2.08.114 Inventaris van het archief van de Algemene Leiding van het Ministerie van Financiën, (1950) 1956-2005

Elk ministerie heeft naast een politieke leiding ook een ambtelijke leiding. De politieke bestaat uit de minister en de staatssecretaris. De politieke leiding neemt beslissingen over beleidsvoorstellen die aan de Tweede Kamer worden voorgelegd. Na de Tweede Kamerverkiezingen worden de minister en de staatssecretaris tot de volgende verkiezingen benoemd, in principe voor vier jaar.

Onderling zijn de taken verdeeld. De minister van Financiën is verantwoordelijk voor het algemene financiële beleid, de staatssecretaris is verantwoordelijk voor het fiscale beleid, de Belastingdienst en de dienst Domeinen. De ambtelijke leiding ondersteunt de politieke leiding bij de voorbereiding van beleidsvoorstellen en voert genomen besluiten uit. De ambtelijke leiding bestaat uit de Secretaris-Generaal (SG) en de Plaatsvervangend Secretaris-Generaal (pSG). Met de directeuren-generaal vormen ze de bestuursraad. De SG is steun en toeverlaat van de minister en heeft de leiding over de dagelijkse gang van zaken op het ministerie. Hij is verantwoordelijk voor de organisatie, het personeel, de bedrijfsvoering, de automatisering, de informatievoorziening en de financiën. Omdat een SG zijn ministerie dikwijls langer kent dat de bewindspersoon, kan hij adviezen geven over de wijze waarop het ministerie kan voldoen aan de wensen van de politieke top. Ook zorgt de SG voor coördinatie van het beleid tussen de verschillende onderdelen van het ministerie en voor de afstemming van het beleid met andere departementen. De pSG vervangt de SG bij diens afwezigheid en is direct verantwoordelijk voor de aansturing van de Centrale Directies.

De pSG hield zich naast de leiding over de dagelijkse gang van zaken op het ministerie ook bezig met een aantal privatiseringsoperaties. Dit betrof de volgende organisaties;

Het Rijksinkoopbureau (RIB).
In 1990 is de naamloze vennootschap N.V. Nederlands Inkoopbureau (NIC) opgericht als rechtsopvolger van het sinds 1921 opererende Rijksinkoopbureau (RIB). Het oorspronkelijke doel van RIB was een doelmatiger besteding van de overheidsgelden door een centrale inkoop. Gaandeweg is zowel het assortiment van aanvankelijk kantoormiddelen uitgebreid als de afnemerskring, aanvankelijk het Rijk, en nadien de lagere overheid en gesubsidieerde instellingen. Vanaf het begin viel RIB organisatorisch onder de minister van Financiën en kwamen de beheerskosten van RIB ten laste van diens begroting.

De Staatsloterij.
In 1992 werd de Nederlandse Staatsloterij, tot dat moment een onderdeel van het ministerie van Financiën, verzelfstandigd. De officiële naam is Stichting Exploitatie Nederlandse Staatsloterij, maar staat bekend als ‘de Nederlandse Staatsloterij’. De minister van Financiën treedt sindsdien namens de overheid op als de aandeelhouder en benoemt de leden van de raad van commissarissen, die namens hem toezicht houden op de gang van zaken en het beleid van de Staatsloterij.

De Verzekeringskamer.
De Verzekeringskamer werd op 1 september 1923 opgericht als zelfstandig lichaam van het ministerie van Justitie. De Verzekeringskamer werd belast met de toezicht op verzekeringen. In 1952 werd de toezichthoudende taak uitgebreid met ook het toezicht op de pensioenfondsen. Met ingang van 1 januari 1987 opereerde de Kamer als zelfstandig lichaam van het ministerie van Financiën. Op 1 september 1992 werd de Kamer geprivatiseerd tot zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) onder de statutaire naam Stichting Verzekeringskamer. Deze werd op 1 januari 2001 gewijzigd in de Stichting Pensioen- & Verzekeringskamer. Op 30 oktober 2004 fuseerde de Stichting Pensioen- & Verzekeringskamer met De Nederlandsche Bank.

Bureau Schade-afwikkeling.
Het Bureau Schade-afwikkeling is in 1975 opgericht. Tot 1986 viel het onder de verantwoordelijkheid van Directie Binnenlands Geldwezen (Directie Financiële Markten) van het ministerie van Financiën, daarna onder rechtstreeks verantwoordelijkheid van Algemene Leiding. In 1997 is het Bureau Schade-afwikkeling overgenomen door de Stichting Pensioenfonds ABP.

Waarborgfonds Motorverkeer.
Het Waarborgfonds Motorverkeer is in 1965 opgericht. Op 1 juni 1989 is de Waarborgfonds Motorverkeer geprivatiseerd.

De Algemene Leiding (ook wel Secretaris-Generaal of AL) heeft als taak de ambtelijke leiding van het kerndepartement. De Algemene Leiding bestaat uit de Secretaris-Generaal en dienst plaatsvervangers. Voor 1993 werd Algemene Leiding niet specifiek aangeduid als 'Algemene Leiding' in de vorm van een afzonderlijk organisatieonderdeel. In de organogrammen 1975-1993 wordt wel de individuele functie van Secretaris-Generaal (en Plaatsvervangend Secretaris-Generaal) genoemd. In 2010 aangeduid als Bestuursraad maar feitelijk geen verandering in SG en DG's structuur met Directoraten-Generaal.

