Het 'Hondenhok': gebouw Hoge Raad der Nederlanden (1864-1988)

Ontwerp gebouw Hoge Raad
23 augustus 2021

Bij onze scanservice komen we zo nu en dan mooie en interessante archiefstukken tegen. Ook van gebouwen die er tegenwoordig niet meer zijn, zoals de in 1988 gesloopte Hoge Raad der Nederlanden, bijgenaamd het ‘Hondenhok’.

Ontwerptekeningen

Het Nationaal Archief bewaart allerlei ontwerpen van gebouwen en complexen zoals het Binnenhof en andere overheidsgebouwen. Aan de hand van de stukken is te zien hoe het ontwerpproces is verlopen en welke argumenten er waren om voor een bepaald ontwerp te kiezen. De argumenten vind je veelal terug in de archieven van de ministeries die betrokken waren bij het uitvoeren van dergelijke bouwprojecten. 

Bouwmeester Rose

Het gebouw van de Hoge Raad der Nederlanden dat in 1864 aan het Plein verrijst, is ontworpen door Willem Nicolaas Rose (1801-1877). Hij maakt naam als stadsarchitect van Rotterdam en wordt vervolgens aangesteld als rijksbouwmeester. In die functie ontwerpt hij het voormalig departement van Koloniën en het bekritiseerde gebouw van de Hoge Raad. Het belangrijkste verzet komt van Victor de Stuers (1843-1916), pleitbezorger van het behoud van cultureel erfgoed. Hij is voorstander van een 17e-eeuwse neorenaissancestijl wat niet bepaald overeenkomt met de ideeën van Rose. De Stuers en zijn tijdgenoten vinden dat het ontwerp van de Hoge Raad door de pilaren en de ronde bogen op een hondenhok lijkt. Dat blijkt ook uit een spotprent uit die tijd. 

Renovatie

Het gebouw komt er toch. In 1858 start de bouw en in 1864 wordt het ‘Hondenhok’ in gebruik genomen. In de jaren dertig van de vorige eeuw wordt het gebouw onder leiding van architect en rijksbouwmeester G.C. Bremer (1880-1949) grondig gerenoveerd. Hij pakt vooral de voorgevel en het interieur aan. Het puntdak verdwijnt en de ronde bogen veranderen in langgerekte exemplaren. Na de renovatie worden een zestal beelden van vooraanstaande juristen bovenaan de trap geplaatst.

Sloop

In 1988 is het gedaan met het gebouw. Het moet plaats maken voor de uitbreiding van de Tweede Kamer en wordt gesloopt. Tegenwoordig staat op deze plaats de toegang tot het Tweede Kamercomplex uit 1992. Maar ook die toegang zal met de komende renovatie van het Binnenhof verplaatst worden. Wat blijft zijn de ontwerp- en bouwtekeningen en foto’s in onze archieven waarmee de geschiedenis van bouwwerken zoals het ‘Hondenhok’ is terug te halen.


Nationaal Archief 

4.WCA Kaarten en tekeningen behorend tot het archief van het Ministerie van Waterstaat en voorgangers, (1681) 1814-1940 (1982)