Terug naar zoekresultaten

2.10.29 Inventaris van het archief van het Ministerie van Koloniën: Rapportage Indonesië, 1945-1950

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaalBijlagen

Archief

Titel

2.10.29
Inventaris van het archief van het Ministerie van Koloniën: Rapportage Indonesië, 1945-1950

Auteur

A.M. Tempelaars, C. Hoskens

Versie

14-06-2018

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1982 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Koloniën: Rapportage Indonesië
Koloniën / Rapportage Indonesië

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1945-1950

Archiefbloknummer

K23052

Omvang

785 inventarisnummer(s); 16,00 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het. Een gedeelte is gesteld in heten het.
Nederlands
Maleis
Engels

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefbewaarplaats

Nationaal Archief, Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Overzeese Gebiedsdelen Ministerie voor Uniezaken en Overzeese Rijksdelen

Samenvatting van de inhoud van het archief

In de Rapportage komen stukken voor van de Regerings Voorlichtingsdienst waaronder interne stukken ten behoeve van voorlichters zoals weekkronieken, "stemmingsbeelden", telegrammen, etc. en externe stukken zoals communiqué's, overzichten uit de pers en culturele stukken.
Van de overige civiele autoriteiten bevat het archief rapportages aan en van de LT-GG, de Raad van Departementshoofden en de Procureur-Generaal, voorts weekoverzichten voor de Ministerraad, stukken van de voorlichtingsdiensten in Den Haag en economische berichten samengesteld door de Departementen van Economische Zaken, Landbouw en Visserij.
Van de NEFIS en de CMI zijn periodieke overzichten, signalementen, bulletins etc. bewaard gebleven.
De rapportages van militaire autoriteiten in Nederlands-Indië zijn ingedeeld naar landmacht, marine en luchtvaart. Hieronder zijn gerubriceerd: dagelijkse overzichten van gebeurtenissen, operatieve rapporten, overzichten van inlichtingen, dagelijkse overzichten en de z.g. OOT's (overzicht van de toestand).
Men zij zich ervan bewust dat in het gehele bestand rapportages zijn dooreengemengd van Nederlandse én Nederlands-Indische civiele en militaire autoriteiten, de laatste onder andere overgenomen uit het archief van de Algemene Secretarie van de Nederlands Indische regering.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Korte geschiedenis van het naoorlogs Nederlands bestuur in Indonesië
Tijdens het verblijf van Lt-GG Van Mook in Australië werden al voorbereidingen getroffen om het bestuur bij terugkeer op Java weer te gaan uitoefenen. Hiertoe werd de onder geallieerd gezag, maar door Nederlanders bemande Netherlands Indies Civil Administration (NICA) opgericht. De naam van deze organisatie werd in oktober 1945 -kort na de Japanse overgave aan de Britten- omgedoopt tot Allied Military Administration Civil Affairs Branch (ABACAB). Aan het hoofd hiervan stonden een aantal Chief Commanding Officers (CCO-AMACAB) met onder hen de Commanding Officers (CO-AMACAB). De bevoegdheden van deze functionarissen kwamen in hoofdzaak overeen met die van de vooroorlogse gouverneurs en residenten.
Op landelijk niveau fungeerde vanaf oktober 1945 de Lt-GG als hoofd van de regering met onder hem de departementen van algemeen bestuur. Als adviserend college diende de Raad van Departementshoofden. Belangrijker in dit opzicht was de rol van een aantal op grond van hun persoonlijke kwaliteiten aangetrokken adviseurs. De Regerings Voorlichtings Dienst (RVD) verschafte informatie over het bestuur en de politieke situatie naar buiten toe.
De feitelijke bestuursmacht over het grootste deel van Java en Sumatra berustte sinds 1945 bij de Republik Indonesia. In de Grote Oost, op Borneo, Banka en Billiton, was de situatie evenwel onder Nederlandse resp. geallieerde controle. Ter voorbereiding van de federale opbouw in die gebieden werd medio 1946 het Regeringscommissariaat voor Borneo en de Grote Oost gevestigd. In de hoofdplaats van de begin 1947 gestichte deelstaat Oost-lndonesië werd een Commissaris van de Kroon voor Oost-Indonesië geplaatst. Het aldus gestationeerde bestuursapparaat -Nederlands en inlands Binnenlands Bestuur- was evenwel ter beschikking gesteld van de Oost-Indonesische regering. De bevoegdheden van het Europees BB werden in dit gebied in snel tempo overgedragen aan de nieuw gevormde organen van deze deelstaat.
