In 1433 wordt Filips de Goede, hertog van Bourgondië, de nieuwe graaf van Holland, Zeeland en Henegouwen. Hij is dan al hertog van Brabant en Limburg en graaf van Vlaanderen, Artesië en Namen. Filips voert stap voor stap een centraal bestuur in om zijn controle over de Nederlandse gewesten te vergroten. Deze Bourgondische centralisatiepolitiek wordt door zijn opvolgers voortgezet.
Rekenkamer
Om het centrale bestuur te ondersteunen zijn duizenden ambtenaren nodig, zoals schouten, baljuws, rentmeesters en dijkgraven. In 1443 richt Filips een Hollandse rekenkamer op (de Grafelijksheidsrekenkamer) om de rekeningen van zijn plaatselijke ambtenaren te controleren. Brabant en Vlaanderen hebben dan al hun eigen rekenkamers.
Ambtenarenregister
Het controleren van alle ambtenaren vereist een hoop administratie. In dikke registers houdt de rekenkamer bij door wie welke functie wordt vervuld. Het ambtenarenregister van 1518-1540 is wel heel bijzonder. Dit ‘ruige blauwe register’ is namelijk compleet bedekt met haar!
Het register met perkamenten en papieren bladen is gebonden in een slappe perkamenten band met witgrijs schapenhaar. De reden waarom de haren niet zijn verwijderd is niet bekend. Misschien speelt de stevigheid van het materiaal een rol. De naam ontleent het register aan zijn bontje; ruig (ruw, dus met haar). Perkament wordt gemaakt van kalfs-, lams-, schapen- of soms geitenvel. Het is veel duurzamer dan papier en daarom veel gebruikt om officiële akten op te schrijven.
Wat staat er in?
Het register houdt de benoeming van ambtenaren in de Bourgondische noordelijke Nederlanden bij. Dit register en drie andere registers uit de periode 1450-1580 zijn digitaal doorzoekbaar. Zo kan je bijvoorbeeld opzoeken wie er in deze periode allemaal schout van Leiden is geweest.
Grafelijke ambtenaren Holland (commissieboeken), 1450-1580 | Nationaal Archief
Onderstaande gegevens zijn nodig om de archiefstukken op te vragen in het Nationaal Archief. Gedigitaliseerde stukken kunnen in hoge kwaliteit gedownload worden.
Ruige register 1540
Inventaris van het archief van de Grafelijkheidsrekenkamer of Rekenkamer der Domeinen van Holland: Registers en Stukken, (1233) 1446-1728 (1812).
3.01.27.01, inventarisnummer 493
Nog niet digitaal beschikbaar
