2.05.458 Inventaris van het archief van de Nederlandse diplomatieke vertegenwoordiging in Marokko, 1990-2013

Volgens de grondwet van 1972 is Marokko een constitutionele, democratische en sociale monarchie met erfopvolging in de mannelijke lijn. Staatshoofd, geestelijk hoofd en opperbevelhebber van de strijdkrachten is de koning. Hij stelt het kabinet samen, vaardigt wetten en koninklijke decreten uit en heeft de bevoegdheid het parlement te ontbinden en volksraadplegingen uit te schrijven. Van de 333 leden van het eenkamerparlement worden 222 leden direct, volgens algemeen kiesrecht, gekozen, de overigen worden door kiescolleges van gemeenteraden, kamers van koophandel en werknemersorganisaties aangewezen.

Bron: https://www.landenweb.nl/marokko/samenleving/

De afschaffing van voedselsubsidies leidde begin 1981 tot drastische prijsstijgingen en hevige sociale onrust. Massale stakingen liepen in juni 1981 uit op een bloedbad in Casablanca. Universiteiten werden gesloten en honderden vakbondsleden en leden van de oppositiepartij werden gearresteerd. Bij de parlementsverkiezingen in september 1984 behaalden de koningsgezinde partijen en de RNI van Ahmed Osman een ruime meerderheid. Premier Karim Lamrani werd in 1986 vervangen door Azzedine Laraki. In januari 1984 en december 1990 kwam het opnieuw tot bloedige voedselrellen. Bij de laatste gelegenheid manifesteerden zich ook islamitische fundamentalisten, die protesteerden tegen deelname van Marokkaanse militairen (sinds september 1990) aan de internationale strijdmacht tegen Irak. De Marokkaanse militairen werden echter niet ingezet bij de bevrijding van Koeweit. In september 1992 werd een referendum gehouden over een nieuwe grondwet met daarin enige hervormingen. Ondanks een boycot zou de opkomst 97% hebben bedragen. Verkiezingen in juni 1993 leverden een groot succes op voor de oppositie. In juli 1999 overleed koning Hassan II. Hij werd opgevolgd door zijn zoon koning Mohammed VI.

Op 16 mei 2002 werd Casablanca opgeschikt door een serie zelfmoordaanslagen. Er vielen 18 slachtoffers, het meerdendeel Marokkaans. Groeperingen als Al-Salafiyya al-Jihadiyya en Al-Sirat al-Mustaqim werden in verband gebracht met de aanslagen. Met de instelling van een waarheidscommissie (Instance équité et réconsiliation) werden schendingen van de mensenrechten die plaatsvonden gedurende het bewind van Koning Hassan II aan de kaak gesteld. Dat gebeurde in een sfeer van groeiende openheid van de zijde van de overheid. Slachtoffers kregen de gelegenheid gedurende hoorzittingen waarvan rechtstreeks verslag werd gedaan door de televisie hun verhaal te doen over begane misstanden zonder overigens de namen van verantwoordelijken te mogen noemen.

De hervormingen van Koning Mohammed VI (die reeds werden ingezet in de laatste jaren van het bewind van Koning Hassan II) leidden langzaam maar zeker tot een ander, veel opener klimaat in Marokko. Er was steeds minder angst, er kon meer worden gezegd en er was sprake van een grotere persvrijheid. Wel waren er duidelijke rode lijnen; de rol en positie van de monarchie zelf, de islam en de Westelijke Sahara.

Met de invoering van de nieuwe Moedawanah (geheel van familierecht) zette Marokko een grote stap op sociaal-maatschappelijk gebied, die op termijn moet leiden tot een gelijkwaardige relatie tussen man en vrouw. Een andere belangrijke ontwikkeling betrof de toegenomen ruimte en aandacht voor de Berber cultuur en taal.

