Pioniers – Fotografie door vrouwen
Met ruim 15 miljoen foto’s uit de afgelopen 175 jaar bewaart het Nationaal Archief de grootste fotocollectie van Nederland. Vrouwen zijn sinds de uitvinding van de fotografie in 1839 actief als fotograaf. Ze werken in alle genres en spelen op vele manieren een rol als pionier. Zo zijn vrouwen eigenaar van succesvolle fotostudio’s, experimenteren ze met nieuwe stijlen, riskeren ze hun leven om verslag te doen van oorlogen en richten ze hun lens op nieuwe onderwerpen.
Toch zijn de bijdrages van vrouwen aan de fotografie lang onderbelicht gebleven. Pas recent is hier meer aandacht voor. In deze tentoonstelling stond het vernieuwende werk centraal van 43 vrouwen die werkelijk pioniers zijn in de fotografie.
De tentoonstelling was opgebouwd rond de thema’s Vroege fotografie en experiment, De documentaire blik, Aan het front en Kijk op alledaagse realiteit. Er waren foto’s te zien van van bekende en minder bekende fotografen zoals Emmy Andriesse, Eve Arnold, Eva Besnyö, Augusta Curiel, Gerda Taro en Alexine Tinne.
Joumana El Zein Khoury, Maria Fialho, Guinevere Ras en Çiğdem Yüksel vertelden in korte films het belang van het werk van diverse fotografen.
Datum: 1 december 2023 – 30 juni 2024
Ontwerp: Maison the Faux en Serana Angelista
Technische realisatie: Studio MetMet, Mudware
Films: A Small Production Company
Lichtontwerp: Studio Flek
Sponsoren en fondsen: Acomo, Nationale Nederlanden, NLX Software, NOT Fonds, Open.satisfaction, Het Cultuurfonds, Mondriaanfonds, Vfonds, Het Genootschap voor het Nationaal Archief. Met steun van de Nederlandse UNESCO Commissie.
Op de kaart - Kijk met kaarten naar de wereld van toen en nu
In de tentoonstelling Op de kaart is een bijzondere selectie te zien uit de ruim 300.000 kaarten en tekeningen die het Nationaal Archief beheert. Een groot deel van deze kaarten is met de hand getekend en dus uniek. Op de kaart gaf inzicht in de ideeën en bedoelingen achter de kaarten. Aan de hand van de thema’s Op weg, Kaarten en kolonialisme en Maakbaar Nederland konden bezoekers verschillende perspectieven op de getoonde kaarten bekijken. Dit alles werd omlijst met interviews over de persoonlijke betekenis die historische kaarten voor mensen kunnen hebben. Ook werd bezoekers gevraagd hun persoonlijke ervaringen en inzichten te delen voor een grote interactieve mindmap van deze tentoonstelling.
Datum: 10 februari t/m 22 oktober 2023
Ontwerp: Studio MAST
Multimedia: Shosho en Yipp
Bouw: Heijmerink Wagemakers
Lichtontwerp: Studio Flek
Sponsoren en fondsen: Acomo, Nationale Nederlanden, Marinus Plantema Foundation, OPEN.satisfaction en NLX Software, het NOT fonds en Het Genootschap voor het Nationaal Archief.
Kòrsou – Curaçao. Stemmen van toen, mensen van nu
In de archieven van het Nationaal Archief is veel te vinden over Curaçao. Deze documenten, foto’s en kaarten laten voornamelijk het perspectief en de leefwereld van de koloniale machthebbers zien. De tentoonstelling Kòrsou - Curaçao heeft deze archiefstukken gecombineerd met verschillende visies op het eiland. Door de Zikinzá-collectie, een unieke verzameling audio-opnames, kreeg de bezoeker een inkijk in het dagelijks leven van Curaçaoënaars van toen.
De Curaçaoënaars van nu kwamen aan het woord en in beeld in interviews en foto’s die gemaakt zijn door de Curaçaose fotograaf en documentairemaker Selwyn de Wind. Daarnaast lieten kunstenaars met hun werk zien hoe zij tegen de vijf thema’s in de tentoonstelling aan keken: oorspronkelijke bewoners, slavernij, veerkracht, samenleving en bestuur.
Dyonna Benett, erfgoedprofessional, gespecialiseerd in museologie, publiek en inclusiviteit was de gastconservator van Kòrsou – Curaçao. De inhoud van de tentoonstelling is mede tot stand gekomen na raadpleging van experts uit zowel Curaçao als Nederland.
