Als derde zoon van een edelman is Engelbert I van Nassau voorbestemd voor een carrière in de kerk. Zijn lot verandert wanneer zijn twee oudere broers kinderloos overlijden. Als oudste levende zoon moet Engelbert zorgen voor het voortbestaan van zijn familielijn.
Een schatrijke erfgename
In 1403 trouwt Engelbert met Johanna van Polanen. Johanna is op dat moment 11 jaar oud en de erfgename van het rijke Huis Polanen. Haar voorouders hebben uit opgekochte goederen van verarmde edelen en uit beloningen van de graven van Holland voor bewezen diensten een aanzienlijk domein opgebouwd in Holland en het noorden van Brabant. Vooral haar grootvader Jan II van Polanen en zijn oom Willem van Duivenvoorde hebben daar aan bijgedragen. De belangrijkste onderdelen van Johanna’s domein zijn de heerlijkheid De Lek, de heerlijkheid Oosterhout en bovenal stad en land van Breda. Dankzij het huwelijk wordt Engelbert de nieuwe heer van deze gebieden.
De huwelijksakte
De huwelijksakte van Engelbert en Johanna bestaat uit twee oorkonden. De oorkonden zijn een bevestiging én een herbevestiging van de huwelijkse voorwaarden van het echtpaar. Aan de oorspronkelijke bevestiging hangt het gele waszegel van hertogin Johanna van Brabant. Het rode zegel van haar opvolger Antoon van Bourgondië hangt aan de herbevestiging. De oorkonden zijn verbonden met een zegelstaart met een rode zegel. Door de documenten aan elkaar te bevestigen hoeven de voorwaarden uit het oudste document niet herhaald te worden.
Het huwelijk tussen Engelbert en Johanna legt de basis voor de macht en welvaart van het Huis Nassau in de Nederlanden. Breda groeit uit tot de belangrijkste woonplaats van de familie Nassau en komt bekend te staan als “de Nassaustad”. Engelbert en Johanna’s kleinzoon, Engelbert II, wordt in 1501 door hertog Filips van Oostenrijk benoemt tot algemeen stadhouder van de Nederlanden. Vanaf dat moment speelt het Huis Nassau (later Oranje-Nassau) vrijwel onafgebroken een belangrijke rol in de top van het Nederlandse bestuur.
Onderstaande gegevens zijn nodig om de archiefstukken op te vragen in het Nationaal Archief. Gedigitaliseerde stukken kunnen in hoge kwaliteit gedownload worden.
Huwelijksakte Van Nassau-Van Polanen
Inventaris van het archief van de Nassause Domeinraad: Raad en Rekenkamer te Breda, 1170-1580 (1582).
1.08.01, inventarisnummer 435.937.
