Terug naar zoekresultaten

1.11.01.01 Inventaris van de collectie aanwinsten van de voormalige Eerste Afdeling van het Algemeen Rijksarchief, 14e eeuw-1933

De plaatsingslijst van de collectie kleinere, los van archieven geraakte aanwinsten, bevat zeer uiteenlopende archiefbescheiden. Raadpleeg voor gebruik de zoekfunctie voor het vinden van persoonsnamen, scheepsnamen, instellingen en geografische namen.
Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

1.11.01.01
Inventaris van de collectie aanwinsten van de voormalige Eerste Afdeling van het Algemeen Rijksarchief, 14e eeuw-1933

Auteur

W.D. Post, E.A.T.M. Schreuder

Versie

28-10-2024

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1993 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Aanwinsten Eerste Afdeling
Aanw. 1e afd. ARA

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 14e eeuw - 1933

Archiefbloknummer

1229

Omvang

2203 inventarisnummer(s) 49,79 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het. Een klein gedeelte is gesteld in talen als het, heten het.
Nederlands
Frans
Engels
Latijn

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven en gedrukte documenten. Kennis van het 15e, 16e, 17e en 18e eeuwse handschrift is noodzakelijk.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Admiraliteiten Aerssen, van Chambre Mi-Partie College ter Admiraliteit in Friesland College ter Admiraliteit in West-Friesland en het Noorderkwartier College ter Admiraliteit in Zeeland College ter Admiraliteit op de Maze College ter Admiraliteit te Amsterdam Directie van de Sociëteit van Suriname Generaliteitsrekenkamer Gouverneur van Suriname Gouverneur van Berbice Gouverneur-Generaal en Raden van Indië Gouverneur-Generaal van Suriname Grote Raad van Mechelen Hervormde Gemeente te Malakka Hoge Krijgsraad der Verenigde Nederlanden Hoge Raad Hof van Politie en Criminele Justitie Suriname Hof van Holland Leycester Legaties Nassause Domeinraad vanaf 1581 Nederlands-Portugees-Israëlitische Gemeente te Suriname Raad der Koloniën Raad van Brabant Raad van Politie Suriname Raad van Politie en Justitie Suriname Raad van State, 1580-1795 Raad-extraordinaris van Indië Stadhouderlijke Secretarie Staten-Generaal, 1576-1588 Staten-Generaal, 1576-1796 Staten van Brabant Staten van Holland en West-Friesland Staten van Utrecht Staten van Zeeland Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) Verenigde Oostindische Compagnie, Kamer Amsterdam Verenigde Oostindische Compagnie, Kamer Delft Verenigde Oostindische Compagnie, Kamer Hoorn Verenigde Oostindische Compagnie, Kamer Rotterdam Verenigde Oostindische Compagnie, Kamer Zeeland Waalse Gemeente te Rijssel Waalse Gemeente van Aire West-Indische Compagnie (WIC) (1621-1674) West-Indische Compagnie (WIC) (1674-1791) Westindische Compagnie, Kamer Amsterdam Westindische Compagnie, Kamer Noorderkwartier

Samenvatting van de inhoud van het archief

De plaatsingslijst van de collectie kleinere, los van archieven geraakte aanwinsten, bevat zeer uiteenlopende archiefbescheiden. Raadpleeg voor gebruik de zoekfunctie voor het vinden van persoonsnamen, scheepsnamen, instellingen en geografische namen.

