2.14.147 Inventaris van het archief van de Inspectie van het Onderwijs; Databestanden In-, door- en uitstroomgegevens 1990-2003

De Inspectie van het Onderwijs (IvhO) valt onder het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De IvhO bewaakt de kwaliteit van het onderwijs. De missie van de IvhO is 'Effectief toezicht voor beter onderwijs'.

De IvhO voert verschillende hoofdactiviteiten uit. Ten eerste bewaakt zij de kwaliteit van het onderwijs door onderzoek en toezicht op het niveau van het onderwijsstelsel. Zij publiceert over de uitkomsten hiervan, onder meer in het jaarlijkse rapport De Staat van het Onderwijs.

Ten tweede doet de IvhO onderzoek naar kwaliteit van individuele scholen en schoolbesturen. Besturen worden minimaal eens per vier jaar geïnspecteerd en daarnaast onderzoekt de inspectie een deel van de scholen. Hiernaast monitort de IvhO de kwaliteit van schoolbesturen en scholen ook voortdurend door de verwerking van data en door de behandeling van meldingen, berichten en andere signalen. De rapporten van de IvhO over scholen zijn sinds 1997 openbaar op de website van de IvhO. Van de meeste scholen zijn één of twee rapporten beschikbaar.

De IvhO wordt geleid door de inspecteur-generaal van het Onderwijs. De wettelijke grondslag van het onderwijstoezicht is te vinden in de Wet op het Onderwijstoezicht. Naast toezicht op het onderwijs houdt de IvhO ook tweedelijns toezicht op de kinderopvang.

De IvhO is gestart in 1801 bij de invoering van de eerste landelijke schoolwet. Voorheen was er wel toezicht op de kwaliteit maar pas met deze wet werd het toezicht een verantwoordelijkheid van de Rijksoverheid. Er werden schoolopzieners aangesteld die twee keer per jaar de scholen bezochten en controleerden. De IvhO hield zich gedurende de 19e eeuw vooral bezig met de controle op de invoering van het klassikale onderwijs. Leerlingen werden meer en meer in leeftijdsgroepen ingedeeld en kregen klassikaal dezelfde les. Hiernaast lette de IvhO op de versterking van de eenheidsstaat. In het hele land moesten dezelfde spellingsregels, maten en gewichten aangeleerd worden. Ook keken schoolopzieners naar de faciliteiten in de scholen en de kwaliteit van de docenten en hun lessen.

In 20e eeuw kwam een beweging op gang die pleitte voor meer individuele begeleiding van de leerling, in plaats van het klassikale systeem. De IvhO veranderde geleidelijk haar werkwijze. Zeker in de 21e eeuw worden meer eisen gesteld aan gedifferentieerd onderwijs, waarbij rekening wordt gehouden met de individuele leerbehoeftes van de leerlingen. In het tweede decennium van de 21e eeuw verschoof de aandacht van het onderwijstoezicht naar de kwaliteit van schoolbesturen, parallel aan de politieke ontwikkeling die zorgde voor een grotere rol van schoolbesturen in de aansturing van de onderwijskwaliteit.

In 1990 is de inspectie gestart met het opvragen van de In- door- en uitstroomgegevens (IDU-gegevens) bij de scholen voor voortgezet onderwijs. Deze verzameling was één van de belangrijkste bronnen voor de beoordeling van onderwijsresultaten per school in het voortgezet onderwijs. Vanaf 1997 heeft de IvhO indicatoren voor onderwijsresultaten per school, mede gebaseerd op de IDU-gegevens, actief gepubliceerd in schooloverzichten op haar website. Vanaf 2004 heeft de inspectie deze gegevens niet meer opgevraagd bij scholen, maar worden de gegevens berekend op basis van registerdata. In het tweede decennium van de 21e eeuw is het belang van deze publicatie afgenomen door de opkomst van de website ScholenOpDeKaart in opdracht van de VO-Raad. De onderwijsresultaten worden op de website van de Inspectie gepubliceerd.

De IvhO heeft een groot aantal databestanden in beheer ten behoeve van statistische analyse voor thematisch onderzoek en ten behoeve van de productie van informatieproducten per school en per schoolbestuur. De verzameling van databestanden gaat terug tot aan het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw. Deze verzameling is momenteel in beheer van de directie Kennis, die verantwoordelijkheid draagt voor archivering, beveiliging, ontsluiting en beschikbaarstelling van de bestanden.

Het gros van deze bestanden in de verzameling heeft de IvhO verworven van andere partijen, het merendeel van DUO en de voorlopers Cfi en IB-Groep. De IvhO is van deze bestanden dus niet de archiefhouder, maar slechts de gebruiker. Voor een klein deel van de bestanden in de verzameling geldt echter dat deze voortkomen uit een eigen registratie door de IvhO zelf. De IvhO is hiervan dus de archiefhouder. Voor zover deze bestanden niet conform de Generieke selectielijst Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) worden vernietigd, draagt de IvhO voor deze bestanden een archiveringsverantwoordelijkheid. Gelet op de hiervoor gestelde termijn van 20 jaar komen enkele databestanden uit de jaren negentig van de vorige eeuw nu in aanmerking voor overdracht aan het Nationaal Archief. Nu is het de beurt aan de IDU-gegevens.