Datum: 15 december 2021 t/m 20 november 2022
Ontwerp: Studio Harm Rensink
Multimedia: Shosho
Bouw: Fiction Factory, Watjeziet, Mudware
Lichtontwerp: Studio Flek
Met medewerking van:
Quentley Barbara, Elvis Chen, Melissa Cijntje, Avantia Damberg, Ruben La Cruz & Karolien Helweg, Travis Geertruida, Kevin Osepa, Rachel Rumai Diaz, Imani Specht en Gilleam Trapenberg.
Sponsoren en fondsen: Mondriaan Fonds, NOT Fonds en Het Genootschap voor het Nationaal Archief. Met steun van de Nederlandse Unesco Commissie.
De oorlog die bleef
In de tentoonstelling De oorlog die bleef liet het Nationaal Archief de uitdagingen zien waar Nederland na de Tweede Wereldoorlog voor kwam te staan. Aan de hand van documenten, foto’s en andere objecten werden persoonlijk geschiedenissen verteld over de berechting van oorlogsmisdadigers of mensen die verdacht werden van collaboratie, over degenen die terugkeerden uit de vernietigings- en concentratiekampen, de identificatie van omgebrachte personen. En over de situatie in Nederlands-Indië, waar na de capitulatie een nieuwe periode van hevig geweld en grote onzekerheid aanbrak.
Aan de hand van de thema’s Berecht, Vermoord en vermist, Ontheemd en Beroofd zijn verschillende levensverhalen in beeld gebracht. Veel van deze geschiedenissen kunnen vanuit meerdere perspectieven worden bekeken. Want wat na de oorlog zwart-wit leek, blijkt vandaag de dag soms toch grijs gebied te zijn.
De oorlog die bleef ging ook over het onderzoek dat iedere dag op de studiezaal wordt gedaan naar oorlogsgeschiedenis. De vier thema’s schonken aandacht aan de belangrijkste oorlogsarchieven die het Nationaal Archief bewaart. In de tentoonstelling waren interviews te zien met mensen die in het archief op zoek gingen naar wat er in de oorlog met hun familie is gebeurd.
Datum: 21 februari 2020 tot en met 20 juni 2021
Vanwege de lockdowns als gevolg van de coronapandemie is deze tentoonstelling langere tijd voor publiek gesloten geweest.
Ontwerp en multimedia: Tinker Imagineers
Bouw: Flink
Lichtontwerp: Studio Flek
Sponsoren en fondsen: Acomo, Fonds 1818, provincie Zuid-Holland, Nationale Nederlanden, VSBfonds, NOT fonds en Het Genootschap voor het Nationaal Archief.
Topstukken in perspectief
In het Nationaal Archief was de tentoonstelling Topstukken in perspectief – van Plakkaat van Verlatinge tot Abdicatie te zien. Aanleiding voor deze tentoonstelling was de verkiezing van het Plakkaat van Verlatinge tot het Pronkstuk van Nederland. Ook werden onder andere de Grondwet van Thorbecke, het scheidingsverdrag van België en Nederland, de onafhankelijkheidsverklaring van Suriname en de abdicatie van koningin Beatrix getoond. Voor Topstukken in perspectief selecteerde het Nationaal Archief vijftien documenten die sinds jaar en dag als topstuk worden beschouwd. Maar wat maakt deze documenten zo bijzonder? Zijn het wel topstukken voor iedereen? En wat betekenen deze topstukken voor de samenleving van vandaag?
Datum: 22 maart 2019 t/m 5 januari 2020
Ontwerp: Perspekt
Mede mogelijk gemaakt door:
Fondsen en sponsoren: Acomo, Hema, Friesland Campina, Nationale Nederlanden, Afpro Filters, Marinus Plantema en Het genootschap voor het Nationaal Archief.
Face to face
Wat hebben Mata Hari en Monica Lewinsky met elkaar gemeen? En wat verbindt Dries van Agt en Yasser Arafat met elkaar? Personen die op het eerste gezicht niet veel met elkaar delen, vertellen samen één verhaal. Laat je meeslepen door unieke portretfoto’s die in verrassende en spannende combinaties worden getoond. Van artiesten als Elvis Presley en André Hazes tot aan stijliconen Audrey Hepburn en Marilyn Monroe. Bijzondere archiefstukken en audioverhalen brengen de portretten tot leven.
De audioverhalen zijn geschreven en ingesproken door televisiemaker Wilfried de Jong, stadsdichter van Tilburg Onias Landveld en AudioCollectief SCHIK. In deze bijzondere verhalen geven de auteurs hun interpretatie van de verhalen achter de portretfoto’s.