Archiefvorming

Geschiedenis van het archiefbeheer
De vorming van de Collectie Aanwinsten van de Eerste Afdeling
De splitsingen die in 1913 (vijf afdelingen) en 1924 (drie afdelingen) in de organisatie van het Algemeen Rijksarchief werden doorgevoerd hadden voor de collectie Aanwinsten vooralsnog geen gevolgen. ( VROA 1912 p. 10-11 en 1924 I p. 26. ) De eerste aanzet om tot definitieve splitsing van de collectie over te gaan werd in het jaar 1933 gegeven. In dat jaar werden de aanwinsten voor het eerst per afdeling geregistreerd en ontstonden er gescheiden aanwinstencollecties op de Eerste, Tweede en Derde Afdeling. De Collectie Aanwinsten 1818-1932 bleef voorlopig nog in ongescheiden toestand in het depot van de Eerste Afdeling berusten. Tussen 1933 en 1944 werden lijsten vervaardigd die in een definitieve verdeling en de toewijzing van deze stukken moesten voorzien. Deze lijsten waren gebaseerd op het overzicht van de Collectie Aanwinsten 1818-1887 en de jaarlijkse aanwinstenlijsten in de jaarverslagen 1888-1932. ( De lijst over de jaren 1818-1887 werd gepubliceerd in: VROA 1926 I p. 149 e.v. ) De definitieve lijst die de toewijzing regelde, kwam in 1944 gereed en diende als bewijsstuk dat de onmiddellijke zorg over de stukken was overgegaan van de Algemene Rijksarchivaris naar de Rijksarchivarissen van de betreffende afdelingen. De stukken uit de periode 1818-1887, 1888-1932 die aan de Eerste Afdeling werden toegewezen, werden in volgorde van het jaar van verwerving voor de aanwinsten uit de periode 1933-1944 geplaatst. ( VROA 1944, p. 19. ) Alleen ontbrak nu nog een eenvormige toegang tot de collectie. In 1947 werd in deze leemte voorzien door alle beschrijvingen uit de lijsten 1818-1887, 1888-1932 op fiches over te brengen en samen te voegen met de beschrijvingen van de aanwinsten uit de periode na 1932. Eveneens werd in dat jaar de serie Koloniale Aanwinsten Oost- en West-Indië opgeheven en ondergebracht bij de Collectie Aanwinsten van de Eerste Afdeling. De stukken werden geplaatst onder het jaar waarin zij door het Algemeen Rijksarchief werden verworven. ( VROA 1947, p. 15. )
De verwerving van het archief
Het archiefblok bevat archiefstukken onder verschillende rechtstitels verworven.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Aanwijzingen voor de gebruiker.
De plaatsingslijst op de Collectie Aanwinsten van de Eerste Afdeling van het Algemeen Rijksarchief bestaat uit een lijst van beschrijvingen, in volgorde van jaar van verwerving op alle archiefbestanddelen die momenteel in deze collectie berusten. Deze lijst is voorzien van een naamindex. Voor het traceren van de gewenste stukken staan twee sleutels ter beschikking:
  • Zoeken op basis van namen via de naamindex waarin alle voorkomende namen van personen, instellingen, geografische namen en scheepsnamen zijn opgenomen.
  • Zoeken op basis van de signatuur van de stukken. De stukken staan in volgorde van de Aanwinstennummers (signatuur) beschreven.
Van groot belang is het te weten dat de nummering die in de marge voor de beschrijving is aangegeven het aanvraagnummer betreft. Uitsluitend met dit nummer kunnen de stukken worden aangevraagd. Bij het maken van verwijzingen in literatuur, annotatie e.d. dient altijd dit nummer te worden gebruikt en niet het Aanwinstennummer. Het nummer dat boven de beschrijving staat vermeld betreft het Aanwinstennummer. Het Aanwinstennummer is altijd opgebouwd uit een jaartal (jaar van verwerving), een romeins nummer en/of een arabisch nummer waarbij de aanduiding Aanwinsten vooraf gaat (bijv. "Aanwinsten 1888 XXVI 24" of "Aanwinsten 1988 3"). Dit nummer fungeert tevens als concordans op de nieuwe (aanvraag)nummering. Tenslotte moet hier nog vermeld worden dat op de Eerste Afdeling de "Inventaris van de uit de Collectie Aanwinsten vervreemde archiefbescheiden" kan worden geraadpleegd. Deze inventaris bevat gegevens over de huidige vindplaats van de in het verleden uit de Collectie vervreemde bestanddelen. Vanaf 1991 wordt in de inventaris zelf de vindplaatsen van vervreemde stukken vermeldt. Bovendien kan de Afdeling assistentie verlenen aan bezoekers die geïnteresseerd zijn in de herkomst van de in de Collectie Aanwinsten berustende archiefbescheiden. Hiertoe kan een beroep worden gedaan op de medewerker die belast is met het onderhoud van de geautomatiseerde databank van de Collectie Aanwinsten. Om misverstanden te vermijden moet hier worden benadrukt dat de "Collectie 1902" en de "Verspreide Collecties" niet zijn opgenomen in de inventaris van de Collectie Aanwinsten van de Eerste Afdeling maar in afzonderlijke inventarissen zijn beschreven. ( . -Bondam/Jansen, Inventaris Verspreide Collecties, Den Haag? (ARA Ie Afd. inv. no. 1.11.02); G.H. van Marle/W.W. van Driel, Inventaris van de Collectie 1902 (c.1218- c.1885), Den Haag 1979 (ARA Ie Afd. inv. no. 1.11.40). Een andere inventaris met een vergelijkbare wordingsgeschiedenis, maar van veel latere datum is: G.H. van Marle/W.W. van Driel, Verzameling afgedwaalde stukken van onbepaalde herkomst, Den Haag 1979. )
Aanvullingen
De inventaris zal - indien er aanwinsten gedaan zijn - ieder jaar worden aangevuld met gegevens van nieuwe aanwinsten en van vervreemde of elders geplaatste stukken uit de collectie.
Verantwoording van de bewerking
