Duitse radar-bunker te Schaarsbergen in beeld die in gebruik was bij de ministeries van Oorlog en van Binnenlandse Zaken voor opslag en het onschadelijk maken van munitie. Omdat deze ministeries aanvankelijk bezwaren hadden tegen het afstaan van een deel van de bunker aan het Algemeen Rijksarchief, duurde het tot 1951 voordat de werkzaamheden tot het geschikt maken van een gedeelte van de bunker voor gebruik door het Algemeen Rijksarchief konden beginnen. In maart 1952 kon de bunker met dienstwoning in gebruik worden genomen en kort daarna werden de eerste archieven geplaatst in de daarvoor geschikt gemaakte ruimten.
Ontwikkeling
Vijf jaar na de ingebruikneming, eind 1957, bleek het depot vol te zijn en konden geen archieven van enige omvang meer worden opgenomen. Na de nodige voorbereidingen en bouwwerkzaamheden werd begin 1969 het tweede gedeelte van de bunker als archiefdepot in gebruik genomen. Hierdoor werd de capaciteit van 15 kilometer op 40 kilometer planklengte gebracht. In 1976 werd de capaciteit van het Hulpdepot opnieuw uitgebreid, nadat de bouw van drie verdiepingen in het middengedeelte van de bunker voltooid was. Deze uitbreiding was hoofdzakelijk bestemd als opslagplaats voor museale voorwerpen, voornamelijk van het Nederlands Openlucht Museum.
De personeelsformatie van het Hulpdepot bestond aanvankelijk uit een beheerder en een hoofdschrijver-conciërge. In 1958 werd een assistent aan de formatie toegevoegd, in 1967 vervangen door een binder-restaurator. In de jaren 1970-1979 bereikte de formatie het hoogtepunt met elf medewerkers, waaronder enkele archivisten. In 1980, toen de archieven van het Algemeen Rijksarchief werden overgebracht naar het nieuwe archiefgebouw in Den Haag, werd de formatie teruggebracht tot vijf, later drie personen: een beheerder, een administratief medewerker, een technisch assistent, een binder en een huishoudelijk medewerkster. Sinds 1958 werd de beheerder bijgestaan door niet-formatief personeel: erkende gewetensbezwaarden, werkloze hoofdarbeiders en personen werkzaam krachtens al dan niet tijdelijke sociale regelingen zoals de Wet Sociale Werkvoorziening en de Regeling Tijdelijke Arbeidsplaatsen. Hun aantal varieerde van een tot twaalf personen.
De benaming van het Hulpdepot was aanvankelijk Hulpdepot van het Algemeen Rijksarchief. Begin jaren zeventig werd de naam gewijzigd in Hulpdepot van de Rijksarchiefdienst. Het Hulpdepot was, net als het Algemeen Rijksarchief, in 1968 onderdeel geworden van de Rijksarchiefdienst, en beheerde bovendien een steeds grotere hoeveelheid archieven van rijksarchieven in de provincie. Tot deze naamswijziging is niet formeel besloten, maar de nieuwe benaming is in het dagelijks gebruik gemeengoed geworden. Het Hulpdepot was tot 1980 ondergeschikt aan het Algemeen Rijksarchief. Vanaf april 1980 werd het Hulpdepot een onderdeel van de Centrale Directie van de Rijksarchiefdienst.
In 1985 ontstond een ernstig arbeidsconflict, waarbij uiteindelijk - in 1987 - de toenmalige beheerder ontslag heeft genomen. De functie van beheerder is vervolgens niet opnieuw ingevuld, maar opgedragen aan een supervisor, die werkzaam was bij de Centrale Directie van de Rijksarchiefdienst in Den Haag. Het dagelijks beheer kwam bij de administratief medewerker, die de titel van opzichter kreeg.
Per 1 januari 1991 werd het hiërarchisch toezicht vanuit de Centrale Directie van de Rijksarchiefdienst opgedragen aan de rijksarchivaris in Gelderland, die daarmee, tot eind 1999, formeel beheerder van het Hulpdepot werd. In 2000 werd het beheer van het Hulpdepot opgedragen aan de projectleider herpositionering Hulpdepot Schaarsbergen, die tot het Beleidsbureau (voorheen Centrale Directie) Rijksarchiefdienst behoorde.
