In deze animatie wordt uitleg gegeven over de collectie Arbeidsinzet van het Nationaal Archief. Er wordt uitgelegd wat de collectie Arbeidsinzet is, hoe deze collectie is ontstaan en welke documenten en gegevens je wel en niet in dit archief kunt vinden.
In beeld: logo Nationaal Archief. Collectie Arbeidsinzet.
♪ RUSTIG PIANODEUNTJE ♪
VOICE-OVER: 'Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden honderdduizenden Nederlandse mannen opgeroepen om te gaan werken in Duitsland. Eerst was dat vrijwillig, later werden zij gedwongen en opgepakt tijdens razzia's. De tewerkstelling in Duitsland noemen we de 'Arbeitseinsatz' of Arbeidsinzet. Het Nederlandse Rode Kruis had als taak om na de oorlog Nederlandse tewerkgestelden op te sporen. Deze documentatie is bewaard gebleven als de collectie Arbeidsinzet.'
'Kort na de oorlog werd Duitsland verdeeld in vier geallieerde bezettingszones. De geallieerden wilden weten waariedere buitenlander, mannen, vrouwen en kinderen, zich in Duitsland bevond. Dit deden ze door de administratie van de oorlogsjaren op te vragen bij de Duitse gemeentelijke overheden, werkkampen, gevangenissen en ziekenhuizen. Al deze gegevens werden verzameld op een centrale locatie en doorgegeven aan het Nederlandse Rode Kruis. In elke bezettingszone werden gegevens anders geregistreerd. Hierdoor zien de documenten er per zone anders uit en zijn er verschillende talen gebruikt. De geallieerden verzamelden niet alleen gegevens van tewerkgestelden, maar ook van andere Nederlanders die in Duitsland verbleven. Documenten die je tegenkomt in het archief zijn onder andere: lijsten met namen van tewerkgestelden, krijgsgevangenen en Nederlanders die voor, tijdens en na de oorlog in Duitsland woonden. Maar ook opgaven van de burgerlijke stand, van huwelijken, geboorten, sterfgevallen en scheidingen, medische dossiers paspoortaanvragen, nationaliteitsverklaringen en reisdocumenten en stukken over overleden Nederlanders en waar zij zijn begraven. Heel soms tref je ook personeelsdossiers en loonkaarten aan. In de documenten vind je persoonsgegevens zoals voor- en achternaam, geboortedatum en geboorteplaats. Als het gaat om iemand die tewerkgesteld is, dan staat vaak ook de naam van de werkgever en het beroep erbij. Helaas zijn bijna alle originele documenten over de Arbeidsinzet, zoals de administratie van fabrieken en andere organisaties waar tewerkgestelden terechtkwamen, verloren gegaan. Je vindt daarnaast ook geen dagboeken of persoonlijke verhalen. En de collectie Arbeidsinzet bevat alleen informatie over tewerkstelling in Duitsland.'
'Wil je zelf onderzoek doen in de collectie Arbeidsinzet? De collectie is gedigitaliseerd en op naam te doorzoeken via de website van het Nationaal Archief.'
♪ RUSTIG PIANODEUNTJE ♪
In beeld: op een witte achtergrond verschijnt het logo van het Nationaal Archief: een blauwe cirkel met daarin een open pijl van blauw en rood. Boven de cirkel staat in het blauw de letter 'N'.