De oorsprong van de Collectie Aanwinsten dateert waarschijnlijk al van het moment waarop de Rijksarchiefdienst werd gegrondvest. De registratie vond gewoontegetrouw plaats in de Verslagen van `s Rijks Oude Archieven (VROA), waarin jaarlijks melding werd gemaakt van de aanwinsten die door de verschillende Rijksarchieven werden verworven. Deze verslaglegging betekende echter nog niet dat men over een goed systeem voor de registratie en berging van de aanwinsten beschikte. In het Algemeen Rijksarchief werd het pas onder de Algemene Rijksarchivaris Van Riemsdijk (1887-1912) gewoon de aanwinsten, na publikatie in het jaarverslag, genummerd onder het jaar van werving in het depot te plaatsen.
Onder zijn bewind werden ook de tot dan toe niet systematisch geborgen oudere aanwinsten, genummerd en onder het jaar van aanwinst, vóór de al bestaande reeksen in het depot geplaatst. ( VROA 1903, p. 6. ) De oorsprong van de collectie Aanwinsten moet dus worden gedateerd na het aantreden van Van Riemsdijk in 1887.
De herinrichting van de aanwinsten stond niet op zichzelf. Vrijwel tegelijkertijd ontstonden namelijk de "Verspreide Collecties" en de "Collectie 1902". Het ontstaan van deze collecties heeft te maken met de verhuizing van het Algemeen Rijksarchief van het Plein naar het Bleijenburg die in 1902 werd afgesloten. Tijdens deze verhuizing trof men in een aantal kamers (!) stukken aan die:
"[....] bij regeling van archieven terzijde waren gelegd of ongeïnventariseerd gebleven. De meeste zullen echter door koop of schenking zijn verkregen en zouden dus tot de aanwinsten gerekend moeten worden, indien bekend was, aan wie zij vroeger toekwamen en wanneer zij in het bezit van het Rijksarchief zijn overgegaan". ( VROA 1903, p. 7. )
De verhuizing dwong tot inventarisatie van dit materiaal. Voorzover de stukken nog konden worden geïdentificeerd werden zij ondergebracht in de Collectie Aanwinsten of andere archiefbestanden. Bleek dit laatste niet mogelijk te zijn dan werden deze resterende stukken ondergebracht in de "Collectie 1902" en later in de "Verspreide Collecties".
Voor beide collecties geldt dat zij een identieke ontstaansgeschiedenis kennen. Het verschil tussen beide collecties is namelijk praktisch en niet principieel van aard. De "Collectie 1902" bevat stukken die nog op het Plein, dus in de aanloop naar de verhuizing toe, in een verzameling bijeen werden geplaatst terwijl de vorming van de "Verspreide Collecties" na deze verhuizing plaatsvond. In de oude jaarverslagen is jammer genoeg alleen het tot stand komen van de verzamelingen "Verspreide Collecties" goed gedocumenteerd. Hieruit blijkt dat aan de archivaris Bondam werd opgedragen de verspreide stukken zoveel mogelijk onder te brengen bij de al bestaande archieven en collecties en de resterende stukken, waarvan de herkomst niet meer bepaald kon worden, op te nemen in de "Verspreide Collecties" met verwijzing naar de kamers waar zij werden aangetroffen. In 1919 werden deze werkzaamheden definitief door Bondam voltooid. ( VROA 1903 p. 7, 1914 I p. 35, 1915 I p. 39-40, 1919 P. 10. ) Waarschijnlijk is de "Collectie 1902" een nevenprodukt geweest bij het ruimen en invoegen van de "oude aawinsten" waarover Van Riemsdijk in zijn jaarverslag van 1903 sprak. ( VROA 1903, p. 6. ) Om misverstanden te vermijden moet hier worden benadrukt dat de "Collectie 1902" en de "Verspreide Collecties" niet zijn opgenomen in de inventaris van de Collectie Aanwinsten van de Eerste Afdeling maar in afzonderlijke inventarissen zijn beschreven. ( Bondam/Jansen, Inventaris Verspreide Collecties, Den Haag? (ARA Ie Afd. inv. no. 1.11.02); G.H. van Marle/W.W. van Driel, Inventaris van de Collectie 1902 (c.1218- c.1885), Den Haag 1979 (ARA Ie Afd. inv. no. 1.11.40). Een andere inventaris met een vergelijkbare wordingsgeschiedenis, maar van veel latere datum is: G.H. van Marle/W.W. van Driel, Verzameling afgedwaalde stukken van onbepaalde herkomst, Den Haag 1979. )
De voorliggende lijst van beschrijvingen is een nevenprodukt van het geautomatiseerde "Aanwinstenbestand" dat sinds december 1988 bij de Eerste Afdeling in gebruik is. Het betreft hier een databank waarmee in 1989 een inventaris, een index en een concordans werden aangemaakt. Het streven dat aan het "Aanwinsten-projekt" ten grondslag lag, was de toegankelijkheid en de registratie van de Collectie Aanwinsten ingrijpend te verbeteren. Tot 1988 was de inhoud van de collectie alleen op fiche beschikbaar en kon slechts op aanvraag door bezoekers van de studiezaal worden geraadpleegd. Met het gereedkomen van deze inventaris kon aan deze toestand een einde worden gemaakt en kwam de inhoud van de collectie (45 m.) eindelijk permanent beschikbaar voor gebruik op de studiezaal. In 1991 is de inventaris gewijzigd. Deze inventaris is bijgewerkt tot en met het jaar 2005.
Ordening van het archief
In plaats van de beschrijvingen te ordenen op de datering van de stukken, zijn de beschrijvingen geordend in de volgorde van het Aanwinstennummer, d.w.z. in de volgorde van verwerving door de Eerste Afdeling. De concordans is hiermee vervallen.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Aanwinsten Eerste Afdeling, nummer toegang 1.11.01.01, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Aanw. 1e afd. ARA, 1.11.01.01, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar

Archiefbestanddelen