Archief
Titel
2.21.045 Inventaris van het archief van de familie Croiset en aanverwante geslachten, (1485) 1694-1961
Auteur
J.A.A. BervoetsVersie
15-08-2019
Copyright
Nationaal Archief, Den Haag
1979 cc0Beschrijving van het archief
Naam archiefblok
Collectie 306 Familiearchieven Croiset en anderen Croiset
Periodisering
archiefvorming: 1694-1961 oudste stuk - jongste stuk: 1485-1961
Archiefbloknummer
C22600Omvang
; 176 inventarisnummer(s) 1,00 meterTaal van het archiefmateriaal
Het merendeel der stukken is in het. Een klein gedeelte is gesteld in het.
Nederlands
Frans
Soort archiefmateriaal
Normale geschreven en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.Archiefdienst
Nationaal ArchiefLocatie
Den HaagArchiefvormers
Croiset
Budding
Croiset van der Kop
Van der Kop
Irhoven van Dam
Aeneae
Henry Croizet (ca.
Samuel Croiset (1692-1766)
Anne Catherine Rascart (1686-1773)
Pierre Jacques Croiset (1702-1740)
Louise Budding (1704-1769)
Jean Guilleaume (Jan Willem) Croiset
Sara Elisabeth Croiset (1725-1821)
Jean Louis Croiset (1730-1813)
Samuel Egbert Croiset (1734-1816)
Arnoldus Croiset (1753-1838)
Sara Cornelia Beaumont (1753-1822)
Anna Catharina Croiset (1755-1839)
Jeanne Louise Agathe Croiset (1786-1857)
Gauthier Theodore Benjamin Croiset (1789-1853)
Guillaume Egbert Catharine Croiset (1817-1877)
Angelique Cornelia Brunsvelt van Hulten (1827-1910)
Arnold Jean Louis Croiset (1856-1913)
Egbert Guillaume Catharine Croiset (1896-1975)
Arnoldus Samuel Croiset van der Kop (1797-1843)
Elisabeth Hendrica Milius (1799-1827)
Anna Catharina van der Kop (1824-1885)
Arnold Croiset van der Kop (1825-1896)
Koenraad Croiset van der Kop (1854-1914)
Wilhelm van Irhoven van Dam (1760-1802)
Debora Aeneae (1768-na
Henricus Aeneae (1743-1810)
Wiglius Scholten Aeneae (?-?)
, , 1610-1677), , 1821)
Samenvatting van de inhoud van het archief
Het archief van de familie Croiset, van oorsprong Franse hugenoten, bevat voornamelijk stukken van persoonlijke aard van de verschillende familieleden, waaronder huwelijksaktes, testamenten, getuigschriften, genealogische aantekeningen en stukken betreffende lidmaatschappen van diverse vrijmetselaarsloges. Daarnaast zijn in het archief enkele stukken opgenomen van leden van de verwante families Van der Kop, Irhoven van Dam en Aeneae. De meeste ambtelijke stukken in het archief zijn afkomstig van Samuel Egbert Croiset (1734-1816), Secretaris van de commissarissen der posterijen van Holland en Westfriesland en de Bataafse posterijen en later Secretaris van het cijfer van de Staten-Generaal en secretaris van het cijfer van de Staat; van Wilhelm van Irhoven van Dam (1760-1802), adcocaat, patriot en vooraanstaand lid van het revolutionair comité in Amsterdam; en van de militair Arnoldus Croiset (1753-1838), opzichter der fortificatiën in Namen en Hulst, tijdens de Bataafse omwenteling majoor van de genie in Arnhem en later bevorderd door Lodewijk Napoleon.Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
1. Het geslacht Croiset
( Een genealogisch overzicht bevindt zich0 in het jaarboek Nederlands Patriciaat, jrg. 22 (1935-1936), pag. 30-37. Nadere genealogische gegevens bevinden zich in de inventarisnummers 170 en 173. ) Het hugenotengeslacht Croiset stamt af van Pierre Croiset, een handelaar in Lisi sur Ourq, nabij Parijs, die wellicht (doch niet aantoonbaar) verwant is met het adellijke geslacht Croiset in Franrijk. Zijn nakomelingen vestigden zich hoofdzakelijk in Sedan, enkelen vertrokken later naar Nederland. Zo ook Paul Croiset (1652-1711), een zoon van Henry Croiset en Rachelle le Blanc dite Piernay, die predikant werd in Maastricht. Hij kreeg twee zoons, Samuel (1692-1766) en Pierre Jacques (1702-1740). De eerste koos een militaire loopbaan, de tweede beoefende in 's-Hertogenbosch het koopmansvak van zijn voorouders.
