Terug naar zoekresultaten

1.05.14 Inventaris van het archief van de Nederlandse Bezittingen ter Kuste van Guinea, 1658-1872

Het archief is gerubriceerd in twee tijdperken. Uit de eerste periode tot 1816 zijn stukken bewaard gebleven van de directeur-generaal, gouverneur-generaal (vanaf 1801)en commandant-generaal (vanaf 1810) , bestuurders van de "Kuste van Guinea". Het betreft onder meer journaals van het fort Sint George d` Elmina waar het gezag zetelde. Ook uit het tijdperk 1816-1872 zijn veel journaals bewaard gebleven evenals correspondentie met de buitenforten , bijvoorbeeld Accra. In 1816 was H.W.Daendels was tot gouverneur-generaal benoemd.In deze rubriek zijn ook stukken te vinden die te maken hebben met de "goudwassching-delving". De reden waarom de Portugezen in 1470 naar Afrika waren gekomen en het handelsfort bouwden. In 1637 werd Elmina door de Nederlanders veroverd.Het archief bevat ook financiële stukken van de "contrarolleur der financiën en magazijnen-fiscaal" zoals het "stukboek van aanwezige voorraden goud, geldspecie, romaals [stukken textiel die als betaalmiddel van de Afrikaanse arbeiders fungeerden], rhum enz. 1833-1855.Onder de subrubriek "gedeponeerde stukken" vindt men de papieren uit 1855-1863 van Penni Annam, een Afrikaanse soldaat. In Elmina was in 1836 en werfdepot opgericht. In de tijd tussen 1855 en 1872 begon men opnieuw met de werving van Afrikaanse soldaten voor de dienst in Nederlands-Indië, in kleinere aantallen en alleen met vrijwilligers. In 1872 werden de Nederlandse bezitingen aan Engeland overgedragen.

Download inventaris als PDF Download inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Testamenten Zuid-Holland tot 1973

Beschrijving

Archief Beschrijving van het archief Archiefvorming Inhoud en structuur van het archief Aanwijzingen voor de gebruiker Verwant materiaal

Archief

Titel

1.05.14

Inventaris van het archief van de Nederlandse Bezittingen ter Kuste van Guinea, 1658-1872

Auteur

R. Bijlsma

Versie

16-09-2022

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag

1921 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Nederlandse Bezittingen op de Kust van Guinea

Kust van Guinea

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1658-1872

Archiefbloknummer

158

Omvang

; 1146 inventarisnummer(s) 64,70 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.

Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven en gedrukte teksten. De Nederlandstalige stukken van voor ca. 1700 zijn geschreven in het gotische cursiefschrift, met name in de oud-Hollandse klerkencursief.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Agent van het Succursale-Depôt te Comassie op de Kust van Guinea Agent voor de Werving te Comassie op de Kust van Guinea Ambtenaar van de Burgerlijke Stand op de Kust van Guinea Assistent te Axim op de Kust van Guinea Boekhouder op de Kust van Guinea Boekhouder-Fiscaal-Secretaris-Kassier op de Kust van Guinea Boekhouder-Officier van Justitie-Secretaris-Kassier op de Kust van Guinea Commandant der Gewone Militaire Bezetting op de Kust van Guinea Commandant en Directeur van het Afrikaanse Werfdepôt op de Kust van Guinea Commandant-Generaal op de Kust van Guinea Commandeur op de Kust van Guinea Controleur der Belastingen op de Kust van Guinea Controleur der Financiën en Magazijnen en Fiscaal op de Kust van Guinea Directeur van het Afrikaanse Werfdepôt op de Kust van Guinea Directeur-Generaal en Raden op de Kust van Guinea Directeur-Generaal en Raden op de Kust van Guinea, Secretaris fungerend als Notaris Directeur-Generaal en Raden over de Noord- en Zuidkust van Afrika Directeur-Generaal van de Noordkust van Afrika en het Eiland St. Thomé Factorijhouder te Apam op de Kust van Guinea Fiscaal op de Kust van Guinea Fort te Commany op de Kust van Guinea Gezaghebber van het Buitenfort Accra op de Kust van Guinea Gezaghebber van het Buitenfort Apam op de Kust van Guinea Gezaghebber van het Buitenfort Behien of Apollonia op de Kust van Guinea Gouverneur op de Kust van Guinea Gouverneur-Generaal op de Kust van Guinea Gouverneur-Generaal op de Kust van Guinea Grote Raad op de Kust van Guinea Grote Raad op de Kust van Guinea, Secretaris fungerend als Notaris Kassier op de Kust van Guinea Kleine Raad op de Kust van Guinea Koloniale Raad op de Kust van Guinea Krijgsraad te Velde op de Kust van Guinea Kust van Guinea, Consulaat van Sardinië Notaris op de Kust van Guinea Ontvanger der Inkomende Rechten op de Kust van Guinea Postdirecteur op de Kust van Guinea President en Raden op de Kust van Guinea President en Raden op de Kust van Guinea, Secretaris fungerend als Notaris Raad op de Kust van Guinea Rechtbank op de Kust van Guinea Secretaris op de Kust van Guinea Secretaris-Kassier op de Kust van Guinea Vendumeester op de Kust van Guinea Vice-President en Publiek Aanklager op de Kust van Guinea Wees- en Onbeheerde Boedelkamer op de Kust van Guinea

