In de Tweede Wereldoorlog zijn het niet alleen mannen die in het verzet gaan of naar Engeland vertrekken om van daaruit de strijd tegen de Duitse bezetter aan te gaan. Er zijn ook heel wat moedige vrouwen die dit hebben gedaan. Een van hen is Elly Nauta-Moret.
Verhoor
Op 17 april 1942 wordt Elly Nauta-Moret in Londen verhoord door A. Wolters, werkzaam bij de Politie Buitendienst. Elly Moret is in 1917 in Den Haag geboren en in 1940 getrouwd met Felix Nauta. Ze zijn betrokken bij een verzetsgroep in Leiden. Elly’s vader zit bij de groep-Stijkel en is in 1941 gearresteerd. Ze vrezen dat de Gestapo ook naar hen op zoek is, en besluiten daarom naar Engeland te vluchten. Elly Nauta-Moret organiseert de vlucht en vertrekt op 7 april uit IJmuiden aan boord van het visserschip KW 134 Katwijk II. Samen met haar echtgenoot en zes andere verzetslieden.
Acht verstekelingen
De Katwijk II heeft een vergunning om zo’n 60 km buitengaats te vissen. Het visserschip kan om vijf uur ‘s middags uitvaren en moet ’s ochtends voor negen uur weer in de haven terug zijn. Met vervalste papieren als zogenaamde bunkerarbeiders hebben de mannen toegang tot het havengebied. Eén voor één, smokkelt een bevriende politieman samen met walschipper Arie L. Vooys, de Engelandvaarders in de avond van 6 april 1942 ongemerkt aan boord van de Katwijk II. Ze verstoppen zich als verstekelingen in koelcellen in het visruim. De Duitse controle van het schip, voorafgaand aan het vertrek op 7 april is vluchtig, ze worden niet ontdekt.
Gekaapt
Na drie uur varen gooit de bemanning de netten uit. Vlak daarna ziet de stuurman met twee andere bemanningsleden iemand de trap opkomen. Hij heeft een revolver in zijn hand. De andere Engelandvaarders komen tevoorschijn met handgranaten. De bemanning wordt gesommeerd naar Engeland te varen. De kaping van het schip verloopt geweldloos. Nadat de scheepslieden overtuigd zijn dat er voor hun achtergebleven gezinnen in Nederland wordt gezorgd, zet het schip koers richting Engeland. De verstekelingen zijn zwaar zeeziek en zonder medewerking van de bemanning zouden ze Engeland niet bereikt hebben. Op vijf kilometer buiten de Engelse kust, hijsen de bemanningsleden de Nederlandse vlag en varen op 8 april de haven van Great Yarmouth binnen.
Engelandvaarders
De acht Engelandvaarders, Ferry Meynderts, Lou de la Bretonière, Bob van Aarem, Felix Nauta, Elly Nauta-Moret, Piet Servaas, Joseph Zwalf en Jacob Bakker melden zich bij de autoriteiten. Ze worden eerst door de Engelse geheime dienst in de Patriotic School en daarna in Londen door Nederlanders ondervraagd. Ze vertellen over hun verzetswerk, connecties en de situatie in het bezette Nederland. Ook geven ze informatie over verraders en NSB’ers. De verhoren zijn terug te vinden in het Nationaal Archief.
Elly Nauta-Moret
Na een ontvangst door koningin Wilhelmina zetten de Engelandvaarders hun strijd tegen de Duitse bezetter voort; als geheim agent, piloot of bij de prinses Irenebrigade. Voor hun moed worden ze onderscheiden met het Bronzen Kruis.
Elly Nauta zet zich ook in voor de goede zaak; ze verricht eerst administratief werk en treedt later in dienst bij het Vrijwillig Vrouwen Hulpkorps (VVHK), de vrouwelijke afdeling van de Koninklijke Landmacht.
De vrouwen van het VVHK krijgen een militaire opleiding in het trainingskamp Wolverhampton. Het is overigens niet de bedoeling om zelf aan de strijd deel te nemen. Het doel is gevechtseenheden te ondersteunen en humanitaire hulp te verlenen. In november 1944 wordt Elly Nauta-Moret door de VVHK uitgezonden naar het vasteland. Ze steekt naar Oostende over om van daaruit hulp te bieden aan geëvacueerde kinderen in het bevrijde deel van Nederland. Na de bevrijding keert ze terug naar Nederland.
Nationaal Archief
2.09.06 Ministerie van Justitie Londen, inv.nrs. 4638, 4639, 4640, 4641, 10159
2.13.71 Ministerie Defensie Londen, inv.nrs. 119, 124
2.02.14 Kabinet der Koningin, inv.nr. 9108 G, 9109 D
A. Dessing, Tulpen voor Wilhelmina De geschiedenis van de Engelandvaarders (Amsterdam 2004)
J. Bruin en J. van der Werff, Vrijheid achter de Horizon (Houten 1998)
Meer informatie over Engelandvaarders is te vinden op de website van het Museum Engelandvaarders.