Datum:
Tot 3 februari 2019
Ontwerp:
Kummer & Herrman
De tentoonstelling Face to Face is tot stand gekomen in samenwerking met Bas Vroege van Paradox.
Mede mogelijk gemaakt door:
Captains of History Acomo, Friesland Campina, Nationale Nederlanden, HEMA en Het Genootschap voor het Nationaal Archief.
De Wereld van de VOC
De VOC: de eerste multinational ter wereld. Opgericht in 1602, om handel te drijven in specerijen. Om maximale winsten te behalen, schrikt de VOC voor niets en niemand terug. Een bedrijf dat toen wereldwijd meer werknemers had dan welk bedrijf ook. Het Nationaal Archief bewaart een groot deel van de VOC-archieven. Een deel van de topstukken uit dit bijzondere archief stond centraal in de tentoonstelling De wereld van de VOC.
Datum:
24 februari 2017 tot en met 24 juni 2018
Ontwerp:
Guus van Geffen
Mede mogelijk gemaakt door:
Captains of History Acomo, Friesland Campina, Nationale Nederlanden en HEMA. Het Genootschap voor het Nationaal Archief, Mondriaan Fonds, VSBfonds, Samenwerkende Maritieme Fondsen, Marinus Plantema Foundation, Engelbert van Bevervoorde-Van Heyst Fonds (Prins Bernhard Cultuurfonds), Christiaan G. van Anrooij Fonds (Prins Bernhard Cultuurfonds).
Onderweg - Met de fotograaf op reis
Reizen en fotograferen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Fotografen leggen sinds de 19e eeuw de ontdekking van nieuwe werelden vast, documenteren gebieden die in verandering zijn en brengen exotische oorden in beeld.
Datum:
Van 8 september 2016 tot en met 8 januari 2017.
Ontwerp:
Trapped in Suburbia.
Mede mogelijk gemaakt door:
Captains of History Acomo, Friesland Campina, Nationale Nederlanden en HEMA. En het Genootschap voor het Nationaal Archief.
Thom Hoffman sprak de audiotour bij de tentoonstelling in.
24 uur met Willem - Koning van Nederland en België
De tentoonstelling 24 uur met Willem was opgebouwd rondom de koninklijke werkkamer in de jaren 1814 tot 1840. Zuinig, plichtsgetrouw en eigengereid, gooit koning Willem I alles in de strijd om zijn nieuwe koninkrijk in het zadel te helpen. Om dit te bereiken werkt hij 24 uur per dag.
Datum:
Van 28 augustus 2015 tot en met 17 juli 2016
Ontwerp:
Kinkorn, Tilburg.
Mede mogelijk gemaakt door:
Captain of History Acomo en de volgende partners en fondsen: Fonds 1818, BesteBuren, Nederlandse Spoorwegen, Stadsmuseum Gent en het Genootschap voor het Nationaal Archief.
Blikvangers - De grootste fotocollectie van Nederland
In het Nationaal Archief ligt het grootste fotoarchief van Nederland, met zo’n 15 miljoen foto’s uit de afgelopen 170 jaar. In de tentoonstelling Blikvangers was een deel van deze verrassende collectie voor het eerst te zien.
Datum:
Van 20 februari tot en met 12 juli 2015
Ontwerp:
DeVrijerVanDongen
Mede mogelijk gemaakt door:
- Fondsen: Mondriaanfonds, VSBfonds, Zabawas, Lucas Ooms Fonds en Rijnja
- Captains of History: Acomo en het Genootschap voor het Nationaal Archief.
Het geheugenpaleis - Met je hoofd in de archieven
De tentoonstelling Het geheugenpaleis nam de bezoeker mee langs 11 verhalen die elk een element van de Nederlandse geschiedenis belichtten. Elk verhaal had zijn eigen ruimte waarin niet alleen de originele foto's, kaarten en documenten centraal staan maar waar ook een kunstenaar zijn interpretatie van het verhaal gaf.
Datum:
Van 17 oktober 2013 tot en met 4 januari 2015.
Ontwerp:
Todd van Hulzen / Studio Louter.
Mede mogelijk gemaakt door:
Vfonds, het Mondriaan fonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds 1818, Zabawas, het kfHeinfonds, de J.E. Jurriaanse Stichting, de Morrenstichting en Het Genootschap voor het Nationaal Archief.
Awards:
- Museums + Heritage Awards 2014
- The Luigi Michelleti Award 2015