De aangetroffen archiefbestanden zijn gevormd door de secretariële ondersteuning van de ambtelijke en politieke leiding. Daarnaast zijn bestanden aangetroffen van de Centrale Directie Algemeen Beheer en het Bureau Algemene Zaken. De Centrale Directie Algemeen Beheer viel rechtstreeks onder de Algemene Leiding. Het Bureau Algemene Zaken viel onder de Afdeling Comptabiliteit; deze afdeling viel tussen 1950 en 1974 rechtstreeks onder de SG en vanaf 1975 onder de Centrale Directie Algemeen Beheer.

Secretariaat Algemene Leiding
Vanaf 1950 valt het secretariaat onder de SG onder de naam Afdeling Algemeen Secretariaat, met daaronder o.m. het Bureau Index en Archief. In de loop van de vijftiger en zestiger jaren is er een scheiding tussen de archiefwerkzaamheden ten behoeve van het ministerie: Afdeling Kabinet (later Bureau Kabinet) behandelt -naast zaken van algemene aard- de gerubriceerde stukken en de Afdeling Post- en Archiefzaken de niet gerubriceerde. De minister, SG en pSG hebben een eigen secretaresse. Vanaf 1968 ontstaat de Afdeling Algemene Zaken, die zich bezighoudt met de volgende taken:

• Zaken van algemene en/of geheime aard;
• Secretariaatswerkzaamheden ten behoeve van de minister en van de secretaris-generaal;
• Onderscheidingen;
• Regeling van ontvangsten en van bijeenkomsten;
• Civiele verdediging;
• Bedrijfszelfbescherming;
• Huishoudelijke dienst;
• Post- en Archiefzaken;
• Incidentele opdrachten.

Vanaf 1975 valt deze afdeling onder de Centrale Directie Algemeen Beheer.

Centrale Directie Algemeen Beheer
De Centrale Directie Algemeen Beheer bestond van 1975 tot 1982 en had de volgende taken:

• Het algemeen bijstaan van de secretaris-generaal bij het verwezenlijken van zijn bestuurlijke functie;
• De coördinatie van de activiteiten van de centrale afdelingen Financieel-Economische Zaken, Personeel, Organisatie en Informatievoorziening.

De bestuurslaag van Centrale Directies werd in 1982 afgeschaft. De onderliggende afdelingen zijn het jaar hierop gepromoot tot centrale directies.

Bureau Algemene Zaken
Niet te verwarren met de Afdeling Algemene Zaken, zoals hierboven beschreven onder het Secretariaat Algemene Leiding. Het Bureau Algemene Zaken viel vanaf 1950 onder de Afdeling Comptabiliteit en had volgende taken:

• Behandelen van zaken van algemene aard;
• Onderzoeken uitgaven huishoudelijke dienst
• Uitvoeren Invaliditeitswet ten aanzien van departementspersoneel;
• Uitbetalen salarissen;
• Beheer en verantwoording aan de Algemene Rekenkamer van de aan de comptabele verstrekte gelden ter goede rekening.

Vanaf 1960 veranderden de taken:

• Verrichten van betalingen aan het personeel van het ministerie en van een aantal daaronder ressorterende diensten;
• Verrichten van bepaalde overige betalingen;
• Verzorgen van de postbehandeling en archiefzaken, de personeelsadministratie en de huishoudelijke dienst ten behoeve van de Afdeling Comptabiliteit.

Vanaf 1975 valt de Afdeling Comptabiliteit onder de Centrale Directie Algemeen Beheer, maar wijzigen de taken van het bureau niet.

Tot 2011 voerde het ministerie het eigen beheer op de hierboven genoemde papieren archieven. Vanwege de verbouwing van het pand waarin het ministerie is gehuisvest zijn in 2007 de genoemde archieven verhuisd naar depots van de Belastingdienst in Apeldoorn. Het ministerie hield hiervan wel de administratie bij. Vanaf 2011 zijn de genoemde archieven op twee locaties in beheer bij Doc-Direkt te Apeldoorn.

Het archief is in 2021 door Ministerie van Financien overgebracht naar het Nationaal Archief, krachtens artikel 12 van de Archiefwet 1995

De archiefbescheiden bevatten de neerslag van organisatie en taken van de Algemene Leiding, de ambtelijke leiding van het kerndepartement. En het betreft voornamelijk secretariaatswerkzaamheden ten behoeve van de minister en van de secretaris-generaal. Daarnaast bevat het tevens twee persoonlijke archieven. Namelijk het persoonlijke archief van Wim Kok uit de periode voordat Wim Kok premier werd (*1938-†2018). En het persoonlijke archief van de adviseur van de minister, minister van Staat Jhr. Mr. E. van Lennep (*1915-†1996).

Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Voor dit archief is geen andere toegang beschikbaar

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Financiën: Algemene Leiding, nummer toegang 2.08.114, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Financiën / Algemene Leiding Algemene Leiding, 2.08.114, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Reeds eerder zijn delen van het archief van de Algemene Leiding overgebracht naar het Nationaal Archief:

• 2.08.83
  Inventaris van persoonsdossiers van het hogere personeel van het ministerie van Financiën, (1856) 1945-1985
• 2.08.86
  Inventaris van het archief van de Directie van de Staatsloterij, 1950-1990
• 2.08.89
  Inventaris van archieven van de Algemene Leiding van het Ministerie van Financiën, 1946-1989

Geen bijlagen