2. De afstammelingen van Samuel Croiset
De militair Samuel Croiset, die vendrig was in het regiment van infanterie "Ivoy" op Holland, daarna diende in de regimenten Van Volkershoven, Van der Leythen, Van Heukelom en Villegas, bracht het in 1766 tot luitenant-kolonel. Hij stierf in hetzelfde jaar in Grave en moest posthuum in zijn rang beëdigd worden. Op 7 december 1715 huwde hij de katholieke Anne Catherine Rascart, die hem vijf kinderen schonk. Hiervan bleven twee zoons in leven, die beiden een militaire loopbaan volgden: Jean Guillaume (Jan Willem) Croiset (1721-1773) en Jean Louis Croiset (1730-1813). De eerste bracht het tot kapitein in Grave, de laatste tot kolonel. Jean Louis huwde op 2 januari 1750 Jeanne Madelaine Groenevelt, die hem drie zoons en twee dochters schonk. Alle drie de zoons volgden een militaire loopbaan, maar de oudste Arnoldus kwam hierin het verst.
Arnoldus Croiset ( Een levensbeschrijving vindt men in P.C. Molhuysen en P.J. Blok, Nieuw Nederlands Biografisch Woordenboek, deel III, Leiden 1914, kolom 268. Een dienststaat bevindt zich in de stamboeken van officieren, inventarisnummer 3139 fo. 1. ) werd op 8 augustus 1753 in 's-Hertogenbosch geboren. Op twaalfjarige leeftijd kwam hij als cadet bij het Regiment de Villegas, maar tijdens zijn loopbaan legde hij zich, onder invloed van zijn oom Jean Guillaume Croiset, vooral toe op de genie-opleiding. In 1768 werd hij tot tweede luitenant-ingenieur aangesteld, en kreeg hij de supervisie in fortificatiën in Zeeuws-Vlaanderen en de Zuidnederlandse barrière-steden. In 1784 was hij belast met de fortificatie van Arnhem, een opdracht, die zich uitbreidde tot de gehele Beneden-Rijn en de IJssel. Zo maakte hij in januari 1795 het bombardement van Arnhem mee en werd hij na de capitulatie van de stad aan het Franse leger krijgsgevangen gemaakt. Onder het nieuwe bewind stelde het Comité te lande hem in hetzelfde jaar echter aan tot Directeur der Fortificatiën, waarbij hij zijn post behield. In 1797 werd hij bevorderd tot kolonel en kreeg hij diverse geheime opdrachten voor opmetingen van grensgebieden in verband met voorgenomen gebiedsuitbreidingen van "het territoir van den Staat". Door koning Lodewijk Napoleon werd hij in 1806 tot Staatsraad in buitengewone dienst in de sectie Oorlog benoemd en in 1807 bevorderd tot generaal-majoor. Hij werd tevens belast met de eerste directie der Fortificatiën van artillerie en genie in Amsterdam en had zo de supervisee over de landsverdediging van het gewest Holland. Na de inlijving van het koninkrijk Holland bij het keizerrijk Frankrijk vestigde Croiset zich in Parijs, waar hij als brigade-generaal en inspecteur der Fortificatiën zitting had in het Comité Central der Fortifications. Op 8 april 184 verliet hij de Franse dienst, vaarna hij - slechts kort onder verlaagde rang - werd aangesteld als directeur van de vijfde fortificatie van het koninkrijk der Nederlanden, Tot 1830 was hij betrokken bij vernieuwingen van de vestingen Maastricht, Luik en Hoei, uiteindelijk in de rang van luitenant-generaal. Na in 1832 te zijn gepensioneerd, overleed hij op 10 december 1838 in Maastricht.
Arnoldus Croiset was op 16 maart 1784 gehuwd met Sara Cornelia van Beaumont. Hij kreeg twee in leven blijvende dochters, waarvan de jongste, Cornelie Esther (1787-1836) op 20 augustus 1818 huwde met Hendricus Wilhelmus Johannes Agathus van Uchelen (1790-1840). De oudste, Jeanne Louise Agathe Croiset (1786-1857) beheerde de goederen, die door haar vader Arnoldus Croiset werden nagelaten en liet ze op haar beurt na aan haar neef, Hendrik Willem Balthasar van Uchelen (1828-1883), die bij Koninklijk Besluit van 6 maart 1857, nr. 55 zijn naam mocht veranderen in Croiset van Uchelen.
