Maar liefst 130 objecten, variërend van foto’s, pamfletten, vlaggetjes tot armbanden, affiches en documenten uit de collectie van het Nationaal Archief zijn vanaf 11 februari te zien in de tentoonstelling Revolusi! Indonesië onafhankelijk in het Rijksmuseum. Het is de grootste bruikleen uit de geschiedenis van het Nationaal Archief.
Revolusi!
De tentoonstelling Revolusi! (link eronder naar: www.rijksmuseum.nl/nl/zien-en-doen/tentoonstellingen/revolusi) gaat over de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd (1945-1949), gezien door de ogen van mensen die het van dichtbij meemaakten. Voor deze tentoonstelling geeft het Nationaal Archief 130 objecten in bruikleen aan het Rijksmuseum, de grootste bruikleen uit onze geschiedenis. De uitgeleende voorwerpen en foto’s komen vooral uit het archief van de Nederlandse militaire inlichtingendienst NEFIS, de Netherlands Forces Intelligence Service, en uit onze fotocollecties. Voor veel stukken geldt dat het de eerste keer is dat ze worden tentoongesteld.
Perspectieven op de geschiedenis
Algemene rijksarchivaris Afelonne Doek: “Wij zijn trots op deze samenwerking met het Rijksmuseum en dat het NEFIS-archief deel uitmaakt van deze tentoonstelling. Wij vinden het erg belangrijk dat bekend wordt dat het Nationaal Archief het NEFIS-archief in de collectie heeft. Hoe we kijken naar, en spreken over de geschiedenis is continu in verandering. Dit is precies waarom archieven moeten worden bewaard. Zodat iedereen er steeds opnieuw onderzoek in kan doen, en zodat het maatschappelijke debat steeds opnieuw kan worden gevoerd. Een tentoonstelling in een instituut als het Rijksmuseum draagt er bovendien aan bij dat dit archief ook voor een internationaal publiek zichtbaar wordt. Het NEFIS-archief is de papieren neerslag van een confronterend deel van de Nederlandse geschiedenis in de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië. Een strijd die gepaard ging met veel geweld aan beide zijden. Dat laat zich soms zien in onverwachte dingen, zoals de vlaggetjes van een onafhankelijkheidsbeweging, die in dit archief zitten als bewijsstuk. Ze zijn letterlijk door Nederlandse soldaten van de muur gerukt en in beslag genomen, soms met het pleisterwerk er nog aan.”
Proklamasi
Fotospecialist Elwin Hendrikse van het Nationaal Archief leverde een bijdrage aan de tentoonstelling met stukken uit de fotocollectie: “Toen ik aansloot als specialist wees ik de conservatoren op een serie foto’s van fotograaf Henri Cartier-Bresson, een van de oprichters van het vermaarde fotoagentschap Magnum Photos. Zijn foto’s zijn veelvuldig gepubliceerd en hebben veel invloed gehad op ons beeld van de gebeurtenissen in Indonesië in 1949. Door contacten met Indonesische fotografiespecialisten werd mij echter duidelijk dat dit weliswaar belangrijke foto’s zijn, maar dat de meest bijzondere foto’s een paar jaar eerder gemaakt werden. Namelijk op 17 augustus 1945, als Soekarno de Proklamasi voorleest, staand voor zijn huis in Jakarta. Het is een kleine foto van 7x11 cm uit een particulier archief, bepaald niet het grote formaat dat we gewend zijn bij press prints. Maar we zien er Soekarno bij de microfoon staan, en zijn daarmee getuige van het keerpunt in de geschiedenis van Indonesië. De enige fotografen die bij dat moment aanwezig waren, waren de broers Frans en Alex Mendur, twee Indonesische persfotografen die later fotopersbureau IPPHOS, Indonesia Press Photo Service oprichtten. Door de samenwerking met Indonesische curatoren en het Rijksmuseum ging ik inzien dat deze foto van onschatbare waarde is.”
Nationaal Archief
In het Nationaal Archief ligt bijna duizend jaar geschiedenis opgeslagen. De collectie bestaat uit 142 kilometer aan papieren archieven, 15 miljoen foto’s, 300.000 kaarten en 1,2 petabyte aan digitale bestanden. Elk jaar ontvangen wij tienduizenden bezoekers in onze studiezaal en in onze tentoonstellingen.
Zelf onderzoek doen?
2.10.62 Archief van de Marine en Leger Inlichtingendienst, de Netherlands Forces Intelligence Service (NEFIS) en de Centrale Militaire Inlichtingendienst (CMI) in Nederlands-Indië: https://www.nationaalarchief.nl/onderzoeken/archief/2.10.62
