Onder de titel ‘Kan dit weg? – Nee’ presenteerde op 19 januari het Adviescollege Openbaarheid en Informatiehuishouding (ACOI) zijn advies over het beheren en bewaren van chatberichten. Minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) nam het advies in ontvangst. Daarin adviseert ACOI de overheid om alle werkgerelateerde chatberichten van de politieke en ambtelijke top op te slaan in een beheersysteem. Aanleiding is het Kamerdebat van mei 2022 over berichten in de media dat de minister-president berichten van zijn telefoon verwijderde.
Nationaal Archief brengt in maart advies uit
De uitwerking van het advies in een concrete systematiek die de duurzame toegankelijkheid van chatberichten moet waarborgen, ligt voor een belangrijk deel bij het Nationaal Archief en de algemene rijksarchivaris. Daarom vraagt ACOI de algemene rijksarchivaris Afelonne Doek, via de Staatssecretaris Cultuur en Media, om spoedig een openbare reactie uit te brengen. Doek: ‘Ik ben blij met het concrete advies dat er nu ligt. Dat geeft richting en helpt bij het nadenken over hoe je dat in de praktijk uitvoert. Ik voel de noodzaak om hier snel mee aan de slag te gaan, samen met andere overheidsorganisaties binnen de rijksoverheid én decentraal. Toegang tot overheidsinformatie, of dat nu chatberichten, e-mails of beleidsdocumenten zijn, is noodzakelijk voor het goed functioneren van onze democratie. Daar mag geen twijfel over bestaan. Mijn streven is om begin maart met een inhoudelijke reactie te komen.’
Recht op toegang tot overheidsinformatie
Het Adviescollege is in mei 2022 ingesteld. Op verzoek van de regering gaat het eerste advies over het bewaren van chatberichten via bijvoorbeeld WhatsApp en Signal. Leidraad voor het Adviescollege is de Wet open overheid (Woo). Die bepaalt dat iedereen recht heeft op toegang tot overheidsinformatie afgezien van de uitzonderingen bij wet. Daarnaast is er de Archiefwet die regels bevat voor zorgvuldig beheer van overheidsinformatie. Samen zorgen deze wetten ervoor dat iedereen kan nagaan welke afwegingen de overheid maakt en wat de effecten van beleid en uitvoering zijn. Bovendien is het ook belangrijk voor de geschiedschrijving van generaties na ons.