3. De afstammelingen van Pierre Jacques Croiset
Pierre Jacques Croiset (l702-1740) trok als koopman door verschillende plaatsen in de Generaliteitslanden, alvorens hij in 's-Hertogenbosch overleed. Zo woonde hij in Breda, toen op 18 juli 1734 zijn zoon Samuel Egbert Croiset (1734-1816) geboren werd. Deze werd na een rechtenstudie aan de universiteit van Utrecht door de griffier van de Staten van Holland toegevoegd aan zijn neef Pierre Lyonnet (1707-1789), met wie hij zeer bevriend was ( Over het secretariaat van het cijfer wordt uitgebreid geschreven in A. Ising, "Een dialoog in 1756", Haagsche schetsen, deel IV, Den Haag, 1795, pag. 236-308. ) . Lyonnet was translateur en klerk tot het in cijfer stellen en ontcijferen der brieven en had een jaar tevoren het decodeersysteem ontdekt, dat Engelse diplomaten aanwendden om de geheime gezantschapsrapporten van andere mogendheden te ontsluiten. Croiset, die vanaf 20 oktoher 1771 ook secretaris van de commissarissen der Posterijen van Holland en Westfriesland was, kon hem assisteren door brieven te onderscheppen en te copiëren. In 1789 volgde hij Lyonnet op en werd hem de titel "secretaris van het cijfer" toegekend. Ofschoon hij als gematigd patriot bekend stond, was hij in de ogen van raadpensionaris Van de Spiegel onmisbaar. Tijdens de Bataafse omwenteling van januari 1795 nam hij als directeur-generaal der Posterijen onmiddellijk. contact op met Pichegru om de verzorging van de post te doen garanderen. Hij werd door de Provisionele Representanten van het volk van Holland en later door het Uitvoerend Bewind en Staatsbewind in al zijn functies gehandhaafd,totdat de inlijving van Nederland bij Frankrijk in 1810 zijn secretariaat overbodig maakte. Reeds was hij op 6 december 1803 door het Staatsbewind op eigen verzoek ontslagen als directeur-generaal der Posterijen. Na lang aandringen werd hem door koning Willem I een pensioen toegekend voor zijn langdurige ambtelijke dienst. Hij was op 27 april 1779 gehuwd met Catharina Sara Evertsen Eckhart, die hem drie dochters en een zoon schonk. Op 3 juni 1816 overleed hij in Den Haag.
De zoon, Gauthier Theodore Benjamin Croiset (1789-1853) studeerde rechten aan de universiteit van Leiden en begon een ambtelijke loopbaan in het belastingwezen. Van ontvanger der registratie in Amsterdam werd hij verificateur in Noord-Brabant, Limburg en Oost-Vlaanderen. Bij Koninklijk Besluit van 17 augustus 1828, nr. 114, werd hij bevorderd tot inspecteur aldaar; na de afscheiding van België werd hij bij Koninklijk Besluit van 31 mei 1831, nr, 71, in deze rang in de provincie Overijssel geplaatst. Toen door onenigheid tussen de inspecteur der domeinen in Arnhem en zijn administrateur een overplaatsing noodzakelijk bleek, werd Croiset de vacante inspecteurspost toegewezen, wijl hij gold als "iemand, van wiens overdreven ijver men niets te vrezen had" ( Rapport van de minister van Financiën aan de koning, archief van het Kabinet des Konings, exh. 1848 la. E 5 geheim. ) . De aanstelling geschiedde bij Koninklijk Besluit van 7 november 1836, nr. 45. Een reorganisatie van de dienst der Domeinen leidde echter tot zijn ontslag (Koninklijk Besluit van 22 maart 1841, nr. 13), doch onmiddellijk verd hij aan het hoofd van het Algemeen Zegelkantoor in Den Haag geplaatst, een bureau, dat slechts werd gehandhaafd omwille van zijn levensonderhoud! Eerst bij Koninklijk Besluit van 14 September 1849, nr. 97, werd dit kantoor opgeheven. Zoals verderop zal blijken, heeft Croiset deze lucratieve loopbaan te danken aan de verkoop van de archieven van zijn vader. Croiset was gehuwd met Henriëtte van Irhoven van Dam (1798-1868), die hem één zoon schonk: Guillaume Egbert Catharine Croiset (1817-1877). Deze volgde zijn vader aanvankelijk in een loopbaan in het belastingwezen: hij begon als surnummerair in Overijssel, waar hij in 1841 ontvanger werd (standplaats Oldenzaal). In 184 was hij ontvanger in Woerden, vanaf 1852 hypotheekbewaarder in Amersfoort, waar hij sedert 1863 tot aan zijn pensionering in 1872 ook plaatsvervangend kantonrechter was, Croiset genoot enige bekendheid als schrijver onder het pseudoniem W. Rehburg. In 1837 debuteerde hij met een novelle "De graaf en zijn raad op de Sint Jansavond", waarna diverse schetsen en romans volgden. Ook publiceerde hij essays over artistieke en politieke onderwerpen in tijdschriften als "De Recensent en Nederland. Onder eigen naam publiceerde hij op latere leeftijd reisbeschrijvingen van het Alpengebied ( Gegevens werden mij medegedeeld als afkomstig uit de eerste druk van de Winkler Prins Encyclopaedie. ) . Croiset was driemaal gehuwd: met Justina Klinkhamer (1822-1859), Johanna Wilhelmina Constantia Eekhout (1819-1861) en Angelique Cornelia Brunsvelt van Hulten (1827-1910). Uit het eerste huwelijk werden vijf in leven blijvende dochters geboren en een zoon, uit het tweede huwelijk één dochter.