In juni 2007 vonden gesprekken plaats tussen Marokko en het Polisario over de Westelijke Sahara onder toezicht van de Verenigde Naties, de gesprekken leverden niets op. In september 2007 wint de conservatieve Istiqlal partij de meeste zetels tijdens de parlementsverkiezingen. Bij de verkiezingen van 2011 winnen de gematigde Islamisten en de ontwikkelingspartij (PDJ), maar geen van de politieke partijen verkreeg meer dan 20% van de stemmen.

In januari 2012 werd Abdelilah Benkirane van de PJD premier van een coalitie.

Bron: https://www.landenweb.nl/marokko/geschiedenis/

Tussen Marokko en Nederland bestaan ruim 400 jaren oude banden die zich uitstrekken over een veelheid van terreinen, zoals handel, landbouw, onderwijs, cultuur, defensie, veiligheid, sociale zaken, douane, justitie, rechtshulp, consulaire zaken (kinderbescherming, het tegengaan van huwelijksdwang en achterlating, terugkeer van illegaal verblijvende Marokkaanse onderdanen) en politie. De immigratie van veel Marokkanen naar Nederland sinds de jaren zestig heeft bijgedragen aan een versterking van de samenwerking. Daarnaast zijn de betrekkingen ook via de Europese Unie geïntensiveerd, onder meer in het kader van het Europese Nabuurschapsbeleid en het Associatieakkoord, waarbij voor Marokko een «gevorderde status» geldt. Marokko is één van de prioriteitslanden in het kader van het programma voor maatschappelijke transformatie MATRA-Zuid, dat mede in reactie op de Arabische lente is opgezet. Verder staat de afgelopen jaren de politiesamenwerking en de gezamenlijke strijd tegen terrorisme hoog op de bilaterale agenda. Uiteraard worden in al deze contacten ook de mensenrechten besproken.

Marokko is in het bijzonder van belang voor Nederland en de Europese Unie vanwege zijn strategische ligging aan de zuidelijke rand van Europa in een instabiel gebied. Het is een middelgroot land dat zich meer en meer profileert als «bruggenbouwer» in de regio, daar ook de waardering voor krijgt, en als politiek en economisch relatief stabiel land een positieve rol kan spelen in de onrustige regio. Daarnaast is het een transitland voor immigranten uit West-Afrika en speelt het in dit verband een belangrijke rol als buffer voor Europa. Tenslotte zijn goede relaties met Marokko van belang ter ondersteuning van Nederlandse initiatieven, en posities in multilateraal kader.

Het Nederlands voornemen om het verdrag over sociale zekerheid op te zeggen zette in 2014 de diplomatieke relatie met Marokko onder druk.

Bron: Kamerstuk 34 052, nr. 9, vergaderjaar 2014-2015

Ambassade Rabat:

Overzicht ambassadeurs:

• Marokko, Rabat, BGA, 1979-1982: Collot dÉscury, Maurits Weynand Hendrik, Baron
• Marokko, Rabat, BGA, 1982-1987: Berg, mr. Johannes Carolus, van den
• Marokko, Rabat, BGA, 1993-1996: Kasteel, drs. Thomas More Thimotheus Maria
• Marokko, Rabat, BGA, 1996-2000: Pesch, Hendrik Jan, van
• Marokko, Rabat, BGA, 2000- 2004: Revis, mr. Johannes Aloysius Fransiscus Maria
• Marokko, Rabat, BGA, 2012-2016: Stikker, Ronald Gerard

Naast de ambassade te Rabat was er vanaf 1972 nog een consulaat-generaal in Casablanca gevestigd. Daarnaast waren / zijn er een aantal honoraire consulaten in Marokko gevestigd:

• Agadir, Benelux Visumkantoor (1992-1998)
• Nador, consulaat (2011 - …)
• Tanger, Benelux Visumkantoor (1992-1998)

Volgens de laatst beschikbare informatie (2019) zijn in Casablanca en Nador Nederlandse honoraire consulaten gevestigd.