Taken
Het Hulpdepot te Schaarsbergen was in de eerste plaats bestemd als uitbreiding van het Algemeen Rijksarchief te Den Haag, maar ook archieven van andere archiefinstellingen en organisaties zijn er enige tijd in beheer geweest. Vanaf het begin heeft het Rijksarchief in Gelderland er archieven ondergebracht, terwijl de archieven, berustende in het in 1944/45 zeer gehavende gebouw van de arrondissementsrechtbank te Arnhem er eveneens van 1952 tot 1964 een tijdelijk onderdak vonden.
In de loop der jaren hebben vrijwel alle rijksarchieven in de provincie archieven in het Hulpdepot geplaatst, in omvang variërend van enkele tientallen meters tot een paar kilometer, en in tijd variërend van enkele maanden tot vele jaren. Tot begin 1980 vormden de archieven van het Algemeen Rijksarchief de hoofdmoot van de beheerde archiefcollectie. Sinds maart 1980 werden voornamelijk archieven beheerd uit de provinciale rijksarchiefbewaarplaatsen, die met ruimtegebrek kampten.
Vanaf 1980 was een grote hoeveelheid ruimte beschikbaar voor de opslag van archieven. Deze ruimte werd geleidelijk in gebruik genomen door instellingen die niet tot de Rijksarchiefdienst behoorden, aanvankelijk om niet. Later werd de ruimte tegen kostprijs verhuurd, teneinde de exploitatielasten voor de Rijksarchiefdienst te verminderen. Het geplaatste materiaal bestond niet uitsluitend uit archieven: enkele instellingen brachten andersoortig materiaal in, zoals museale voorwerpen, geluidsdragers, computertapes. Ook hier varieerden de omvang van de bestanden, alsook de duur van het beheer: van enkele maanden tot enkele decennia.
De beheersactiviteiten ten aanzien van de archieven die formeel in beheer waren bij de Rijksarchiefdienst, bestonden uit plaatsing, registratie, verpakking, selectie ter vernietiging en inventarisatie van die archieven. Daarnaast werden dossiers en documenten aan belangstellenden beschikbaar gesteld in de vorm van inzage in de studiezaal en uitgeleend aan archiefdiensten en aan de oorspronkelijke archiefbeheerders. Tevens werd op ruime schaal schriftelijke informatie uit en over de in beheer zijnde archieven verstrekt. Educatieve activiteiten waren beperkt tot rondleidingen aan groepen en soms aan individuele personen. Het beheer van archieven van andere instellingen beperkte zich tot opslag en registratie, alsmede uitlening van dossiers op incidentele basis.
Opheffing
Nadat in 1997 het Rijksarchief in Groningen als laatste rijksarchief zijn archieven uit het Hulpdepot had teruggehaald, besloot de algemene rijksarchivaris eind van dat jaar het Hulpdepot binnen drie à vijf jaar te sluiten. Deze sluiting betekende dat de overeenkomsten met de instellingen die archief in het Hulpdepot hadden ondergebracht, ontbonden moesten worden. Bovendien zou het aanwezige personeel elders geplaatst of ontslagen worden. Het gelukte voor het personeel een acceptabele oplossing te vinden, waarna het Hulpdepot per 1 januari 2003 gesloten zou kunnen worden.
Inmiddels was de verhouding met de Rijksgebouwendienst ingrijpend gewijzigd, waardoor de Rijksarchiefdienst huurder was geworden van de bunker. Het huurcontract had een looptijd tot 1 januari 2014. Omdat er geen nieuwe huurder voor de bunker gevonden kon worden, was de Rijksarchiefdienst genoodzaakt de bunker nog een tiental jaren te beheren en daarvoor huur te betalen. Gedurende deze jaren is het beheer gevoerd vanuit het Nationaal Archief te Den Haag met ondersteuning van een locatiemanager vanuit het Gelders Archief te Arnhem. De ruimte werd zoveel mogelijk, ter dekking van de exploitatielasten, verhuurd aan (overheids)instellingen, ter plaatsing van archieven en museale voorwerpen. Uiteindelijk werd de bunker in 2013 door het Nationaal Archief ontruimd en is het in januari 2014 weder opgeleverd aan de Rijksgebouwendienst.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief is gevormd door de beheerder, later de opzichter van het Hulpdepot. Aanvankelijk was het archief chronologisch geordend, doch vanaf maart 1974 was een eenvoudig rubriekenstelsel in gebruik, met zo'n vijf tot tien rubrieken. De ingekomen en uitgaande brieven werden in een agenda ingeschreven, waarop de beheerder een alfabetische naam- en onderwerpenklapper heeft laten vervaardigen.