Croisets enige zoon, Arnold Jean Louis (1856-1913) ( De sporadische gegevens verden aangetroffen in inventarisnummer 94, 96, en vervolgens ontleend aan het bevolkingsregister van de gemeente Hilversum. ) schreef zich in 1874 in als vrijwilliger bij de huzaren. In 1879 moest hij om gezondheidsredenen worden gepasporteerd; hij was toen wachtmeestertitulair. Hierna vijdde hij zich aan het onderwijs: in 1886 behaalde hij zijn akte van bekwaamheid. Hij ws leraar geschiedenis aan de Bijzondere Handelsschool in Amsterdam en van 1892 tot 1908 ook in Hilversum. Hier nam hij deel aan het openbare politieke leven, waarin hij zich liet gelden als een naar de vrijzinnige democratie tenderende liberaal en een voorstander van drankbestrijding. In 1908 vestigde hij zich in Utrecht. Hij was gehuwd met Maria Croiset van der Kop, die hem een zoon schonk: Egbert Guillaume Catharine Croiset (1896-1975).4. De aanverwante geslachten
Het geslacht Croiset is nauw verwant met het geslacht Van der Kop ( Een genealogie van het geslacht Van der Kop bevindt zich in het jaarboek Nederlands Patriciaat, jaargang 9 (1918), pag. 209-213. ) . Door een huwelijk van mr. Henricus Christiaan van der Kop (1759-1829) met Anna Catharina Croiset (1755-1839), een dochter van Jean Louis Croiset. Henricus Christiaan van der Kop vestigde zich als notaris in Schoonhoven en zijn beide zoons bleven daar als koopman woonachtig. De oudste, Arnoldus Samuel (1797-1843), noemde zich Croiset van der Kop, de jongste, Henricus Johannes Elisa (1799-1879), noemde zich naar zijn grootmoeder Groenevelt van der Kop. De kleindochter van Arnoldus Samuel, Maria Croiset van der Kop (1856-1951), huwde op 12 oktober 1888 Arnold Jean Louis Croiset (1856-1913). Belangrijker is echter de familierelatie van de echgenote van Gauthier Theodore Benjamin Croiset, Henriëtte van Irhoven van Dam. Zij is de dochter van Wilhelm van Irhoven van Dam (1760-1802). Deze was op 24 januari 1760 in Staphorst als zoon van de aldaar staande predikant geboren en werd, na een opleiding in het Frans op de kostschool te Schoonrewoerd (bij Leerdam) te hebben gevolgd, in 1772 geplaatst als klerk op het Amsterdamse handelskantoor Van Hemert. In 1776 ving hij een studie in de godgeleerdheid aan de Utrechtse universiteit aan, maar hij voorzag zich weldra in zijn bestaan als huisleraar ( De voornaamste gegevens zijn ontleend aan G. Verberne, Geschiedenis van Nederland, deel VI, Amsterdam 1937 en S. Schama, Patriots and Liberators, New York 1977. ) . In 1782 begon hij in Amsterdam zijn carrière als publicist onder het pseudoniem Candidus; hij keerde zich hierbij niet alleen tegen het stadhouderlijk regime, maar ook tegen de prinsgezinde pamflettist Rijklof Michaël van Goens. In 1783 gaf hij een Courrier van Europa uit, die twee keer per week verscheen en staatkundig wereldnieuws bevatte. Aan zijn journalistieke activiteit kwam een eind door de inval der Pruisen en een overwinning der prinsgezinden in 1787, waardoor hij tijdelijk naar het buitenland uitweek. Hij bleef echter in contact met zijn vriend Henricus Aeneae, met wiens dochter Debora hij zich tijdens zijn vlucht verloofde. Op diens voorspraak promoveerde hij in 1789 in de rechten en werd hij in hetzelfde jaar als advocaat aan het Hof van Holland toegelaten. Dit was de voorwaarde, waarop Aeneae toestemming verleende voor een huwelijk, dat op 20 november 1789 plaats vond.
