Terug naar zoekresultaten

3.01.27.02 Inventaris van het archief van de Grafelijkheidsrekenkamer of Rekenkamer der Domeinen van Holland: Afgehoorde en Gedeponeerde Rekeningen, (1425) 1446-1728 (1793)

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

3.01.27.02
Inventaris van het archief van de Grafelijkheidsrekenkamer of Rekenkamer der Domeinen van Holland: Afgehoorde en Gedeponeerde Rekeningen, (1425) 1446-1728 (1793)

Auteur

P.A. Meilink, J.L. van der Gouw

Versie

20-01-2023

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1946 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Grafelijkheidsrekenkamer Rekeningen
Grafelijkheidsrekenkamer / Rekeningen

Periodisering

archiefvorming: 1446-1728
oudste stuk - jongste stuk: 1425-1793

Archiefbloknummer

3549

Omvang

; 4977 inventarisnummer(s) 226,00 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het
Middelnederlands

Soort archiefmateriaal

Kennis van het Middelnederlandse handschrift is noodzakelijk

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Graaf van Holland

Samenvatting van de inhoud van het archief

De Rekenkamer der Domeinen (ook wel Grafelijkheidsrekenkamer genoemd) was belast met het beheer van de domeinen in bezit van de Graaf van Holland en na de Opstand van de Staten van Holland. Nadat in de jaren 1720-1727 de meeste domeinen op veilingen waren verkocht, werd de grafelijkheidskamer in 1728 opgeheven en ging het beheer over op het college van Gecommitteerde Raden.
Het archief bevat een grote reeks rekeningen per regio (rentmeesterschap) en onderwerp geordend. Behalve voor de diverse domeinen, betreft het onder meer deelgebieden als beden en belastingen, rechtspraak, tollen, munt, oorlogen en fortificaties, lijfrenten, waterstaatswerken en heerlijkheden. Tevens zijn er gegevens m.b.t. de eigen organisatie van het grafelijk hof en de Rekenkamer.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
De Grafelijkheids Rekenkamer, ook wel Rekenkamer der Domeinen genoemd, is door Filips 'De Goede' hertog van Bourgondië in 1446 opgericht. ( T.S. Jansma , Raad en Rekenkamer in Holland en Zeeland tijdens hertog Philips van Bourgondië (Utrecht 1932) ) Zij was belast met het toezicht op het beheer van de grafelijke domeinen. Aanvankelijk strekte haar competentie zich uit over Holland en Zeeland, maar ten tijde van Karel V werden de bevoegdheden van dit college uitgebreid tot Friesland, Utrecht, Overijssel, Groningen en Drenthe; na de opstand werd het rechtsgebied beperkt tot het gewest Holland ( J. Smit, bijdrage tot de geschiedenis van de in 1572 uitgeweken Hollandse Regeringscolleges en de restitutie van hun archieven in: Nederlands Archievenblad, 35 (1927/28), blz. 31-48 en 173-194 ) .
Geschiedenis van het archiefbeheer
De Grafelijkheidsrekenkamer was belast met het toezicht op het beheer van de grafelijke domeinen. De archivalia van de Rekenkamer, die betrekking hebben op Zeeland zijn al in 1607 naar de Zeeuwse Rekenkamer overgebracht. De stukken betreffende Friesland, Utrecht, Overijssel, Groningen en Drenthe zijn overgedragen aan de verschillende rijksarchieven in de provincie. Na de opheffing van de Grafelijkheids Rekenkamer in 1728 ging het beheer van de domeinen over op de Gecommitteerde Raden van het Noorderkwartier, respectievelijk Zuiderkwartier; de domeinrekeningen werden na deze tijd afgehoord door de Rekenkamer ter Auditie. Het beheer heeft sedert 1728 en in de Franse tijd bij de volgende colleges berust:
  • Raden en meesters van de Rekeningen der Domeinen van de Staten van Holland en West-Friesland, opgeheven bij resolutie van de Staten van 17 maart 1728.
  • Gecommitteerde Raden van de Staten van Holland en West-Friesland, 17 maart 1728 - januari 1795.
  • Comité van Algemeen Welzijn uit de Provisionele Representanten van het volk van Holland, februari 1795 - maart 1796.
  • Provinciaal Comité van Holland, april 1796 - januari 1798.
  • Intermediair Administratief Bestuur van het voormalig gewest Holland, februari 1798 - maart 1799.