De heer J.C. van Aartrijk die van 1969 tot 1975 in het Hulpdepot met de selectie van archieven was belast, heeft eigen dossiers gevormd, die hij mee naar Den Haag heeft genomen toen hij in 1975 naar het Algemeen Rijksarchief werd overgeplaatst. In 1980 is een gedeelte van de inlichtingencorrespondentie uit de jaren 1974-1979 overgegeven aan de rijksarchivaris van de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief.
In 2003, na de opheffing van het afzonderlijke beheer van het Hulpdepot, is het archief grotendeels verplaatst naar het Nationaal Archief. Eind 2008 werden de laatste nog aanwezige archiefbestanddelen in het depot van het Nationaal Archief geplaatst.
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.
Het archief van het Hulpdepot is in 2024 door de zorgdrager, de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, krachtens artikel 12 van de Archiefwet 1995 formeel overdragen aan de algemene rijksarchivaris ter bewaring in de algemene rijksarchiefbewaarplaats (Nationaal Archief).

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Het archief bevat, naast een serie agenda's met klappers, stukken betreffende de organisatie van het Hulpdepot en betreffende de traditionele archieftaken van archiefdiensten als beheren, bewerken en benutten van archieven. Daarnaast zijn er stukken betreffende de specifieke taak van het Hulpdepot: het verhuren van archiefruimte aan derden.
Het archief is, afgezien van hetgeen vernietigd is, niet volledig. Veel van de bijlagen bij ingekomen en uitgaande brieven gevoegd, zijn niet aangetroffen. Deze stukken (rapporten, lijsten, overzichten) hebben het archief niet bereikt, waardoor alleen de geleidebrief aanwezig was. Dergelijke losse geleidebrieven zijn ter vernietiging uit het archief verwijderd. Desondanks kan gesteld worden dat geen grote hiaten in het archief zijn aangetroffen.
Selectie en vernietiging
Omdat de oorspronkelijke ordening van de correspondentie chronologisch was, moest de selectie ter bewaring en vernietiging op documentniveau plaatsvinden. Dat geschiedde gelijktijdig met de herordening op onderwerp van de te bewaren stukken. Bij de selectie is gebruik gemaakt van de relevante selectielijsten, waarbij volstaan kon worden met slechts enkele categorieën. Uit het archief zijn de volgende categorieën archiefstukken verwijderd en vernietigd:
Handelingnr Handeling Toelichting
015/296 Het uitvoeren van de begroting het verrichten van betalingen wegens de levering van gebruiks- en verbruiksgoederen voor huishoudelijke en administratieve doeleinden
076/103 Het aan de Rijks Geneeskundige Dienst verzoeken een bedrijfsgeneeskundig onderzoek in te stellen en van advies te dienen inzake de benodigde maatregelen en voorzieningen tot herstel van de gezondheid van een zieke werknemer het inzenden van ziek- en betermeldingen van personeel aan de RGD
102/90 Het toekennen van vergoedingen, uitkeringen of tegemoetkoming in kosten aan (gewezen) dienstplichtigen, erkende gewetensbezwaarden en naaste betrekkingen. het uitleveren van NS-abonnementen en dienstbrillen aan erkende gewetensbezwaarden
102/93 Het verlenen van huisvesting en het verstrekken van voeding van rijkswege aan dienstplichtigen en erkende gewetensbezwaarden gedurende het verblijf in werkelijke dienst, dan wel vervangende dienst. het onderbrengen van erkende gewetensbezwaarden in het pension Gelria te Arnhem
