Pieter Schaghen

1626

De ‘Schaghenbrief’ wordt wel het geboortebewijs van New York genoemd. De brief is een topstuk in de collectie van het Nationaal Archief en werd geschreven in Amsterdam op 5 november 1626 door Pieter Jansz. Schaghen.  Maar wie was Pieter Schaghen? En wat is dat eigenlijk voor een brief?

Handtekening van Pieter Schaghen, 5 november 1626

De Schaghenbrief, foto: Nationaal Archief

Pieter Schagen is zelf nooit in Nieuw-Nederland geweest. Hij vertegenwoordigde de Staten-Generaal in de vergadering van de directie van de West Indische Compagnie: de Heren Negentien. Dit voorname gezelschap vergaderde over het beleid van de WIC in het West Indisch Huis in de Haarlemmerstraat in Amsterdam. Twee jaar na de stichting van Nieuw Amsterdm op het zuidelijkste puntje van Manhattan rapporteerde Schagen aan de regering in Den Haag over het schip Het Wapen van Amsterdam. Dit schip bracht het nieuws mee dat de Nederlandse kolonisten het goed maakten, er waren kinderen geboren, er was koren gezaaid en de oogsten waren goed. Maar bovenal, Nederlande kooplieden hadden het eiland Manhattan van de inheemse bevolking “gekocht” ‘voor de waerde van 60 gulden’. Een echte koopakte bestaat er niet. Bovendien kenden de indianen helemaal geen handel in grond. Zij zullen het hebben gezien als een soort pacht. Hoe dan ook, de Nederlanders waanden zcih eigenaar van de grond, vermoedelijk in ruil voor ketels, wapens, kralen en textiel ter waarde van zo’n 60 gulden. Mogelijk heeft er wel ooit een officieel document bestaan waarop deze transactie op Manhattan was vastgelegd, want er zijn verwijzingen naar een afschrift (een kopie), maar deze akte is nooit opgedoken. De Schagen brief werd in de 19de eeuw ontdekt. Het in de brief genoemde bedrag van 60 gulden werd omgerekend naar de toenmalige dollarkoers, 24 dollar. Zo is de fabel ontstaan dat Manhattan voor 24 dollar is aangekocht. Volgens het tijdschrift Fortune de ‘beste business deal ooit’.