De werkzaamheden van bilaterale posten kunnen verdeeld worden in politieke aangelegenheden, economische aangelegenheden, ontwikkelingssamenwerking, pers- en culturele aangelegenheden, consulaire aangelegenheden en algemene zaken. Hieronder volgt een weergave van de taken:

Politieke Zaken (PZ):

• het volgen van de binnenlandse en buitenlandse politieke ontwikkelingen in het land van accreditatie; het rapporteren aan de Nederlandse regering omtrent de voor Nederland relevante ontwikkelingen, opdat die bij het formuleren van haar beleid daar rekening mee kan houden;
• het uitdragen van het Nederlandse politieke beleid;
• het behartigen van de belangen van andere landen; dit omvat de behartiging van de politieke belangen van Luxemburg.

Economische Zaken (EZ): De economische werkzaamheden kunnen worden onderscheiden in macro-, meso- en micro-economische.

Macro-economisch:

• het opstellen van algemene economische rapportages over macro-economische ontwikkelingen in het land van accreditatie, overheidsmaatregelen, monetaire kwesties, energievoorziening, milieuhygiëne, lucht- en scheepvaartaangelegenheden;
• het vergaren van handelspolitieke informatie en het leveren van inspanningen, met name daar waar de handel op beperkende maatregelen stuit;
• het toezenden van economisch-statistisch materiaal;
• het verstrekken van inlichtingen aan de overheid en het bedrijfsleven van het land van vestiging over economische ontwikkelingen en mogelijkheden tot economische samenwerking met Nederland;
• het uitdragen van het Nederlandse beleid op economisch terrein.

Meso-economisch:

• het berichten over afzetmogelijkheden, ontwikkelingen in het bedrijfsleven, fusies, buitenlandse investeringen, concurrentie van derde landen;
• het geven van voorlichting over Nederlandse leveringsmogelijkheden van goederen en diensten;
• het doen van meldingen over ontwikkelingsprojecten en overheidsaanbestedingen;
• het aantrekken van industriële projecten voor Nederland door middel van voorlichting, bemiddeling, etc.; het berichten over economische missies die West-Europa bezoeken en hulp aan Nederlandse missies in het ambtsgebied;
• het berichten over beurzen en tentoonstellingen in het land van vestiging en hulp bij Nederlandse deelname aan beurzen.

Micro-economisch: Het ondersteunen en begeleiden van Nederlandse exporteurs in de vorm van:

• handelsbemiddeling;
• voorlichting aan Nederlandse zakenlieden en introducties bij overheid en bedrijfsleven;
• bemiddeling bij handelsgeschillen.

Ontwikkelingssamenwerking (OS):
De werkzaamheden in het kader van ontwikkelingssamenwerking houden in:

• het analyseren van het ontwikkelingsbeleid van het betrokken land;
• het nagaan van de plaats die Nederland in de samenwerking op dit gebied zou kunnen innemen;
• het vaststellen van doelgroepen waarop het samenwerkingsbeleid gericht kan zijn;
• het adviseren omtrent de aanvaardbaarheid en uitvoerbaarheid van individuele projecten;
• het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van Kleine Ambassade Projecten (KAP);
• het toezicht houden op en berichten over de voortgang van projecten;
• het begeleiden van uit te zenden deskundigen, huisvesting, financiering, hulp bij import van goederen;
• het bemiddelen bij de invoer van materieel voor hulpprojecten;
• het behandelen van financiële aspecten.

Consulaire Zaken (CZ):

Ten behoeve van Nederlanders:
Het zorg dragen voor de Nederlandse kolonie en Nederlandse toeristen in het buitenland. De meest voorkomende werkzaamheden hiervoor zijn:

• het verstrekken, verlengen en wijzigen van reisdocumenten voor Nederlanders, alsmede diplomatieke, consulaire en dienstpaspoorten;
• het opmaken van legalisaties;
• het verstrekken van juridische adviezen;
• het leveren van bijstand bij het opstellen van notariële akten;
• het opmaken van akten van huwelijkstoestemming;
• het in bewaring nemen van holografische en geheime testamenten;
• het opmaken van volmachten;
• het registreren van opgemaakte akten in een repertorium;
• het opmaken van akten van de burgerlijke stand;
• het regelen van dienstplichtzaken;
• het zorgen voor repatriëring;
• het overbrengen van gerechtelijke stukken, het bijstaan van rogatoire commissies, het opmaken van legalisaties en het verrichten van andere juridische handelingen.