Van Irhoven van Dam voerde een bloeiende advocatenpraktijk in Amsterdam en zette zijn patriottische activiteiten voort in een comité, dat zich via zijn kantoor in verbinding wist te stellen met Daendels, die zich op dat moment in het Franse leger in de Zuidelijke Nederlanden "bevond. Op 14 oktober 1794 was Van Irhoven van Dam met I.S.A. Gogel betrokken bij een revolutiepoging in Amsterdam; zij mislukte, beiden moesten tijdelijk onderduiken, maar in decemher reeds begaven zij zich als gedelegeerden van het revolutionair comité naar Parijs om aldaar voor Franse steun aan een zelfstandige Bataafse Republiek te pleiten, Mede door de radikaal-Jacobijnse standpunten van hun bemiddelaar in Parijs, J. Valckenaer, vonden zij weinig gehoor bij het Directoire. Van Irhoven van Dam geraakte weldra in onmin met zijn mede-delegués en verliet vroegtijdig de delegatie. In februari 1795 keerde hij terug naar Amsterdam, dat inmiddels het centrum van de Bataafse omwenteling was geworden; onmiddellijk nam hij zitting in het comité van Provisionele Representanten aldaar; samen met J. Goldberg en P. van Herzeele diende hij daar een voorstel in tot herziening van de geldmiddelen van Holland.
De staatsgreep van Midderigh, die leidde tot de val van zijn politieke tegenstanders Valckenaer en Blauw, was voor hem aanleiding om in maart 1798 zijn diensten aan te bieden aan het Comité tot de Zaken van West-Indische Coloniën. De contra-coup van Daendels op 12 juni 1798 leidde tot zijn arrestatie, maar reeds de dag daarop kwam zijn procedure tot vrijlating op gang en nog dezelfde maand herkreeg hij al zijn functies ( Dit blijkt uit resoluties van het Staatsbewind, exh. 13 juni 1728, 20 juni 1798, nr. 40. ) . Hij was de voornaamste inspirator van de grondwet van 1801, waarvoor hij het ontwerp opstelde. Ook zijn bemoeienissen met West-Indië zette hij voort, totdat hij in 1802 overleed. Van Irhoven van Dams schoonvader, Henricus Aeneae ( P.C. Molhuysen en Fr. K.H. Kossmann, Nieuw Nederlands Biografisch Woordenboek, deel X, Leiden 1937, pag. 8-9. ) , werd op 19 augustus 1743 in Oudenirdum (Friesland) geboren; na in Franeker te hebben gestudeerd begon hij een praktijk als wiskunstenaar in Dongjum, waarna hij zich als leraar in Amsterdam vestigde. In 1769 promoveerde hij Leiden op een dissertatie over bevriezing. Als patriot actief, vervulde hij geen openbare ambten vóór de Bataafse omwenteling van 1795. Toen werd hij lid van het comité van Marine met als bijzondere opdracht het geven van technische adviezen over de oorlogsvloot. Gelijkaardige functies bleef hij behouden, toen de Raadpensionaris hem in 1805 aanstelde tot commissaris-adviseur der Wis- en Natuur-, Scheien Werktuigkunde van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Belangrijk was hierbij zijn arbeid voor de invoering van het decimale stelsel, waarvoor hij in 1798 met Jean Henri van Swinden een reis naar Parijs maakte; de voorstellen van de beide Nederlanders hadden grote invloed op de vervolmaking van dit Internationale maatsysteem. Aeneae overleed op 1 november 1810. Stamboom van het geslacht Van Der Kop:
Stamboom van het geslacht Croiset:
Geschiedenis van het archiefbeheer
a. De ambtelijke papieren van Samuel Egbert Croiset als secretaris van het cijfer
Ongetwijfeld zou, indien het familiearchief Croiset in zijn geheel bewaard zou zijn geweest, de secretaris van het cijfer, Samuel Egbert Croiset (1734-18l6), de belangrijkste archiefvormende persoon zijn geweest. Hij bewaarde namelijk zowel de door hemzelf opgemaakte ambtelijke stukken als die, afkomstig van zijn voorganger Pierre Lyonnet (1707-1789). Deze stukken bestonden uit cijfersystemen, te gebruiken ter decodering van onderschepte correspondentie en uit afschriften van ontcijferde, door postmeester Croiset onderschepte stukken.
