Kortgeleden verscheen het rapport “Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië, 1945-1950” van het gezamenlijk onderzoeksprogramma van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV), het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. De conclusies zijn niet mals. Extreem geweld was wijdverbreid binnen de Nederlandse krijgsmacht en werd op alle niveaus – politiek, militair en justitieel - getolereerd.
De beelden die uit het onderzoek naar voren komen laten me niet onberoerd. Mensenlevens zijn geraakt door alle vormen van dit geweld en dit laat tot de dag van vandaag sporen achter in volgende generaties. Die pijn maakt stil.
Daarnaast laat het ook op indrukwekkende wijze zien dat archieven een grote rol spelen in een dergelijk onderzoek. Want dat is uiteindelijk waar je als archief voor bestaat, voor het recht op toegang tot informatie opdat deze keer op keer inzicht kan geven in handelen in het verleden. Archieven worden altijd gevormd met de blik van toen. Ze geven een beeld van het handelen van toen, en van het perspectief van toen. Vandaag de dag kijken we anders naar de koloniale geschiedenis dan toen. En dat is aanleiding om de geschiedenis opnieuw te bekijken. Op dezelfde manier zouden we op een dag ook anders kunnen kijken naar ons handelen vandaag de dag. Bij het Nationaal Archief bewaren we daarom inmiddels 142 kilometer overheidsarchief. Archieven vol informatie die gebruikt kunnen worden, zoals in onderzoeken als deze, waarmee het verhaal over het verleden kan worden bijgesteld en aangevuld.
Het onderzoek naar geweld in de dekolonisatieoorlog in Indonesië laat eens te meer zien waarom het zo belangrijk is dat wij informatie over het handelen van de overheid voor de eeuwigheid bewaren. Wij bewaren als Nationaal Archief stukken om onderzoek mogelijk te maken, door de overheid zelf, door rechtzoekende burgers, door onderzoekers. Het is onze taak om een ieder de informatie aan te reiken die zij nodig hebben. Dat inspireert mij om mijn werk te doen, en wellicht inspireert het u ook om archiefonderzoek te doen.
Afelonne Doek
Algemene rijksarchivaris
Wilt u ook stukken inzien die zijn geraadpleegd voor het onderzoek?
Het onderzoeksprogramma heeft voor zijn onderzoek veel onderzoek gedaan in de collectie van het Nationaal Archief. Wilt u zelf zoeken in de archieven bekijk dan deze zoekhulpen en archieven.