Annam, Penni

Niesen , Jan vrijhandelaar op de Kust van Guinea

Ruhle, Abraham

Stupani, J.C.

Wijngaarden, H. van

, (1801-1807), (1816-1820)

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief is gerubriceerd in twee tijdperken. Uit de eerste periode tot 1816 zijn stukken bewaard gebleven van de directeur-generaal, gouverneur-generaal (vanaf 1801)en commandant-generaal (vanaf 1810) , bestuurders van de "Kuste van Guinea". Het betreft onder meer journaals van het fort Sint George d` Elmina waar het gezag zetelde. Ook uit het tijdperk 1816-1872 zijn veel journaals bewaard gebleven evenals correspondentie met de buitenforten , bijvoorbeeld Accra. In 1816 was H.W.Daendels was tot gouverneur-generaal benoemd.
In deze rubriek zijn ook stukken te vinden die te maken hebben met de "goudwassching-delving". De reden waarom de Portugezen in 1470 naar Afrika waren gekomen en het handelsfort bouwden. In 1637 werd Elmina door de Nederlanders veroverd.
Het archief bevat ook financiële stukken van de "contrarolleur der financiën en magazijnen-fiscaal" zoals het "stukboek van aanwezige voorraden goud, geldspecie, romaals [stukken textiel die als betaalmiddel van de Afrikaanse arbeiders fungeerden], rhum enz. 1833-1855.
Onder de subrubriek "gedeponeerde stukken" vindt men de papieren uit 1855-1863 van Penni Annam, een Afrikaanse soldaat. In Elmina was in 1836 en werfdepot opgericht. In de tijd tussen 1855 en 1872 begon men opnieuw met de werving van Afrikaanse soldaten voor de dienst in Nederlands-Indië, in kleinere aantallen en alleen met vrijwilligers.
In 1872 werden de Nederlandse bezitingen aan Engeland overgedragen.

Archiefvorming

Geschiedenis van het archiefbeheer

De overdracht der Nederlandsche Bezittingen ter Kuste van Guinea, waarvan de afstand aan Groot-Britannië bij overeenkomst van 25 Februari 1871 (gepubliceerd in Staatsblad 1872 no. 17) bepaald was, had 6 April 1872 plaats. Het grootste gedeelte van het archief was vooraf geïnventariseerd en ter opzending naar het moederland gereed gemaakt.

Omtrent de bewaring dezer stukken werd in Mei 1872 eene briefwisseling gevoerd tusschen den minister van Koloniën en zijn ambtgenoot van Binnenlandsche Zaken, welke er toe leidde, dat deze Minister tot opneming in het Algemeen Rijksarchief opdracht gaf bij schrijven aan den Archivaris van het Rijk van 29 Mei 1872, 5de afd. Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen no. 184. Bij dit schrijven waren gevoegd lijsten der stukken, welke men ter Kuste had samengesteld. Daar evenwel plaatsgebrek de opberging in het Algemeen Rijksarchief (nu Nationaal Archief) verhinderde, bleven de naar het moederland getransporteerde kisten met archiefstukken op het departement van Koloniën. In 1878 geschiedde de overbrenging van 19 kisten naar het Algemeen Rijksarchief, vanwaar deze in 1880 ter ontpakking werden overgebracht naar den zolder boven het Gerechtshof. Eerst in 1885 werden de bescheiden voor goed in het Algemeen Rijksarchief opgeborgen. In hetzelfde jaar werd nog eene kist met bescheiden daarheen overgebracht, welke indertijd op het departement van Koloniën was achtergebleven.