168/22 Het uitbetalen, inhouden of invorderen van primaire arbeidsvoorwaarden. het opstellen en inzenden van staten van gewerkte uren van 0-urencontractanten en het verantwoorden van aan WSW-medewerkers uitbetaalde weeklonen
143/132 Het sluiten van een overeenkomst inzake de levering en het onderhoud van roerende goederen en diensten. het bestellen van gebruiks- en verbruiksgoederen voor huishoudelijke en administratieve doeleinden, waaronder cokes en stookolie
143/283 Het ontvangen van stukken ter kennisname. agenda's, notulen en andere documenten van het Convent van Rijksarchivarissen, de Dienstcommissie, de Ondernemingsraad en de Bijzondere Commissie, alsmede circulaires van de ministeries van OKW, CRM en WVC en van de Rijksgebouwendienst en de Rijksgeneeskundigedienst
143/357 Het secretarieel en facilitair ondersteunen van het beleid. stukken betreffende afspraken, losse geleidebrieven, verzendlijsten, uitnodigingen voor en programma's van vergaderingen en evenementen
125/328 Het financieel afhandelen van het in goede staat brengen en bewaren van archieven die in een rijksarchiefbewaarplaats berusten. het aanschaffen en doen betalen van portefeuilles, lint, archiefdozen, omslagen, etiketten en boekbindersmaterialen
125/407 Het toestaan of afwijzen van een verzoek tot raadpleging of gebruik van archieven waaraan bij of na overbrenging beperkingen aan de openbaarheid zijn gesteld. het verlenen van toestemming tot raadpleging van niet-openbare archieven
125/417 Het beslissen op een verzoek tot uitlening van archiefbescheiden. het uitlenen van archiefstukken naar de oorspronkelijke beheerder, naar andere archiefbewaarplaatsen en het deponeren in het Hulpdepot van archiefstukken vanuit andere archiefbewaarplaatsen
125/462 Het administratief afhandelen van de beschikbaarstelling van archieven aan bezoekers. aanvraag- en reserveringsformulieren en bijbehorende lijsten
125/463 Het verstrekken van informatie uit archieven. het verstrekken van standaardinformatie uit en over archieven (uit de burgerlijke stand, stamboeken, pensioenregisters, centraal testamentenregister, Indische gouvernementsbesluiten, geloofsbrieven Tweede Kamer)
Daarnaast is nog een hoeveelheid dubbele documenten verwijderd (ca. 4,5 strekkende meter).
De aanvraag- en reserveringsformulieren met bijbehorende tel- en totaallijsten (handeling 125/462) zijn al eerder vernietigd, en wel enkele jaren nadat ze zijn ontstaan.
Aanvullingen
Er worden geen aanvullingen op het archief verwacht.
Verantwoording van de bewerking
De incomplete serie eigentijdse toegangen (agenda's en klappers) maakte het onmogelijk de oorspronkelijke chronologische ordening van de correspondentie intact te laten, én een goed toegankelijk archief te krijgen. Ook de vanaf 1974 toegepaste rubrieken waren onvoldoende specifiek, met - vrij omvangrijke - rubrieken als 'algemeen', 'personeel', 'interne dienst', 'binnengekomen archieven' en 'centrale directie'.
Herordening van de ingekomen en uitgaande brieven op onderwerp was onvermijdelijk. Bij het selectieproces werden de te bewaren documenten voorlopig geordend in de rubrieken B1 tot B4 en C1 tot C4, waarna bij een tweede bewerkingsslag de stukken in deze rubrieken werden geordend tot dossiers of onderwerpbundels. De in 1975 en 1980 afgescheiden bestanddelen betreffende vernietiging van archief resp. informatieverstrekking aan derden, werden met het hoofdarchief herenigd, waarbij de beschrijvingen van deze bestanddelen op een logische plaats in de inventaris zijn opgenomen.