Ten behoeve van buitenlanders:

• het verlenen van visa voor bezoeken aan Nederland korter dan drie maanden of het verstrekken van een ‘machtiging voorlopig verblijf’ bij een verblijf langer dan drie maanden;
• het doorzenden van asielverzoeken;
• het inlichten van buitenlandse autoriteiten over Nederland.

Pers- en Culturele Zaken (PCZ):
Het bevorderen en verbreiden van kennis van het leven en denken van het Nederlandse volk, zijn staatkundige, economische en sociale structuur, zijn cultuur en zijn historie, en over de beginselen en feitelijke gegevens die daarbij een rol spelen. De diplomatieke post heeft tot taak het ontwikkelen van activiteiten en het aankweken en onderhouden van relaties die de banden tussen beide landen kunnen verstevigen. Concreter betekent dit:

• het medewerken aan de uitvoering van bilaterale afspraken en verdragen op cultureel en wetenschappelijk gebied;
• het deelnemen aan het internationale culturele verkeer;
• het profijt trekken uit multilaterale samenwerkingsvormen op dit gebied alsmede het uitdragen van Nederlandse standpunten;
• het onderhouden van contacten met de lokale pers teneinde publicaties over Nederland te stimuleren en waar nodig onjuiste voorlichting te corrigeren.

Algemene Zaken (AZ) De afdeling Algemene Zaken is belast met de ondersteunende, secundaire taken op een post, dat wil zeggen zaken met betrekking tot:

• personeel;
• informatievoorziening, automatisering;
• organisatie;
• financieel beheer;
• archief;
• communicatie;
• huisvesting;
• vervoer.

De archieven van de buitenlandse posten van het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) werden geordend en geselecteerd conform instructies, opgesteld door de centrale archiefafdeling op het departement en neergelegd in een archiefinstructiebundel. De archiefinstructiebundel heeft in de loop der jaren grotere en kleinere revisies ondergaan. De belangrijkste was de introductie van de archiefinstructiebundel "Archiefzorg op de posten" in 1999. Deze archiefinstructie introduceerde een nieuwe primaire, hiërarchische ordening op trefwoord en verving de oude ordening op basis van de Archiefcode BZ, afgeleid van de Universele Decimale Code (UDC).

In 2014 is besloten om alle postenarchieven uit de periode 1975-2013 te bewerken. Het zogenaamde archiefblok "Postenarchieven" bestaat uit de volgende onderdelen:

• Archiefbescheiden over de periode 1975 – 1984, code-archief
• Archiefbescheiden over de periode 1985 – 1990, code-archief
• Archiefbescheiden over de periode 1990 – 2013.

Archiefbescheiden uit de periode vóór 1975 zijn in een eerder stadium overgedragen aan het Nationaal Archief (zie 'Verwante archieven').

De archieven waren tot aan de overdracht aan het NA in beheer bij Doc-Direkt.

Het archief is in 2021 door Minister van Buitenlandse Zaken overgebracht naar het Nationaal Archief, krachtens artikel 12 van de Archiefwet 1995

Het archief bevat stukken opgemaakt en ontvangen door de Nederlandse ambassade in Marokko te Rabat over de periode 1975-2013. Het archief bevat ondar andere stukken over:

• politieke ontwikkelingen in Marokko
• buitenlands beleid van Marokko
• bezoeken vanuit en naar Marokko
• de Westelijke Sahara

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van kwetsbare of slechte materiële staat.

Voor dit archief is geen andere toegang beschikbaar

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Nederlandse Ambassade in Marokko (Rabat), nummer toegang 2.05.458, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, , 2.05.458, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Het archief van het Nederlandse Gezantschap, later de ambassade en consulaten in Marokko, 1940-1979.

Geen bijlagen