In november 1822 benaderde zijn zoon Gauthier Theodore Benjamin Croiset de geheim secretaris van het departement van Buitenlandse Zaken D. Delprat om deze archivalia te overhandigen in ruil voor de orde van de Nederlandse Leeuw, een lucratief ambt bij de registratie of de buitenlandse dienst en de betaling van tractementsgelden, die volgens hem aan zijn vader waren onthouden. De koning besloot op 3 januari 1823 de afschriften van de ontcijferde stukken te accepteren, maar weigerde aan Croiset pensioenvordering te voldoen, omdat hierover reeds in 1818 negatief was beschikt; hij stuurde derhalve het codemateriaal terug. Wel benoemde hij Croiset tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw en behandelde hij hem met voorrang bij bevorderingen in de belastingdienst ( Een dossier inzake de aanbieding van deze archivalia bevindt zich in het archief van de Staatssecretarie van koning Willem I, exh. 3 januari 1823, nr. 94. Toespelingen op specifieke gunsten bevinden zich in het in noot 4) geciteerde stuk in het archief van het Kabinet des Konings, exh. 1848 la. E5 geheim. Het teruggezonden codemateriaal bevindt zich grotendeels in de inventarisnummers 18 en 21. ) . De afschriften werden overhandigd aan de Rijksgeschiedschrijver M. Stuart (1765-1826), die de vervolgen op de Vaderlandsche Historiën van Wagenaar redigeerde, jaarlijkse kronieken over de gebeurtenissen in Nederland tot aan 1795. Na zijn overlijden werden zijn in 1827 aan de Archivarius des Rijks overgedragen als een "verzameling van stukken .... waarvan geen bewijs is, dat zij aan vreemden toebehooren en waarvoor na gedane aankondiging in de nieuwspapieren is opgekomen" ( Archief van de Staatssecretarie van Koning Willem I, exh. 8 oktober 1827, nr. 18. ) . Met enkele aantekeningen van Stuart over zijn geschiedkundige arbeid vormen zij thans de collectie Stuart, die bij de Eerste Afdeling van het Algemeen Rijksarchief berust. ( Een plaatsingslijst van de papieren Stuart bevindt zich in het archief van het ministerie van Binnenlandse Zaken, inventarisnummer 4366, Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, exh. 13 november 1827, nr. 3A. Correspondentie van het Algemeen Rijksarchief, 1827, nr. 182 (archief van het Algemeen Rijksarchief, inventarisnummer 6). )b. De persoonlijke papieren van leden van het geslacht Croiset
Het familiearchief Croiset, dat na de terugzending van de van Samuel Egbert afkomstige stukken door Gauthier Theodore Benjamin Croiset werd gevormd, bestond uit de papieren van leden van het geslacht Croiset en van Pierre Lyonnet. Zelf voegde hij hieraan de papieren van zijn schoonvader Wilhelm van Irhoven van Dam en diens verwanten toe.
Arnold Jean Louis Croiset (1856-1913) breidde deze collectie uit met stukken, afkomstig van leden van het geslacht Croiset.
Na het overlijden van Egbert Guillaume Catherine Croiset (1896-1975) besloot zijn schoondochter, mevrouw A.H.F. Croiset-Carels in De Bilt, de nalatenschap, die betrekking had op de geschiedenis van het voorgeslacht van haar overleden echtgenoot, aan verschillende instellingen te schenken. Enkele geschilderde portretten gingen met enige cijferstaten uit het codemateriaal van Samuel Egbert Croiset naar het Nederlands Postmuseum in Den Haag; de papieren van Pierre Lyonnet werden aan het Natuurhistorisch Museum in Leiden geschonken. In 1977 werd het restant van het familiearchief geraadpleegd door drs H. Boels, wetensehappelijk medewerker aan de universiteit van Groningen, voor een artikel over de griffie van de Staten-Generaal.
Door de bemiddeling van drs H. Boels, wetensehappelijk medewerker aan de universiteit van Groningen, vond de overdracht van dit restant aan de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief plaats ( Correspondentie van de Tweede Afdeling, 1977 D 9.23; 9-63; 9-76; 9-136. ) . De rechtstitel is (nog) onbekend
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.
Inhoud en structuur van het archief
Inhoud
Beschrijving van stukken, afkomstig van Samuel Egbert Croiset en aanwezig in het Nederlands Postmuseum.
Deze stukken zijn geregistreerd in de groep.
