Terug naar zoekresultaten

2.21.303 Inventaris van het archief van H. Wiegel [geboren 1941], (1947) 1948-2010

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.21.303
Inventaris van het archief van H. Wiegel [geboren 1941], (1947) 1948-2010

Auteur

M. Baertl, W. Graat, J. Thomas

Versie

17-09-2020

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2000 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Collectie 394 H. Wiegel
Wiegel

Periodisering

archiefvorming: 1948-2010
oudste stuk - jongste stuk: 1947-2010

Archiefbloknummer

C24591

Omvang

; 549 inventarisnummer(s) 20,40 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het. Een klein gedeelte is gesteld in het.
Nederlands
Engels

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

H. Wiegel

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief van Hans Wiegel (geb. 1941) over de jaren 1948-1982 bevat archiefbescheiden afkomstig vanuit de verschillende functies die hij heeft bekleed. Het bevat stukken betreffende zijn werkzaamheden voor de Jongeren Organisatie Vrijheid en Democratie (JOVD), stukken betreffende de werkzaamheden als lid, bestuurslid en vanaf 1982 als erelid van de VVD. Verder zijn er archiefbescheiden betreffende zijn werkzaamheden als lid van Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de VVD in de jaren 1967-1977 en 1981-1982, onder ander van reizen naar het buitenland en stukken met betrekking tot de volkshuisvesting. Wiegel was nauw betrokken bij de kabinetformaties van de regering Den Uyl en het kabinet Van Agt. In het kabinet Van Agt was Wiegel vice-minister president en Minister van Binnenlandse Zaken. Van deze periode treft men onder ander aan zijn reactie op gebeurtenissen rond Koninginnedag 1980, stukken betreffende Bestek '81 en stukken van de door Wiegel verdedigde wetsontwerpen. Tenslotte bevat het archief documentatie zoals verschillende brochures en jaarboekjes van de VVD, evenals stukken van het wetenschappelijke bureau van de VVD, de prof. mr. B. M. Teldersstichting en de correspondentie van Hans Wiegel met Gerard Reve.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Inleiding
Levensloop van Hans Wiegel
Hans Wiegel werd op 16 juli 1941 geboren te Amsterdam. Van 1953 tot 1959 zat hij op het Gemeentelijk gymnasium te Hilversum waar hij zijn gymnasium-b diploma haalde. Na enkele maanden rechten gestudeerd te hebben aan de Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam, stapte hij over op politieke wetenschappen aan diezelfde universiteit. Hij voltooide zijn studie niet, maar haalde wel het kandidaatsexamen.
In 1961 werd hij lid van de Jongerenorganisatie Vrijheid en Democratie (JOVD). Tevens werd hij redacteur van 'De Driemaster', de periodiek van de JOVD. Een jaar later werd hij gekozen tot lid van het hoofdbestuur en voorzitter van de afdeling 't Gooi. In 1965 werd hij landelijke voorzitter en in 1966 (tot 1967) vice-voorzitter. Dit is tevens het jaar dat Wiegel stopte met zijn studie.
Vanaf dat moment raakte zijn politieke carrière in een stroomversnelling. In 1963 was Wiegel lid geworden van de VVD. In 1966 werd hij lid van de partijcommissie van Buitenlandse Zaken. In 1966 (tot 1977) werd hij lid van het Hoofdbestuur van de VVD en in 1967 werd hij het jongste Tweede Kamerlid uit de parlementaire geschiedenis van Nederland.
De 'gouden tijd' voor de liberalen werd ingeluid met het aantreden van Wiegel als fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer op 6 juli 1971 en duurde voort tot 1982. Het ledental steeg in deze jaren van 38.000 in 1970 tot bijna 103.000 in 1982. De kamerfractie groeide van 16 leden in 1971 tot 36 in 1982. Onder Wiegel werd de VVD een nationale volkspartij die doorbrak in het zuiden van het land.
