Inclusiviteit is een actueel maatschappelijk onderwerp. Reden voor het kennisplatform Educatie & Presentatie om een studiedag over het thema inclusie in archieven te organiseren. Archieven zijn immers van en voor iedereen. Ruim 80 deelnemers gingen vrijdag 15 maart aan de slag met dit gedachtegoed, en hoe inclusie toe te passen in de organisatie.
Inclusie betekent de insluiting in de samenleving van alle bevolkingsgroepen op basis van gelijkwaardige rechten en plichten. Het bereiken van inclusie heeft te maken met inspraak, betrokkenheid, luisteren, discussiëren, delen, samenwerken, meedoen, creativiteit, balans vinden en openstellen voor kritiek en suggesties. Organisaties en medewerkers kunnen hieraan werken. Door verandering van mindset en gedrag en aan de hand van een verandermodel kun je inclusie succesvol toepassen.
Aftrap studiedag
We worden ons steeds meer bewust van inclusie. Volgens dagvoorzitter Vincent Robijn, directeur RHC Overijssel is de geschiedenis van archiefinstellingen grotendeels geschreven en bepaald door witte mannen met vaak een kerkelijke functie. Dat heeft de samenstelling van de collecties beïnvloed. Linda Mol van het Nationaal Archief gaf aan dat kritiek op de VOC-tentoonstelling leidde tot meer zelfreflectie en de verdieping van inclusief denken bij het Nationaal Archief.
Archives inspire!
In zijn keynote besprak Andrew Payne de nieuwe strategie van de National Archives of the UK: Archives Inspire. Deze is gericht is op alle gebruikers. Hierdoor ontstaat bij de diverse doelgroepen een grotere betrokkenheid bij archieven. En dus een groter gebruik ervan.
Hester Dibbits van de Erasmus Universiteit Rotterdam vertelde over emotienetwerken. Door deze vorm van netwerken, praten mensen op een meer bewuste en verbindende wijze met elkaar over cultureel erfgoed. Dit leidt volgens Dibbits tot meer erfgoedwijsheid voor iedereen die beroepsmatig of persoonlijk betrokken is bij en begaan is met cultuur.
Aan de slag met inclusiviteit
Tijdens diverse workshops kwamen verschillende aspecten van inclusie aan de orde. Aan de hand van historische documenten ervoeren deelnemers hoe (selectief) perspectieven naar voren gehaald kunnen worden. En daardoor bepalend kunnen zijn voor het ‘verhaal’. En hoe bepalend de eigen positie daarin is. Door andere informatie en andermans ervaringen mee te nemen, kunnen die posities veranderen. En wordt het verhaal completer. Woordgebruik en inclusief taalgebruik maakt hier ook deel vanuit.
Tot slot
Aan het eind van de dag werd nog een aantal belangrijke punten aangehaald. Inclusie werkt alleen bij een organisatiebrede aanpak. Dus bij acquisitie, beheer, behoud, dienstverlening en publieksbereik. In plaats van ons te blijven richten op de taken van de organisatie, zouden we ons moeten aanpassen aan de behoeften van de gebruiker, het publiek, de bezoeker. Heb interactie met elkaar. En met het publiek; inspireer en nodig uit tot creativiteit. Vertel het verhaal van een archiefstuk vanuit meerdere perspectieven en verbind de verhalen van mensen met elkaar. En ook: laat meer diverse groepen in de samenleving met elkaar samenwerken met respect voor elkaars ideeën en opvattingen.
Lees het verslag op kia.pleio.nl.