DIVERSE STUKKEN
Inventarisnummer 34311
36. Cahier, folio, bevattende een cijfercode door Samuel Egbert Croiset. Het cahier bevat 24 bladzijden, waarvan 23 bladzijden beschreven. Op bladzijden 1 en 2 een "Berigt" ondertekend door S.E. Croiset, hoe de cijfers te gebruiken. Op elke overige bladzijde in alfabetische volgorde telkens 5 kolommen Nederlandse en Franse woorden met erachter de cijfercode.
Inventarisnummer 34312
51c. Cahier, 22 bladzijden, vaarvan 19 bladzijden beschreven. Hierbij ingebonden een aanwijzing "voor Schimmelpenning, gaande als min. plen. naar Parijs, 15 junij 1798" voor het gebruik van de cijfers.
Inventarisnummer 34313
5187. Cahier, 10 bladzijden, waarvan 6 bladzijden beschreven. Hierbij ingebonden een aanwijzing voor het gebruik van de cijfers onder de titel "Correspondentie Cijffer, éérst voor den Minister van Grasveld in Ao 1799, nu in Ao 1801, voor den Minister van Dedem, met de Ministers der Bat. Rep. te Parijs en in Spanje. Voor den Min. van Hogendorp te Petersburg 1803". Aan de binnenzijde van de omslag in een ongedateerde brief geplakt van Van Grasveld voor Mons. Toulon, waarin deze bericht het cijfer te hebben ontvangen. Bijgevoegd 6 losse papieren met code-aantekeningen.
Verantwoording van de bewerking
Tijdens de inventarisatiewerkzaamheden aan dit archief werden inlichtingen ingewonnen bij de heer B. Croiset van Uchelen, bibliothecaris van de Orde der Vrijmetselaren in het Groot-Oosten in Den Haag. Deze bood hierop zijn bemiddeling aan bij het doen fotokopiëren van archivalia, die eigendom waren van de stichting Familiefonds de Beaumont-Croiset van Uchelen ( De stichting werd op 8 maart 1972 in het register van stichtingen ingeschreven. ) . In afwachting van een mogelijke toekomstige overdracht ( Correspondentie van de Tveede Afdeling, 1977 D 9-213; 1978 D 9-59. ) worden de aldus verkregen kopieën als originele bestanddelen van het familiearchief Croiset beschouwd en als zodanig in het familiearchief beschreven. Het betreft hier vooral bescheiden van Samuel Egbert Croiset, Jean Guillaume Croiset, Arnoldus Croiset en hun nakomelingen. De inventarisatie werd in 1979 voltooid door drs J.A.A. Bervoets, chartermeester bij de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
- Creëer een account of log in.
- Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
- Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 306 Familiearchieven Croiset en anderen, nummer toegang 2.21.045, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Croiset, 2.21.045, inv.nr. ...
Verwant materiaal
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Bijlagen
Index op persoonsnamen
Naam
Inventarisnummer
Aeneae, D.
120
121
Alberoni, kardinaal
26
Anhalt, W. von
6
Aubert
18
Baï
67
Beauharnais, J.
54
Beaumont, C.J. van
31
61
Beaumont, E.A. van
27
61-63
71
Beaumont, S.C. van
27
28
34
Blanc, R. le - dite Piernay
1
Boon, G.
140
142-144
Bosscha
22
Budding, A.
103
Carbasius, A.
113
Clignet, J.
159
Creuznach, L.S.
8
Croiset, A.
7
69
172
Croiset, C.E.
27
68
Croiset, J.L.
33
65
Croiset, J.W.
4
42
Croiset, S.E.
52
102
Dedem van de Gelder, A.B.G. van
18
Duysse, P. van
167
Eekhart
27
Eekhout, J.W.C.
83
84
Elink Sterk, A.
89
Engelen, H.
59
Eyk, M.A. van
112
Frederik van Oranje-Nassau, prins
58
Gogel, I.J.A.
130
Gravenweert, van 's
78
Groenevelt, J.
27
Groenevelt, J.M.
38
Groenevelt van der Kop, J.E.
107
Guichenon de Chastillon, Z.
40
Hahn, A.
14
Hall, M.C. van
81
Hemert, P. van
115
Hoof, H. van
50
Hoen, D. 't
137
Hoop, J.H. van der
124
Hotton, G.
161
Hotton, J.
159
160
Houbraken, J.
162
Irhoven van Dam, H. van
68
Irhoven van Dam, W. van
138
149
167
168
Ising jr. A.
18
Karel V
128
Kinsbergen, J.H. van
124
Klinkhamer, J.
82
Klinkhamer, J.F.