De val van het kabinet Biesheuvel in 1972 maakte vervroegde verkiezingen noodzakelijk. Bij deze verkiezingen won de VVD 6 zetels (van 16 naar 22). Desondanks kwam het kabinet Den Uyl tot stand. Dat de verkiezingen van 1972 zo'n succes waren voor de liberalen, was voor een deel te danken aan het feit dat Wiegel als lijsttrekker zijn stempel op de liberale campagne had gedrukt en vele nieuwe kiezers -de kiesgerechtigde leeftijd was verlaagd van 21 jaar naar 18 jaar- wist te trekken met het motto 'wie het hardst werkt mag het meeste verdienen'.
De binnenlandse politiek werd in deze jaren gekenmerkt door een verscherping van de polarisatie tussen de PvdA en de VVD. Wiegel wist de aanhang van zijn partij te vergroten door de onvrede over het kabinet Den Uyl bij de ARP-KVP-kiezers te versterken.
Op internationaal gebied maakte Wiegel zich in deze jaren sterk voor een situatie waarin de lidstaten in de EEG op veel gebieden een nationaal beleid zouden kunnen blijven voeren. De liberalen waren vooral bang voor een gebrek aan democratische controle als Europa één zou worden.
Bij de Tweede Kamerverkiezingen van 1977 en (na een lichte neergang in 1981) bij de Statenverkiezingen van 1982 boekten de liberalen wederom electorale winsten. In 1977 kreeg de VVD de kans om de oppositiebanken te verruilen voor een plek in de regering. Het kabinet Van Agt/Wiegel komt tot stand waarin tussen 1977 en 1981 Wiegel minister van Binnenlandse Zaken en vice-premier was. Het was een kabinet van grote bezuinigingen en 'puin ruimen' met 'Bestek 81' als leidraad. In dit bestek werden de plannen van Wiegel om 2,5 miljard op de ambtenarensalarissen te bezuinigen uiteen gezet. Ondanks de vele protesten en stakingen zette Wiegel deze plannen door.
Naast een aantal successen kende deze regeerperiode ook dieptepunten waaronder het aftreden van de CDA-Minister van Financiën Frans Andriessen naar aanleiding van de Voorjaarsnota. Deze crisis brengt het kabinet net niet ten val.
Na zijn ministerschap keerde hij voor korte tijd terug als lid en als fractievoorzitter van de Tweede Kamer voor de VVD. In 1982 werd hij aangesteld als Commissaris van de Koningin in de provincie Friesland. In dat jaar werd hij ook tot erelid van de VVD benoemd.
Hans Wiegel heeft enkele publicaties op zijn naam staan, waaronder 'Een partijtje libre' (1968), 'De geloofwaardigheid van een alternatief' (1974) en 'Vrijheid, Werk, Samenwerking' (1977), dat verscheen in het VVD-verkiezingsprogramma. In het binnen- en buitenland is hij diverse keren onderscheiden. Hij is Grootofficier in de Orde van Oranje Nassau (20 jan. 1994 bij bevordering) en Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Tevens heeft hij onder andere het Grootkruis in de Kroonorde van België, het Grootkruis in de Orde van Burgerlijke Verdienste van Spanje en het Grootlint in de Orde van Verdienste van Kameroen in ontvangst mogen nemen.
Politieke functie
  • Lid van JOVD; 1961.
  • Lid hoofdbestuur JOVD; 1962.
  • Voorzitter van de afdeling 't Gooi van de JOVD; 1962.
  • Lid van de VVD; vanaf 1 januari 1963.
  • Lid van het hoofdbestuur van de VVD; maart 1966-1977.
  • Landelijk voorzitter van de JOVD; november 1965 - november 1966 en vice-voorzitter; 1966- 1967.
  • Lid van de Tweede Kamer voor de VVD; 18 april 1967 -19 december 1977 en 27 mei 1981-1 mei 1982.
  • Plaatsvervangend lid van het Presidium Tweede Kamer der Staten-Generaal; vanaf 1 mei 1971 tot september 1971.
  • Fractievoorzitter van de VVD in de Tweede Kamer; juli 1971-19 december 1977 en 10 juni 1981- 19 april 1982.
  • Minister van Binnenlandse Zaken en Vice-Minister-President; 19 december 1977 -11 september 1981.
  • Commissaris van de Koningin in de provincie Friesland; 16 juni 1982 ( tot 1 februari 1994).
Belangrijkste politieke gebeurtenissen
  • Wiegel was aanvankelijk woordvoerder voor volkshuisvesting en binnenlandse zaken van de VVD-Tweede Kamerfractie.
