Op 4 mei herdenken we slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in Europa en Zuidoost-Azië. We herdenken ook slachtoffers van de koloniale oorlog in Indonesië en van oorlogssituaties en vredesoperaties waarbij Nederland na 1945 was betrokken. Engelandvaarder en verzetsstrijder Tobias Biallosterski kwam in februari 1945 om het leven.
In het verzet
Tobias Maurits Biallosterski (Bloemendaal 18 april 1920 - Scheveningen 25 februari 1945) is tot de Tweede Wereldoorlog werkzaam in een diamantbedrijf. Na de Duitse inval gaat hij werken voor een apotheek, hij bezorgt onder meer medicijnen per fiets. Biallosterski raakt al snel betrokken bij het verzet, hij helpt Joden en geallieerde piloten. In 1942 gaat hij zich met zijn vriend Rein Bangma bezighouden met de distributie van de verzetskrant Het Parool. Zijn werk bij de apotheek in Haarlem is een goede dekmantel voor zijn verzetsactiviteiten. Hij meldt zich niet aan voor de Arbeidsinzet. Hij besluit onder te duiken en zwerft van adres naar adres.
Naar Engeland
Op 8 oktober 1943 vertrekt Biallosterski met zijn vriend Bangma en nog een aantal anderen met het vrachtschip de “Nooit Volmaakt” vanaf het Haringvliet naar Engeland. Ze komen de volgende dag aan. Net als andere Engelandvaarders worden ze verhoord door de Politie Buitendienst. Biallosterski vertelt in zijn verhoor over zijn verzetsactiviteiten en de organisatie van de illegale pers en het verzet. Hij wordt als ‘volkomen betrouwbaar’ beoordeeld. Hij wil het liefst bij de luchtmacht maar hij wordt opgeleid tot geheim agent bij het Bureau Bijzondere Opdrachten (BBO). Hij is bijzonder waardevol omdat hij veel weet over het Nederlands verzet, niet bang is en een goede conditie heeft. Biallosterski wordt per 1 januari 1944 dienstplichtig sergeant bij de Speciale Diensten en in hetzelfde jaar tot reserve-eerste luitenant voor algemene dienst benoemd.
Eerste dropping en weer terug
Op 31 maart 1944 wordt Biallosterski samen met zijn telegrafist Jan Steman gedropt bij het Brabantse plaatsje Etten. Biallosterski heeft een grote som geld bij zich voor de illegale pers en een boodschap van koningin Wilhelmina die in de illegale bladen moet komen. Zijn opdracht is een permanent radiocontact tussen de illegale pers en Londen tot stand te brengen.
Biallosterski en Steman begraven na hun geslaagde landing hun parachutes in een greppel. De radioset verstoppen ze eveneens om die later op te halen. Ze gaan vervolgens naar hun safe-house en ontmoeten hun ondergrondse contactpersonen. Begin april keert Biallosterski met de hoofdredacteur van de illegale krant Je Maintiendrai terug naar het afwerpterrein om de radioset op te halen. Tot hun stomme verbazing vinden ze alleen nog maar resten van de verpakking, de radioset zelf is verdwenen. Zonder zendverbinding naar Engeland is Biallosterski‘s missie zinloos. Jan Steman besluit te wachten op een nieuw gedropte zender maar Biallosterski gaat op 19 april terug naar Engeland. Dit keer niet over zee, maar via Frankrijk en Spanje. Hij vliegt van Gibraltar naar Engeland. In Londen trouwt hij in de zomer van dat jaar met de Deense Eva Skotting.
Tweede, fatale uitzending naar Nederland
Op 9 september 1944 wordt Biallosterski opnieuw boven Nederland gedropt. Hij is dan verbindingsofficier voor koningin Wilhelmina bij de leiding van het verzet. Daarnaast moet hij het verzet bewapenen, afwerpterreinen organiseren en sabotage op vijandelijke doelen plegen. In de winter van 1944-1945 voert hij vanuit Amsterdam verschillende opdrachten uit.
Maar op 10 februari 1945 valt hij in handen van de Duitse bezetter. De Landwacht arresteert hem bij een inspectietocht in het Noord-Hollandse Wognum bij een afwerpterrein en brengt hem naar het nabijgelegen Obdam. Tijdens een ontsnappingspoging in Obdam wordt hij neergeschoten en naar het hospitaal van de gevangenis Scheveningen (het Oranjehotel) gebracht. Daar bezwijkt hij op 25 februari 1945 aan zijn verwondingen.
Moed
Voor zijn bijdrage aan de strijd tegen de bezetter en zijn moed ontvangt Biallosterski verschillende onderscheidingen. In 1943 krijgt hij het Bronzen Kruis uitgereikt. Ook wordt hij benoemd tot lid in de Orde van het Britse Rijk en postuum wordt hij een jaar na zijn overlijden ingeschreven in het register van Ridders der 4e klasse der Militaire Willemsorde. Prins Bernhard reikt de medaille op 6 april 1946 in Kopenhagen aan zijn weduwe uit.
Project Engelandvaarders
We sporen in het project Engelandvaarders verhoren van Engelandvaarders in onze archieven op om ze daarna te digitaliseren en doorzoekbaar te maken. Dit doet het Nationaal Archief samen met het Engelandvaardersmuseum en Netwerk Oorlogsbronnen en met financiering van het Mondriaanfonds.
Nationaal Archief
2.09.06 Ministerie Justitie Londen, inv.nr. 12936
2.13.71 Ministerie Defensie Londen, inv.nrs. 150, 151, 1055, 1181, 1343, 1393, 1449, 1986, 2054, 2127, 83, 184, 1027, 275
2.19.255.01 Oorlogsgravenstichting, inv.nr. 11778A
L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog (Den Haag, Leiden 1969-1984) S31 118, S31 120
