Vol interesse lees ik de verhalen van vrijwilligers die aan het project Arbeidsinzet meewerken. Zelf ben ik aan het project mee gaan doen na een oproep voor vrijwilligers in een nieuwsbrief van Erfgoedpartners.
Sinds twee jaar wonen mijn man en ik in Emmeloord, na twintig jaar Groningen waar ik als vrijwilliger betrokken was bij het registreren van museumvoorwerpen. Na onze verhuizing ging ik dat erg missen, het project Arbeidsinzet kwam dus als een geschenk op mijn pad. En dat terwijl ik zelf niet veel heb met de Tweede Wereldoorlog.
Namen invoeren
Tijdens het invoeren van de gegevens uit het archief over de Arbeidsinzet ben ik namen tegengekomen van kinderen die nog geen twee jaar oud waren, soms nog maar een baby. Hierdoor ben ik gaan begrijpen hoe mensen, zoals nog niet zo lang geleden in Afghanistan, hun baby een toekomst willen geven door het kindje aan mensen te geven die "veilig" zijn. Wat een liefde om dat te kunnen. Veel mensen zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog waarschijnlijk aan hun reis naar Duitsland begonnen met het idee dat alles wel snel goed zou komen, en dat zij zichzelf en hun kind een veilige toekomst konden bieden.
Soms kom je meerdere namen uit één gezin tegen, zoals kortgeleden in een document over een graf dat was gevonden met daarin onder meer twee broers. De nabestaanden moeten door de vondst van het graf, naast het grote verlies, ook een gevoel van bevrijding hebben gehad. Ze konden het afsluiten nu ze wisten waar hun jongens waren. Ook ben ik de namen tegengekomen van een moeder en haar doodgeboren kindje. Zo waardevol dat dit kindje een naam heeft en een eigen plekje, hoe klein ook, in de geschiedenis. Voor nabestaanden zal dit kindje een grote plaats krijgen.
Samenbrengen
Ook kom je namen tegen die je al eerder hebt gezien, vaak met andere gegevens. Ik zit me nu al te "verheugen" op het samenbrengen van alle gegevens tot het een compleet verhaal is, en het zoeken dat er weer gedaan moet worden tijdens de controle. Klopt die naam wel? Zijn deze personen familie van elkaar? Is dat een gezin op dat ene adres of is het toevallig?
Het complete verhaal zal voor mensen die nu leven een aanvulling geven op het leven van een familielid dat toen in Duitsland was. De waarde van dit project is ook meetbaar aan de reacties die ik krijg als ik over mijn deelname aan het project vertel. Er zijn zoveel mensen van wie een familielid op min of meer vrijwillige basis in Duitsland heeft gewerkt. Het is dus niet alleen het verhaal van de mensen die onvrijwillig in Duitsland waren.