Van belang voor de handhaving van de Nederlands positie waren de strijdkrachten. Onder de Generale Staf in Batavia ressorteerden: de Koninklijke Landmacht (KL), het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL), de Koninklijke Marine en de Militaire Luchtvaart. Verder beschikte men over de Netherlands Forces Intelligence Service (NEFIS), waarvan de naam per 20 September 1948 gewijzigd wordt in Centrale Militaire Inlichtingendienst (CMI).
Na het terugtrekken van de Engelse troepen, eind november 1946, werden op Java en Sumatra de Tijdelijke Bestuursdiensten (TB) opgericht, die de functies van de AMACAB-organisatie overnamen. Na de veroveringen als gevolg van de eerste politionele actie (juli-aug.1947) werden in de "nieuw bezette" gebieden op Sumatra en Java Regeringscommissarissen voor Bestuursaangelegenheden (RECOMBA) aangesteld, die de leiding hadden over residenten, die hen onder de naam van Hoofd Tijdelijk Bestuur (HTB) vertegenwoordigden. Eind 1948 werd tijdens de tweede politionele actie de civiele functie van Territoriaal Bestuursadviseur (TBA) ingevoerd. Deze functionaris had de taak leiding te geven aan het burgerlijk bestuur en diende de militaire operaties vanuit civiel oogpunt te begeleiden.
Als resultaat van de deelstatenpolitiek, waarin de republikeinen zich overigens niet wensten te schikken, kwam in maart 1948 een voorlopige Federale Regering tot stand onder presidium van de Lt-GG. Tot november 1948 was dit dr. Van Mook. Na zijn aftreden werd hij vervangen door dr. Beel, in de kwaliteit van Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon (HVK). Hij werd in de deelstaten vertegenwoordigd door de gedelegeerde van de HVK, een functie die tevoren als commissaris van de Kroon was aangeduid. Deze Nederlandse constructie bleek niet houdbaar en na de Ronde Tafel Conferentie werd op 27 december 1949 de soevereiniteit overgedragen aan de onder republikeinse invloed staande federale staat: de Verenigde Staten van Indonesië (VSl).
Het Archief De Rapportage Indonesië vormt een onderdeel van het archief van het Ministerie van Overzeese Gebiedsdelen en beslaat de periode 1945-1950.
De serie bevat rapporten, verslagen en nota's van velerlei autoriteiten, die direct bij het civiel en militair bestuur over Nederlands-Indië betrokken waren. Deze werden veelal via de Algemene Secretarie te Batavia aan het ministerie toegezonden, maar ook het Ministerie van Oorlog in Den Haag tezamen met de staven van het leger leverden hun aandeel. In het algemeen betreft het seriematige rapporten, die met de stencilmachine vermenigvuldigd, in een oplage van enige tientallen tot enige honderdtallen verzonden werden aan ambtelijke instanties via een vastgestelde verzendlijst of, waar het om de Regerings Voorlichtingsdienst gaat, aan hun voorlichters of aan de pers.
Deze archivalia zijn om praktische redenen indertijd door de ambtenaren op het ministerie afgescheiden uit de series openbare en geheime verbalen en uit de mailrapporten en met behulp van een nummering toegankelijk gemaakt. Een concordantie van deze oude nummering is als bijlage bij de inventaris opgenomen.
Het merendeel van de bescheiden is van geheime of vertrouwelijke aard, uitgezonderd diverse uitgave van de Regerings Voorlichtingsdienst, die juist voor openbare publicatie bestemd waren.
Veel van de in deze inventaris beschreven archivalia zal men ook aantreffen in de archieven van de Algemene Secretarie, van de NEFIS en van de Procureur-Generaal van het Hooggerechtshof van Nederlands-Indië. Geconstateerd is echter, dat incomplete series in het ministeriële archief zijn aangevuld met bescheiden uit de archieven van de Algemene Secretarie en uit het NEFIS-archief. Dit houdt echter niet in, dat bepaalde series compleet zijn en het is zeker aan te raden om bij een onderzoek naar bijv. bestuurlijke verslagen, eveneens het archief van de Algemene Secretarie Batavia hierbij te betrekken.
