Op 30 november 2022 organiseerde het Nationaal Archief voor de derde keer een externe-deskundigendag. Externe deskundigen geven vanuit het burgerbelang advies op selectielijsten. En zijn een belangrijke partij binnen het selectieproces. De bijeenkomst vond opnieuw plaats vanwege het enthousiasme over het elkaar ontmoeten en kennis uit te wisselen. En stond zoals voorgaande jaren in het teken van de rol van deze experts. ‘Wederom een nuttige en levendige bijeenkomst.’
Divers programma
De bijeenkomst begon met een introductie van dagvoorzitter Sophia van Hoek van het Nationaal Archief. En een korte uitleg over het programma. Afelonne Doek nam het woord over en verwelkomde de externe deskundigen vanuit haar rol als algemene rijksarchivaris en directeur van het Nationaal Archief. Diebrichje Brands volgde haar op met een toespraak vanuit haar rol als afdelingshoofd Kennis en Advies.
Na de openingswoorden begonnen de plenaire presentaties. Douwe van der Galiën, senior medewerker Waardering en Selectie, gaf een presentatie over de huidige stand van zaken rond waardering en selectie en een vooruitblik. Geert Leloup, coördinator kennisproducten, vertelde over steekproeven als waarderingsmethodiek. Tijdens de presentaties werden veel vragen gesteld en werden interactieve gesprekken gevoerd tussen de externe deskundigen en de medewerkers van het Nationaal Archief.
Hoofdbrekens
In de middag gingen de externe deskundigen in groepen in gesprek over een aantal pittige stellingen die de discussies goed op gang brachten. De stellingen vertegenwoordig(d)en absoluut geen mening. Ze waren bedoeld om het gesprek aan te gaan over diverse, (ook) voor deze groep actuele onderwerpen.
- De externe deskundige vertegenwoordigt het burgerbelang, en niet de burger.
- Burgers zouden zelf moeten bepalen wat er bewaard of vernietigd wordt van hun gegevens.
- De rol van de externe deskundige was van tevoren voldoende duidelijk.
- De samenstelling van de groep externe deskundigen hoeft niet divers te zijn om representatief te kunnen zijn voor de samenleving.
De antwoorden en overtuigingen die eruit voortkwamen, deelden de externe deskundigen met alle aanwezigen. De meningen liepen soms erg uiteen, maar iedereen was het erover eens dat de rol van externe deskundige essentieel voor het vertegenwoordigen van het burgerbelang binnen waardering en selectie.
Over de externe deskundige
Overheidsorganisaties zijn verplicht een externe deskundige te betrekken bij het opstellen van een selectielijst. Waar het Nationaal Archief bij selectie vooral kijkt naar het historisch belang van archiefmateriaal, kijkt de externe deskundige naar de waarde ervan voor bijvoorbeeld bewijszoekende burgers en instanties, wetenschappers en journalisten. En het overheidsorgaan die de selectielijst maakt naar het organisatiebelang. De externe deskundige is onafhankelijk en wordt benoemd door de staatssecretaris van OCW op voordracht van de betreffende overheidsorganisatie en de algemene rijksarchivaris.
Meer weten? Lees het informatieblad Externe deskundige op onze website.
