Vrijwilligers gevraagd voor project Arbeidsinzet

Bevel voor aanmelding arbeidsinzet
14 oktober 2021

Help mee het archief Arbeidsinzet beter toegankelijk te maken, en word vrijwilliger. Het Nationaal Archief wil er samen met u voor zorgen dat archiefinformatie over dwangarbeiders in Duitsland makkelijker vindbaar wordt.

Arbeidsinzet

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn zo’n 500.000 Nederlandse mannen en vrouwen werkzaam geweest in Duitsland en door Duitsland bezette gebieden. Zo’n 27.000 van hen kwamen daarbij om het leven. De gedwongen tewerkstelling ging aan vrijwel geen enkel Nederlands gezin voorbij. Het Nationaal Archief heeft het grootste archief over de Arbeidsinzet in huis, alleen is het archief op dit moment moeilijk doorzoekbaar. Daar willen we met het project Arbeidsinzet verandering in brengen.

Sprekers: Loes Luca, actrice en nabestaande van gedwongen tewerkgestelde en Renée Spierings, projectleider. BEELDTEKST: Het Nationaal Archief zoekt vrijwilligers. LOES LUCA: En opa, ik zou wel willen weten of hij inderdaad is opgepakt bij een razzia. Ja, alles wat er over hem te vinden is lijkt mij prachtig. Door het programma Verborgen Verleden ben ik erachter gekomen dat hier überhaupt een archief was van bijna 150 kilometer. En hier hebben ze mij kunnen vertellen dat mijn grootvader in de razzia in Rotterdam in 1944 in Duitsland terecht is gekomen en daar als arbeider is ingezet, arbeidsinzet. RENÉE SPIERINGS: Veel Nederlanders willen bij het Nationaal Archief onderzoek doen naar familieleden die tijdens de Tweede Wereldoorlog gedwongen tewerkgesteld zijn in Duitsland. Helaas is dat onderzoek op dit moment ontzettend lastig. Het archief is alleen geografisch geordend. Waardoor je er bijvoorbeeld niet in kunt zoeken op naam. VOICE-OVER: Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden duizenden Nederlandse mannen opgeroepen voor de tewerkstelling in Duitsland. De zogenoemde 'arbeidsinzet'. Helaas zijn maar weinig archieven hierover bewaard gebleven. Want veel is vernietigd. Wel heeft het Nederlandse Rode Kruis kort na de oorlog zoveel mogelijk gegevens verzameld over de arbeidsinzet. Deze documenten liggen nu allemaal bij het Nationaal Archief. Het zijn bijvoorbeeld personeelslijsten van wapenfabrieken. Maar ook patiëntenkaarten, reispassen of lijsten van slachtoffers van een bombardement. RENÉE SPIERINGS: In 2021 is het archief gedigitaliseerd. En dat brengt mogelijkheden met zich mee om het ook beter doorzoekbaar te maken. Voor nabestaanden, voor historici en voor andere geïnteresseerden. Maar daarvoor hebben wij wel uw hulp nodig. VOICE-OVER: Het Nationaal Archief zoekt vrijwilligers, die kunnen helpen om persoonsgegevens te vinden in al deze documenten. Als vrijwilliger krijgt u toegang tot een online werkomgeving, waar u in uw eigen tijd en tempo archiefstukken kunt lezen. De persoonsgegevens die daarin voorkomen, zoals namen en geboortedata, voert u vervolgens in. Uw bijdrage zal het oneindig veel gemakkelijker maken om onderzoek te doen in dit archief. LOES LUCA: Het is eigenlijk heel mooi om te kunnen achterhalen wat die mensen hebben mee moeten maken. Dat mijn grootvader mee is genomen naar Duitsland en daar in de arbeidsinzet terechtkwam en ontvlucht is en krijgsgevangene is gemaakt. Toen moest hij dus eigenlijk gedood worden, maar ze hadden hem te hard nodig. Dus hij werd tewerkgesteld in Duitsland. En daar is hij ook omgekomen in een bombardement. En dat had ik anders niet geweten. Er is eigenlijk een hoop onzekerheid weggenomen. En dat geeft rust. VOICE-OVER: U kunt zich aanmelden op hetvolk.org. Doet u ook mee? BEELDTEKST: hetvolk.org BEELD: logo Nationaal Archief, logo Netwerk Oorlogsbronnen en Mondriaan Fonds.

Help mee het archief Arbeidsinzet beter toegankelijk te maken.

Speld in een hooiberg

Jaarlijks krijgt het Nationaal Archief talrijke verzoeken van nabestaanden die willen weten waar hun familielid destijds verbleef, en wat er met diegene is gebeurd. Een antwoord vinden op die vraag, is nu als zoeken naar een speld in een hooiberg omdat het niet mogelijk is op naam te zoeken in dit archief. We starten daarom het project Arbeidsinzet, met hulp van het Netwerk Oorlogsbronnen en met steun van het Mondriaanfonds. 

Vrijwilligers nodig

De afgelopen maanden hebben we het archief over de Arbeidsinzet document voor document gescand. Nu begint het belangrijkste onderdeel van het project: het invoeren van zoveel mogelijk gegevens uit de gescande documenten op de website van HetVolk.org. Daarvoor zoeken we vrijwilligers, die in eigen tijd en tempo, en vanuit hun eigen huis, deze informatie voor ons kunnen invoeren vanuit de originele documenten. Hierdoor kunnen nabestaanden straks met één muisklik alle beschikbare gegevens over hun familielid vinden.

Meedoen

Wilt u meewerken aan het project Arbeidsinzet? Meld u dan aan op de website van HetVolk.org.  Meer informatie is te vinden op: HetVolk.org. Vragen over het project Arbeidsinzet kunt u stellen via: vrijwilligers@nationaalarchief.nl