De Rapportage Indonesië is geordend in twee rubrieken "Algemeen", gesplitst naar civiele en militaire rapportage, waarin zich de bescheiden bevinden die de gehele archipel betreffen. Aan de derde rubriek ligt een geografische onderverdeling ten grondslag. Deze is hoofdzakelijk gebaseerd op de vooroorlogse residentie-indeling, doch kent ook een meer algemene indeling als gebieden samengevoegd worden in verband met de deelstaatvorming.
In het algemeen is het Nederlands de meest gehanteerde taal in de Rapportage: de Maleise taal komt ook met regelmaat voor, terwijl perspublicaties incidenteel in het Engels zijn gesteld.
In de Rapportage komen in grote lijnen de volgende stukken voor:
  • Van de Regerings Voorlichtingsdienst. Interne stukken ten behoeve van voorlichters: weekkronieken, "stemmingsbeelden", telegrammen, etc.; Externe stukken: communiqué's, overzichten uit de pers, culturele stukken.
  • Van overige civiele autoriteiten: rapportage van de LT-GG, de Raad van Departementshoofden, de procureur-generaal, weekoverzichten voor de Ministerraad, stukken van de voorlichtingsdiensten in Den Haag, economische berichten samengesteld door de Departementen van Economische Zaken, Landbouw en Visserij.
  • Van de NEFIS en de CMI: periodieke overzichten, en meer gestandaardiseerde overzichten zoals DOBIN's, signalementen, bulletins etc.
  • Van overige militaire autoriteiten, ingedeeld naar landmacht, marine en luchtvaart: dagelijkse overzichten van gebeurtenissen, operatieve rapporten, overzichten van inlichtingen, dagelijkse overzichten en de z.g. OOT's (overzicht van de toestand). Deze rapportage is afkomstig van de Generale Staf te Batavia. De chef van de Generale Staf op het Ministerie van Oorlog leverde de SITRAP's (situatierapport) en de mededelingen betreffende Nederlands-Indië. Voorts operatieve rapporten van de commandant Zeemacht en rapporten Verre Oosten door de Marinestaf in Den Haag. De militaire Luchtvaart stelde weekoverzichten, SITRAP's en maandoverzichten van inlichtingen samen.
Voor hetgeen werd samengesteld door militaire autoriteiten en civiele bestuurders op regionaal niveau zie het navolgende schema. Opgemerkt moet worden, dat de titel resident vaak gebruikt wordt in gevallen, waarin deze ambtenaar optreedt als tijdelijke bestuursadviseur (TBA).
Rapportage afkomstig van:
Naam Onderwerp
CCO-NICA en CO-NICA maandverslagen, algemene overzichten.
CO-AMACAB politieke verslagen, algemene verslagen.
Regent of Patih verslagen over hun bestuur.
Assistent-resident verslagen over hun bestuur.
Resident politiek-economische verslagen, algemene overzichten.
Algemeen hoofd TB halfjaarlijkse verslagen. politieke verslagen, dagrapporten, korte politiek-politionele overzichten.
Gedelegeerde voor Tijdelijke Bestuursaangelegenheden (GTBA) algemene rapporten.
Controleur TB
Plaatselijk bestuursambtenaar
Vertegenwoordiger van de RECOMBA en de territoriaal bestuuradviseur politiek-politionele verslagen, algemene verslagen, bestuursverslagen.
Commissaris van de Kroon politiek-economische verslagen, interne nota's.
Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon (HVK) of diens gedelegeerde politiek-economische verslagen, weekkronieken, brieftelegrammen, interne nota's.
Departementen van Economische Zaken, Landbouw en Visserij economische verslagen, maandoverzichten.
NEFIS politiek-economische verslagen.
KNIL-troepencommando's situatierapporten, overzichten van de ontwikkeling van de toestand.
Koninklijke Landmacht(KL) overzichten van de ontwikkeling van de toestand.
A.M. Tempelaars
Den Haag 1982
Geschiedenis van het archiefbeheer
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Koloniën: Rapportage Indonesië, nummer toegang 2.10.29, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Koloniën / Rapportage Indonesië, 2.10.29, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Bijlagen