Een groot deel van het zeventiende-eeuwsche archief blijkt reeds verloren te zijn geweest op het einde van de 18de eeuw: van de archieven, die in het jaar 1796 bewaard werden ter raadkamer binnen het hoofdkasteel Sint George d'Elmina, wordt eene summiere opgave aangetroffen in den inventaris, opgemaakt op 25 October 1796 en berustend in het "Protocol van Origineele Stukken" van dat jaar (Inv. no. 329).

De verwerving van het archief

Het archief is bij Koninklijk Besluit of ministeriële beschikking overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking

De indeeling van den hierna volgenden inventaris in twee tijdperken, met den datum 11 Maart 1816 als terminus, was mogelijk dank zij eene bepaling in de instructie van den Gouverneur-generaal, vastgesteld bij Koninklijk besluit 27 Juli 1815 no. 31; artikel 5 dezer instructie schreef voor, dat voor de geheele administratie ter Kuste nieuwe boeken moesten werden aangelegd.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen

Volledig openbaar.

Beperkingen aan het gebruik

Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.

Materiële beperkingen

Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Aanvraaginstructie

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

Creëer een account of log in.
Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Citeerinstructie

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Nederlandse Bezittingen op de Kust van Guinea, nummer toegang 1.05.14, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Kust van Guinea, 1.05.14, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën

Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar

Verwante archieven

In het archief van de tweede WIC bevinden zich veel duplicaten van stukken die in het eigen archief van de Kust van Guinea verloren zijn gegaan.

378 B Tijdperk 1816 - 1872 1816 - 1872
- 379 I Archief van den Gouverneur-generaal (1816), Commandeur (1920), Gouverneur(1838).
  
  Voor de Kust van Guinea werd in het jaar 1815 niet zoo-als voor de Westindische koloniën een regeeringsreglement gearresteerd. Het Koninklijk besluit van 27 Juli 1815 no. 31 dat de bestuursinrichting voor de Nederlandsche Etablissementen (of Bezittingen) ter Kuste regelde, stelde slechts vast eene tabel van het personeel en eene instruktie voor den hoofdgebieder; tot dit ambt werd benoemd Mr. H. W. Daendels, die den titel kreeg van Gouverneur-generaal.
  
  Het 7de artikel dezer instructie (welke 73 artikelen telde) droeg aan den Gouverneur-generaal de opperdirectie in het militaire, civiele, politieke en huishoudelijke op. Artikel 24 hield het voorschrift in, dat de Gouverneur-generaal in zaken van aangelegen-heid den Grooten Raad moest convoceeren en in zaken van minder belang raad moest houden met den Kleinen Raad; in beide colleges zou hij het voorzitterschap bekleeden. Op 11 Maart 1816 aanvaardde de Gouverneur-generaal het bewind ter Kuste.
  
  In verband met de afschaffing van den slavenhandel werd bij Koninklijk besluit van 1 November 1819 no. 32 eenenieuwe inrichting der administratie van de Etablissementen ter Kuste van Guinea vastgesteld, welke inhield, dat het hoofd ter Kuste den titel zou voeren van Commandeur. Op 1 Juli 1820 werd aan dit besluit uitvoering gegeven.
  
  Het Koninklijk besluit van 23 Maart 1838 no. 104 bracht eene wijziging in het bestuur en de administratie voor de Etablissementen ter Kuste; o.a. werd de Commandeur vervangen door een Gouverneur. Deze titulatuur bleef gehandhaafd bij de Koninklijke besluiten van 2 Maart 1839 no. 93 en van 27 Februari 1842 n°63 betreffende de bestuursinrichting ter Kuste.
  
  Eerste bij Koninklijk besluit van 2 Juli 1817 no. 52 werd een Reglement van bestuur voor de Nederlandsche bezittingen ter Kuste van Guinea vastgesteld, met intrekking van de instructie voor den Gouverneur-generaal van 1815. Artikel 1 van het Reglement bepaalde, dat bij den Gouverneur het hoogste gezag zou berusten, terwijl hem volgens artikel 2. een Koloniale Raad zou zijn toegevoegd.
  
  Artikel 4. verplichtte den Gouverneur het gevoelen van den Raad in te winnen, zoo dikwerf algemeene bepalingen uitgevaardig of belangrijke maatregelen moesten worden; aan den Gouverneur allen stond de beslissing.
  
  Het Nederlandsch gezag ter Kuste nam op 6 April 1872 een einde.

Let op