Voor de jaren 1990 tot en met 2003 heeft de IvhO de IDU-gegevens van VO-scholen verzameld en gearchiveerd. Aan scholen werd een formulier ter beschikking gesteld met daarin
een matrix waarop zij in de rijen de positie van de leerling aan het begin van het schooljaar (per 15-09) konden opgeven. In de kolommen daarna vulden de scholen de positie van de leerling - bijvoorbeeld 4 VWO -, de tussentijdse interne / externe instroom, de interne / externe uitstroom, wel of niet bevorderd, wel of niet geslaagd (voor examenklassen) en de positie van de leerling aan het eind van het schooljaar (per kolom per positie aan het eind van het schooljaar) in.

De scholen waren verplicht de formulieren in te vullen en te retourneren. Met verschillende rappelrondes kwamen alle formulieren binnen. Ten behoeve van de gebruik in het toezicht werden de gegevens vanaf 1990 ingevoerd in een database. In de eerste jaren van deze dataverzameling werden de terugontvangen A3-formulieren door een extern data-entrybureau verwerkt in deel bestanden. In de laatste jaren van deze data collectie werden de gegevens door middel van een programma, wat op een diskette stond, door de scholen ingevoerd en ingezonden. Alle ingezonden diskettes werden ingelezen tot een totaalbestand. Het hebben van een database per jaargang stelde de IvhO in staat om ook landelijke statistische analyses uit te voeren met behulp van het computerprogramma SPSS. Het onderhavige archief betreft exports uit de genoemde databases.

De IvhO heeft de IDU-gegevens gebruikt voor de productie van overzichten per school (de zogenaamde IDU-overzichten – “hinkelpaden”). De IDU-overzichten zijn overzichten waarin per individuele school per leerjaar en per onderwijssoort percentueel aangegeven was hoeveel leerlingen de overgang naar bijvoorbeeld een bovenliggend leerjaar was met tevens daarin weergegeven wat het landelijke beeld van de vergelijkbare scholen was.
Deze overzichten werden (alleen) met de scholen zelf gedeeld.

In 2004 kwam er een einde aan de vorming van dit archief met de komst van het Basisregister Onderwijs (BRON) VO. Vanaf 2004 verkrijgt de IvhO IDU-gegevens voor haar analyses en informatieproducten van de IB-Groep (later DUO). Van deze gegevens is de IvhO dus niet zelf de archiefhouder. Het onderhavige archief is derhalve gevormd voor de jaren 1990 t/m 2003.

Het onderhavige archief is overgedragen aan het Nationaal Archief op basis van de Generieke selectielijst Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) Versie 1.0 datum 8-6-2018. Het archief is gebruikt in een proces dat behoort tot de categorie 8, Het (laten) verrichten van onderzoek en het rapporteren hierover, hierbinnen tot de subcategorie 8.1, Het uitvoeren van onderzoeksopdrachten: Het (laten) uitvoeren van onderzoek. De bijbehorende waardering is Bewaren.

In het archief bevonden zich enkele variabelen met technische informatie uit het gebruikte informatiesysteem, zoals naam en telefoonnummer van degene die het formulier heeft ingevuld. Deze variabelen zijn niet overgedragen. Na verificatie van de geslaagde overdracht aan het Nationaal Archief zijn alle bestanden in het onderhavige archief bij de IvhO vernietigd.

Het onderhavige archief betreft alle scholen voor voorgezet onderwijs waar in het desbetreffende jaar IDU-gegevens konden worden vastgelegd, met de mogelijke uitzondering van particuliere scholen.

In het archief komen kolommen voor waarvan de betekenis bij overdracht niet (meer) bekend is. Besloten is deze kolommen te behouden voor het geval er in de toekomst duiding aan kan worden gegeven. Deze kolommen zijn in de beschrijving in de bijlage aangeduid als ONBEKEND.

Er zijn geen voorbeelden van de gebruikte formulieren meer beschikbaar. Voor zover na te gaan zijn deze alle vernietigd.

De BRIN-codes van scholen maken het mogelijk de gegevens in dit archief te koppelen aan tal van andere databestanden, zoals de open data van DUO. Zie hiervoor DUO - Open Onderwijsdata

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Inspectie van het Onderwijs; Databestanden In-, door- en uitstroomgegevens 1990-2003, nummer toegang 2.14.147, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, IvhO In-, door- en uitstroomgegevens, 2.14.147, inv.nr. ...

Het onderhavige archief kent de volgende verwante archieven:

• DUO beheert het Basisregister Onderwijs (BRON) VO.
• 2.14.138 Databestanden examengegevens VO en VAVO.