Vanaf 25 april wordt een deel (circa 3000 stukken) van het Oorlogsarchief van het Nederlandse Rode Kruis openbaar en voor iedereen opvraagbaar.
Na de Tweede Wereldoorlog kreeg het Nederlandse Rode Kruis de taak om mensen op te sporen en nabestaanden te informeren over hun lot. Het Oorlogsarchief, met meer dan 250.000 persoons- en familiedossiers en duizenden lijsten, is de directe weerslag van die opsporingsmissie. In 2018 is het archief overgekomen van het Rode Kruis naar het Nationaal Archief.
In de achterliggende periode is gewerkt aan de openbaarmaking van een deel van het materiaal en dat werk zal worden voortgezet. Er is veel belangstelling voor dit archief en de wachttijd om onderzoek te kunnen doen in het beperkt openbare deel van het Oorlogsarchief van het Nederlandse Rode Kruis is 3 tot 4 maanden. Het is waardevolle informatie voor onderzoekers naar de Tweede Wereldoorlog en voor mensen die willen weten hoe het Rode Kruis direct na de oorlog functioneerde.
Wat wordt er nu openbaar?
Een paar bijzondere stukken lichten we hieronder uit:
Kamp Westerbork: stukken over de kampsterkte, waarbij de bezetters per week minutieus noteerde hoeveel mensen binnenkwamen en werden gedeporteerd. De verschrikkingen van de Holocaust achter nauwgezette statistieken en kleurrijke grafiekjes.
Met het oprukken van geallieerde legers werden gevangenen verplaatst van het ene naar het andere kamp. De route werd te voet afgelegd. Onderweg stierven veel mensen door uitputting. Zo gingen in 1944 de gevangenen uit Flossenburg op weg naar Cham. Met kaart.
Er zijn uitgebreide plattegronden en kaarten van een groot aantal concentratiekampen.
Indrukwekkend zijn de dodenboeken van Mauthausen. Waarin namen, data en oorzaak van overlijden werd bijgehouden. Groot is het verschil in dikte tussen de jaargangen uit 1943, 1944 en het einde van de oorlog.
Tevens informatie over de inzet van paragnosten bij de zoektocht naar vermisten en stukken over Duitse krijgsgevangenen die na de oorlog werden gedwongen om mijnen op te ruimen. Ook een bijzonder stuk.
Programma:
09.30 uur - Inloop, pasje laten maken op vertoon van een geldig legitimatiebewijs
10.00 uur - Welkom door Tom de Smet, directeur archieven
10.15 – 17.00 uur - Studiezaal open
Wij leggen een aantal stukken al klaar voor inzage en de betrokken onderzoekers zijn aanwezig om inhoudelijke vragen te beantwoorden.
Om de aanvragen voor iedereen klaar te kunnen leggen, hebben we een aanmeldformulier gemaakt. Tot woensdag 20 april 12.00 uur kunt u via het aanmeldformulier doorgeven welke specifieke archiefstukken/inventarisnummers u op maandag 25 april wilt inzien en die liggen dan voor u klaar. Ook op de 25ste kunnen nog stukken worden aangevraagd.
Voor verdere informatie kunt u contact opnemen met: Charlotte Menten, charlotte.menten@nationaalarchief.nl, 06-16679636 of Anne-Marieke Samson 06-11782644
Extra informatie
In het oorlogsarchief van het Rode Kruis blijven momenteel grote gedeeltes nog beperkt openbaar. Dit heeft ermee te maken dat het Nationaal Archief de taak heeft om de privacy te waarborgen van mensen die in deze archiefstukken voorkomen en die mogelijk nog in leven zijn. De stukken die vrijkomen betreffen archiefstukken die de privacy niet in gevaar brengen, bijvoorbeeld omdat er geen persoonsgegevens in voorkomen, of alleen van personen die niet meer in leven zijn.
Dat gedeeltes beperkt openbaar blijven wil overigens niet zeggen dat deze niet toegankelijk zijn. Wanneer mensen een bewijs van overlijden of toestemming overleggen van iemand die in deze archieven voorkomt, proberen we alle relevante archiefstukken boven water te krijgen. De bezoeker krijgt vervolgens deze archiefstukken te zien. Omdat dit zorgvuldig en intensief onderzoek is, is er voor onderzoek in het oorlogsarchief Nederlands Rode Kruis (indien beperkt openbaar) een wachttijd van 3 tot 4 maanden.
In het Nationaal Archief ligt bijna duizend jaar geschiedenis opgeslagen. De collectie bestaat uit 142 kilometer aan papieren archieven, 15 miljoen foto’s, 300.000 kaarten en 1,2 petabyte aan digitale bestanden. Elk jaar ontvangen wij tienduizenden bezoekers in onze studiezaal en tentoonstellingen.