80
Kop, H.L. van der
164
Krayenhoff, C.R.Th.
168
Lelyveld, B.P. van
19
Limbeek, J.R. van
111
Limbeek, L.M.J. van
113
Lodewijk Napoleon, koning
53
Lyonnet, P.
31
43
Maanen, C.F. van
115
Maanen, F.J. van
79
Moulin, C. du
45
46
Naber, J.C.
95
Napoleon Bonaparte
54
Piernay, R. le Blanc, dite
1
Raynal
26
Rost, J.
159
Roorda, J.N.
115
Rooth
58
Rutgers, W.C.
75
Scherpenzeel, G. van
108
Seters, W.H. van
157
Slingeland van Oosten, M.
9
Spiegel, L.P. van der
16
19
Stahlschmidt
45
Strehle, L.
95
Thirion, I.
162
Toulon, L. van
52
68
Tydeman, H.W.
168
Uchelen, van
36
Valckenaer, J.
18
131
138
Vauquignon, de la
115
Washington, G.
165
Willem I, koning
69
Willem V, stadhouder
15
Winter, H.D. de
115
Witt, J. de
95
Wolff van Westerode, F.H.C. de
37
Index op zaken
Onderwerp
Inventarisnummer
Amersfoort, kantongerecht
91
Amsterdam, Bataafse omwenteling
132
133
168
Amsterdam, belastingheffing
148
Amsterdam, broodtekort, ca 1900
95
Amsterdam, gewapende macht 1796
150
Amsterdam, revolutionair comité 1794
130-132
Amsterdam, vrijheidsboom
133
Arnhem, capitulatie 1795
48
Arnhem, fortificatiën
46-48
Assignaten
125
Bevriezing
145
Binnenlandsche Bataafsche Courant
49
Binnenlandse Zaken, afdeling Wis- en Natuur, Schei- en Werktuigkunde
97
Burgerlijke stand, voorstel invoering 1795
135
Clignet, geslacht
169
Concorde la, militaire loge
44
Corps Ingenieurs, 1815
56
Coster, L.Jsz., standbeeld
90
Croiset, geslacht
166
170
173
Dam, geslacht van
163
Flamboyante la, loge
76
Fortificatiën, directie
52
59
Fortificatiën, onderhoud
45
51
Frankrijk, onderhandeling van patriotten, januari 1795
131
138
Friesland, fortificatiën
51
Geheimschriften
18
21
Geldersche Broederschap van Vrijmetselaren
60
Gent, Koninklijke Maatschappij van Schone Kunsten en Letteren
87
Goejanverwellesluis, incident 1787
126
Gooi- en Eemlander, De
97
Groningen, fortificatiën
51
Hellevoetsluis, kieldok
153
Hilversum, benoemingsbeleid onderwijzers, 1903
97
Hilversum, drankbestrijding
98
Hilversum, gemeenteraad
97
99
Hilversum, liberalen
99
Hilversumsche Courant
97
Hotton, geslacht
158
Hulst, fortificatiën
42
Irhoven van Dam, geslacht van
171
Kust van Guinee, 1801
137
Leeuwarder Courant
51
Leiden, goederen van het ziekenhuis
157
Liberale kiesvereniging "De Eendracht"
99
Luchtverontreiniging, metingen
18
Maatscyappij van Weldadigheid
79
Marie Louise d'Autriche, kapittel
76
Marine, departement
150
151
153
155
Maten en gewichten, vaststelling 1809
156
Namen, fortificatiën, 1766
6
42
Nationale vergadering
135
Nederlands Postmuseum
102
Ommelander Courant
51
Patriottisme
125-128
Posterijen, 1770-1803
12-14
Raad van Amerikaanse Bezittingen
122
137
Recensent, de (ts)
89
Schoonhoven, Korte Wijstraat
108
Socialisme
89
Spanje, Nederlandse Legatie 1796
18
Spoorwegstaking 1903
93
Staatsgreep Daendels 1798
136
Staatsgreep van 28 februari 1898
49
Taalzuivering, 1790
126
Times, the 9 november 1796
165
Uchelen, geslacht van
173
Utrecht, machtsovername door Karel V
128
Valkenburg, kerkelijke goederen
157
Valkenburg, (ZH), Stienhuyscamp
157
Venlo, fortificatiën
51
Vereeniging tot warme spijsuitdeeling "Kindervoeding"
100
Vlissingen, scheepsarsenaal
8
Volksbond "Vereeniging tegen drankmisbruik"
98
Vrijmetselarij
44
60
76-78
Willem Frederik, loge
77
Woerden, schutterij
88