Ordening van het archief
De archiefbestanddelen zijn fysiek geplaatst en genummerd in volgorde van bewerking, waarna de beschrijvingen in een logisch verband zijn weergegeven. De indeling der beschrijvingen is traditioneel: in hoofdrubriek A zijn de beschrijvingen van de eigentijdse toegangen geplaatst, terwijl in de hoofdrubriek B de beschrijvingen van de dossiers en bundels betreffende het in stand houden van de organisatie zijn geplaatst, ook wel de PIOFACH-dossiers of .07- en .08-dossiers genoemd. In hoofdrubriek C tenslotte zijn de beschrijvingen van de dossiers en bundels betreffende de uitvoering van de taken van het Hulpdepot te vinden.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van kwetsbare of slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Hulpdepot Rijksarchiefdienst Schaarsbergen, nummer toegang 2.14.56, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Hulpdepot Schaarsbergen, 2.14.56, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Afgescheiden archiefmateriaal
De plaatsingslijsten en inventarissen, door medewerkers van het Hulpdepot vervaardigd als toegang op de archieven, zijn veelal bij de terugzending van die archieven naar de rijksarchieven in de provincie meegegeven. Kopie-exemplaren van deze toegangen zijn zelden in het archief van het Hulpdepot opgenomen.
Verwante archieven
Relevante en gerelateerde informatie kan gevonden worden in de archieven van die instellingen welke zich met het Hulpdepot hebben bezig gehouden, alsmede welke met het beheer belast zijn van de archieven die enige tijd in Schaarsbergen zijn beheerd:
  • Algemeen Rijksarchief 1802-1966, toegang 2.14.03;
  • Algemeen Rijksarchief 1967-2002, toegangen 2.14.04, 3.12.10, 2.14.102, 2.14.34;
  • Centrale Directie van de Rijksarchiefdienst 1967-2007, toegang 2.14.18
  • Afdeling Rijksarchiefinspectie 1961-1991, toegangen 2.14.09.04, 2.14.09.05, 2.14.10;
  • de rijksarchieven in de provincie, toegang via www.archieven.nl, met name het Gelders Archief, waarvan de voorganger, het Rijksarchief in Gelderland van 1991-1999 het beheer over het Hulpdepot heeft gevoerd
Publicaties
Monografieën over de geschiedenis van het Hulpdepot van de Rijksarchiefdienst bestaan niet. De belangrijkste gedrukte bronnen ter bestudering van dit onderwerp zijn:
  • ; Verslagen omtrent ’s Rijks oude archieven , tweede serie jrg. XXI (1948) - XL (1967), ’s-Gravenhage 1949-1969
  • . Overzicht van de archieven geplaatst in het Hulpdepot van het Algemeen Rijksarchief in Schaarsbergen , door H. G. Wondaal en R. Braad. 's-Gravenhage, 1975
Over de bunker als gebouw en als onderdeel van het Duitse luchtverdedigingssysteem in de jaren 1943-1944 is meer gepubliceerd. De belangrijkste publicaties zijn:
  • ; Vossebeld, René, Geschiedenisboek Diogenes, een gebouw als systeem. Bouwhistorische opname Diogenesbunker in opdracht van de Rijksgebouwendienst . ViCie Vossebeldconsult, 2007
  • ; Steijven, Ilona, Ruimteboek Diogenes. Beschrijving van de Diogenesbunker en alle 249 ruimten in het object, als supplement bij het Geschiedenisboek Diogenes van Vicie Vossebeldconsult . Rijksgebouwendienst, 2007
  • ; Scholten, Alex, Rapport haalbaarheid herbestemming bunker ‘Diogenes’ te Schaarsbergen . In opdracht van de Rijksgebouwendienst. Arba Minch, Den Haag 2007
  • ; Steijven, Ilona, Publieksontsluiting bunker Diogenes. Rijksgebouwendienst, 2007
  • ; Steijven, Ilona, Een dissonante herinnering / Diogenes en de toekomst van het oorlogserfgoed, in: Levend erfgoed, Vakblad voor public folklore & public history , 2009
  • . Diogenes een unieke bunker met een bijzonder verhaal. Verslag van een verkenning naar de toekomstmogelijkheden van de bunker Diogenes door Ad van Heiningen, in opdracht van de provincie Gelderland, oktober 2016 - september 2017
HandelingnrHandelingToelichting

Archiefbestanddelen