  • Wiegel was voorzitter van de bijzondere commissie van de Tweede Kamer voor het voorstel van wet van de leden Voogd en Visser inzake de filmkeuring; vanaf 1971 tot 1973.
  • Wiegel bracht in 1978 de gemeentelijke herindeling van Oostelijk West-Friesland en de wet tot instelling van de gemeente Lelystad tot stand.
  • Wiegel bracht in 1979 de wet Raad voor het binnenlands bestuur, de gemeentelijke herindeling van Voorne-Putten en de Wet Europese Verkiezingen tot stand.
  • Wiegel bracht in 1980 de wet inzake de instelling van de Nationale Ombudsman tot stand en samen met minister Van Agt de Wet Openbaarheid van Bestuur.
  • Wiegel bracht in 1981 een gemeentelijke herindeling in Zuid-Limburg tot stand.
  • Wiegel diende in 1981 een wetsvoorstel tot splitsing van Zuid-Holland in.
  • Wiegel voerde verschillende kortingen door op de ambtenarensalarissen.
  • Wiegel had een groot aandeel in de Grondwetsherziening van 1983.
Tijdens zijn ministerschap werden o.a. benoemd:
  1. Commissarissen van de Koningin: Vonhoff (VVD) in Groningen en Van Dijke (CDA) in Utrecht.
  2. Burgemeesters: Borrie (PvdA) in Eindhoven, Vos-van Gortel (VVD) in Utrecht en Goekoop (VVD) in Leiden.
  3. Vice-President Raad van State: Scholten (CDA).
Overige maatschappelijke functies
  • Redacteur van 'De Driemaster', 1961-1965
  • Medewerker van het Algemeen Dagblad omstreeks 1970.
  • Secretaris van 'Liberaal Beraad' omstreeks 1967.
  • Redacteur van het 'Liberaal Reveil'.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief bestond bij binnenkomst op het Algemeen Rijksarchief uit 27 verhuisdozen die ongeveer 35 meter archiefmateriaal (19 meter) en documentatie (16 meter) besloeg. Het archief was ongeordend, op de correspondentie en krantenknipsels na, die in ordners op chronologische wijze waren ondergebracht.
Op 13 januari 1999 is het privéarchief van Hans Wiegel over de jaren 1948-1982 opgehaald uit zijn toenmalige woonplaats Giekerk en naar het Algemeen Rijksarchief gebracht om het te laten bewerken. Het archief van H. Wiegel is aan het Algemeen Rijksarchief geschonken. Op het Algemeen Rijksarchief bevond zich al de 'Collectie Wiegel'. Deze collectie is op 29 september 1982 overgedragen door het ministerie van Binnenlandse Zaken
Schenking (van een niet overheidsarchief)
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
De 'Collectie Wiegel' bestond uit correspondentie uit de periode 1978-1981 en is opgenomen in dit archief (inventarisnummers 229-276).
De begindatum van het archief van Hans Wiegel is toevallig terwijl de einddatum een duidelijke betekenis heeft. In 1982 hield zijn Haagse carrière op en werd hij commissaris van de Koningin in Friesland.
Selectie en vernietiging
Na schoning van het archief en de documentatie bleef van de 35 meter ongeveer 11,5 meter over. Na toevoeging van de 'Collectie Wiegel' en de verpakking in zuurvrije dozen, besloeg het archief 18,4 meter. Tijdens de inventarisatie zijn dubbelen, persberichten, personeelsbladen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de papieren neerslag van de Handelingen der Staten-Generaal vernietigd. Een aantal wetsontwerpen en krantenknipsels over diverse verkiezingen zijn hier achteraf aan toegevoegd. Ook is een aanzienlijk gedeelte van de aanwezige documentatie vernietigd dan wel terug naar Wiegel gegaan.
Verantwoording van de bewerking
De 'Collectie Wiegel' is opgenomen in dit archief (inventarisnummers 229-276).

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Deels openbaar, deels niet openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Het archief kent geen materiële beperkingen.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 394 H. Wiegel, nummer toegang 2.21.303, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Wiegel, 2.21.303, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Archiefbestanddelen