Algemene grondwetsherziening (1983)

Amsterdam officieel de hoofdstad van het Koninkrijk der Nederlanden

Eerste pagina van de grondwetswijziging van 1983.
Alles uitklappen

Van een echte staatkundige vernieuwing is in de herziene Grondwet geen sprake. Wel krijgt de Grondwet een behoorlijke opknapbeurt. Niet alleen verandert de Grondwet, ook worden nieuwe grondrechten toegevoegd, zoals de bescherming van burgers tegen discriminatie (artikel 1), de vastlegging van de onaantastbaarheid van de persoonlijk levenssfeer (artikel 10) en het menselijk lichaam (artikel 11), een algemene vrijheid van meningsuiting en de verplichting van de overheid om werkgelegenheid, bestaanszekerheid en een schoon milieu te bevorderen. Hiermee wordt dus een aantal sociale grondrechten in de Grondwet opgenomen. Verouderde bepalingen verdwijnen.

Het was al heel wat jaren geleden dat de Grondwet op essentiële punten was aangepast. Na de fundamentele wijzigingen in 1917 waren er wel met enige regelmaat kleine aanpassingen aangebracht. De laatste was in 1971, toen de kiesgerechtigde leeftijd werd verlaagd naar achttien jaar. Van een echte staatkundige vernieuwing is in de herziene Grondwet geen sprake.

  • Andere belangrijke wijzigingen zijn dat Amsterdam nu officieel de hoofdstad van het Koninkrijk der Nederlanden wordt genoemd. 
  • De verlaging van de leeftijd om Kamerlid te mogen worden naar 18 jaar, de invoering van gelijktijdige  verkiezingen van alle Eerste Kamerleden voor vier jaar.
  • De mogelijkheid om kiesrecht voor gemeenteraden open te stellen voor inwoners die geen Nederlanders zijn. 
  • De doodstraf verboden: Hoewel de doodstraf al sinds 1870 was afgeschaft en alleen direct na de Tweede Wereldoorlog weer werd toegepast, wordt in de grondwetsherziening van 1983 de doodstraf nadrukkelijk verboden. 

Onderstaande gegevens zijn nodig om de archiefstukken op te vragen in het Nationaal Archief. Gedigitaliseerde stukken kunnen in hoge kwaliteit gedownload worden.

Grondwet 1983
Inventaris van het archief van de Kabinet der Koningin: Verbaalarchief, 1976-1988 (2010-2013).
2.02.30, inventarisnummer 15263.
Dit archiefstuk is beperkt openbaar. Het is daarom alleen op aanvraag in te zien.