Concordans
Concordans op de verwijzigingen in de “Officiële bescheiden betreffende de Nederlands-Indonesische betrekkingen 1945-1950”, uitgegeven door dr. S.L. van der Wal.
A. Regeringsvoorlichtingsdienst te Batavia
A I 1-9 34-41,43
A II 1-4 30-33
A III 1-9 70-78
A IV 1-3 80-82
A V 1-6 51-56
A VI 1-13 57-69
A VII 46-48 79
A VIII 49
A IX 45
A X 50
A XI 42
A XII 83-84
A XIII 85
A XIV 44
A XV 86
A XVI 87-88
A XVII 1-29 1-29
A XVIII 89
B. Militaire Rapporten
B I 191
B II 1-4 206-209
B III 192
B IV 1-13 193-205
B V 1-7 210-216
B VI 1-7 217-229
B VII 1-3 230-232
B VIII 1-2 233-234
B IX 1-3 235-237
B X 238
B XI 239
B XII 251
B XIII 1-5 246-250
B XIV 1-6 240-245
B XV 1-8 261-268
B XVI 1-8 253-260
B XVII 252
B XVIII 278
B XIX 277
B XX 1-2 269-270
B XXI 1-6 271-276
C. Nefis en CMI.
C I 1-5 117-121
C II 1-8 183-190
C III 1-12 151-162
C IV 1-29 122-150
C V 1-7 163-169
C VI 1-5 170-174
C VII 1-3 175-177
C VIII 1-2 181-182
C IX 1-2 178-179
C X 180
D. Departementale rapporten.
D I 90
D II 1-6 91-96
D III 113-115
D IV 116
D V 98
D VI 97
D VII 112
D VIII 1-12 100
D IX 99
E. Geografisch geordende rapporten.
E 1 1-2 279-282
E 2 1-16 283-316
E 3 317
E 4 318-321
E 5 322-323
E 6 324-325
E 7 1-2 326-329
E 8 330-331
E 9 332
E 10 333
E 11, 1-15 334-348
E 12 349-352
E 13 353-354
E 14 355-357
E 15 358-359
E 16 360-361
E 17 362-365
E 18 366-367
E 19 368-370
E 20 371-372
E 21 373-374
E 22 375-378
E 23 379-382
E 24 383-386
E 25 387-391
E 26 392-393
E 27 1-9 394-409
E 28 410-411
E 29 412
E 30 413-414
E 31 415
E 32 416-417
E 33 418-419
E 34 420-421
E 35 422-423
E 36 424-425
E 37 426-428
E 38 429-432
E 39 433-436
E 40 437-439
E 41 440
E 42 441
E 43 442-443
E 44 444-445
E 45 446
E 46 447-451
E 47 452
E 48 453
E 49 1-6 454-460
E 50 1-9 461-472
E 51 473
E 52 474-479
E 53 1-6 491-499
E 54 500
E 55 501
E 56 502-503
E 57 504-505
E 58 506
E 59 1-3 487-490
E 60 1-4 480-486
E 61 1-7 507-519
E 62 520
E 63 1-2 521-525
E 64 526-527
E 65 1-4 528-532
E 66 1-9 533-550
E 67 1-6 551-564
E 68 565
E 69 566-567
E 70 1-8 568-58O
E 71 1 598-601
E 71 2 622-623
E 71 3 610, 616-618
E 71 4-5 624-625
E 71 6 611, 626
E 72 1 596-597
E 72 2 627
E 73 1-7 602-609
E 73 8 619-621
E 73 9-10 612-615, 628
E 74 1-6 581-595
E 75 1-30 629-698
E 76 1-6 699-711
E 77 712-713
E 78 1-7 714-723
E 79 760-764
E 80 758-759, 765-766
E 81 767-774
E 82 1-5 775-785
E 83 1-11 724-747
E 84 1-5 748-757
Overzicht van geraadpleegde bronnen Gedenkboek van de vereniging van ambtenaren bij het Binnenlands Bestuur in Nederlands-Indië. Utrecht, 1956. Rijks Geschiedkundige Publicatiën: Officiële bescheiden betreffende de Nederlands-Indonesische betrekkingen, 1945-1950 , uitgegeven door S.L. van der Wal. Kleine serie, deel 36 e.v. De liquidatie van een imperium. C. Smit, Amsterdam, 1962. Staatsblad van Nederlands-Indië/lndonesië, 1945-1949.
NaamOnderwerp

Archiefbestanddelen