Ik was voor mijn schoonzus op zoek naar gegevens over haar vader die in de Tweede Wereldoorlog in Duitsland tewerkgesteld is geweest. Helaas heb ik (nog) niets gevonden, maar ik vond wel hetvolk.org met dit prachtige project. En ben direct mee gaan doen met invoeren. Natuurlijk moest ik ook sterk aan mijn vader denken. In tegenstelling tot velen, praatte mijn vader Dirk Johannes de Slegte (Rotterdam 1924-2015) graag over zijn periode van tewerkstelling in Oostenrijk. Jammer genoeg heb ik niets vastgelegd en zeker als kind luisterde ik met slechts matige belangstelling naar zijn verhalen.
Tewerkstelling bij de PTT
Mijn vader werd in 1943 opgeroepen voor de Arbeitseinsatz. Hij had geen contacten om onder te duiken. Bovendien was zijn thuissituatie niet prettig, dus ik sluit niet uit dat hij er misschien ook een kans in heeft gezien om daaruit weg te komen. Ik weet dat hij aanvankelijk naar Riga gezonden zou worden, maar dat dit later veranderd is naar Graz, Oostenrijk. Hij werkte bij de PTT en waar hij o.a. in hoog tempo Duitse/Oostenrijkse plaatsnamen moest leren in verband met de postsortering.
Ik heb het altijd bijzonder gevonden dat mijn vader zijn tijd in Graz als positief beleefd heeft. De periode daar heeft grote indruk op hem gemaakt. Kennelijk hoefde hij niet extreem hard te werken. Het postwerk was hem bekend en wat nieuw voor hem was maakte hij zich vlot eigen. Hij hield tijd over om de stad en de omgeving te verkennen en wandelde veel. Hij leerde uitstekend Duits spreken en had contacten met inwoners van Graz via een kerk die hij bezocht. Hij woonde met een groep Nederlandse collega’s in een soort pension waar hij het wel gezellig vond. De leefomstandigheden waren redelijk. Er zijn enkele brieven bewaard gebleven die hij met zijn vader uitwisselde. Daaruit komt hetzelfde beeld naar voren.
Vlucht voor de Russen
Ergens in 1944 besloot hij echter te vluchten voor de naderende Russen. Hij heeft mij daarover verteld, maar helaas ben ik veel details kwijt. Ik meen dat hij met een groepje is gevlucht, maar later alleen verder is gegaan. Hij maakte hier een soort spannend bijna komisch vervolgverhaal van, dat hij mij als kind voor het slapen gaan vertelde. Pas veel later heb ik me gerealiseerd dat deze tocht heel angstig en eenzaam geweest moet zijn. Hij is vanuit Graz te voet zuidwaarts gegaan en heeft gebivakkeerd in het huidige Slovenië. Hij werkte daar bij boeren. Bijzonder voor een stadse jongen, ik herinner mij een verhaal dat hij koeien moest opdrijven en dat doodeng vond. Ook kende hij enkele Sloveense vloeken en een gebed. Weer later is hij in Wenen terechtgekomen en heeft daar een tijdje verbleven. Waarschijnlijk weer grotendeels te voet is hij uiteindelijk in Ulm aangekomen waar hij met een trein naar Nederland kon reizen. Ik denk dat hij in de zomer van 1945 in Nederland aankwam. Ik zou deze tocht graag willen reconstrueren, maar heb tot op heden geen aanknopingspunten kunnen vinden. Maar wie weet, wat er nog verscholen ligt in de in te voeren documenten.
Terug naar Graz
In de jaren 70 zijn mijn ouders met mij naar Oostenrijk gereisd en hebben we Graz en Wenen bezocht. Mijn vader heeft toen veel verteld, maar ik had als tiener andere dingen die mij bezighielden. Dus ik weet er niets meer van. Wel heb ik nog een foto die hij toen gemaakt heeft van het huis/pension waar hij in Graz gewoond heeft. Mijn ouders zijn later nog vele keren in Graz op vakantie geweest. Op de overlijdenskaart van mijn vader heeft mijn moeder een afbeelding van een stadsgezicht van Graz laten plaatsen.
Femke de Slegte