  • Financiële Commissie van het voormalig gewest, april 1799 - 20 juni 1802.
  • Gedeputeerd Bestuur van Holland, 21 juni 1802 - juli 1805.
  • Raad van Financiën van het Departement Holland, augustus 1805 - mei 1807.
  • Landdrost van het Departement Maasland, juni 1807 - december 1810.
  • Prefect van de Monden van de Maas en directeur der belasting (liquidatie 1811 en 1812).
Bij de invoering van de Franse administratie werden alle domeinen in de Hollandse Departementen gebracht onder beheer van de Intendant des finances et du trésor public. De rekeningen van de graven van Holland uit de 14e en het begin van de 15e eeuw - dus daterend van 1305 tot aan de oprichting van de afzonderlijke Grafelijkheids Rekenkamer in 1446 - die in het archief van de Grafelijkheids Rekenkamer waren ondergebracht, bevinden zich nu in het archief van de Graven van Holland. De rekeningen van de Bloise goederen en van Putten en Strijen, die eveneens enige tijd in het archief van de Grafelijkheids Rekenkamer hebben berust, zijn weer teruggebracht naar de archieven van respectievelijk de graven van Blois en de heerlijkheid Putten en Strijen. De kaarten uit dit archief worden bewaard bij de Kaartenafdeling van het Algemeen Rijksarchief; zij zijn daar opgenomen in de verzamelingen Departement van Oorlog en binnenlandse kaarten. Sommige archivalia bevinden zich nog in de archieven van functionarissen. Voor de periode 1670 - 1793 raadplege men ook het archief van de advocaten-fiscaal der domeinen van Holland R. en F. van Limborch en M. van der Craght.
De verwerving van het archief
Het archief is bij Koninklijk Besluit of ministeriële beschikking overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking
De rekeningen van de graven van Holland uit de 14e en het begin van de 15e eeuw - dus daterend van 1305 tot aan de oprichting van de afzonderlijke Grafelijkheids Rekenkamer in 1446 - die in het archief van de Grafelijkheids Rekenkamer waren ondergebracht, bevinden zich nu in het archief van de Graven van Holland.
De rekeningen van de Bloise goederen en van Putten en Strijen, die eveneens enige tijd in het archief van de Grafelijkheids Rekenkamer hebben berust, zijn weer teruggebracht naar de archieven van respectievelijk de graven van Blois en de heerlijkheid Putten en Strijen.
De kaarten uit dit archief worden bewaard bij de Kaartenafdeling van het Algemeen Rijksarchief; zij zijn daar opgenomen in de verzamelingen Departement van Oorlog en binnenlandse kaarten.
Sommige archivalia bevinden zich nog in de archieven van functionarissen. Voor de periode 1670 - 1793 raadplege men ook het archief van de advocaten-fiscaal der domeinen van Holland R. en F. van Limborch en M. van der Craght.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Grafelijkheidsrekenkamer Rekeningen, nummer toegang 3.01.27.02, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Grafelijkheidsrekenkamer / Rekeningen, 3.01.27.02, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar
De rekeningen (oude) inventaris nummers 1-1024 zijn verfilmd. Als zodanig en nog met dit inventarisnummer staan de films in het depot zelfbediening kast D5. Deze hebben dus nog de nummering die in deze toegang is doorgestreept.
In de serie Rijks Geschiedkundige Publicatiën, Grote Serie, van het Instuut voor Nederlandse Geschiedenis zijn enkele rekeningenreeksen van de grafelijkheid Holland uit de Beierse periode opgenomen.
Verwante archieven
Verwant zijn de archieven van de graven van Holland, de graven van Blois, de archieven van de heerlijkheid Putten en Strijen. De kaarten uit dit archief worden bewaard bij de kaartenafdeling van het Nationaal Archief; zij zijn daar opgenomen in de verzamelingen departement van oorlog en binnenlandse kaarten. Stukken betreffende Zeeland, Friesland, Utrecht, Overijssel, Groningen en Drenthe zijn overgedragen aan de desbetreffende verantwoordelijke archiefinstellingen
Voor de periode 1670-1793 raadpleegt men ook de archieven van de advocaten-fiscaal der Domeinen van Holland R. en F. van Limborch en M. van der Craght.

Archiefbestanddelen